Uregulowanie obrotu pieniężnego.

ROZPORZĄDZENIE
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 22 października 1926 r.
w sprawie uregulowania obrotu pieniężnego. *

Na zasadzie art. 44 ust. 6 Konstytucji i ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. № 78, poz. 443) postanawiam, co następuje:
Art.  1.

Bilety zdawkowe emitowane do dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia w ogólnej sumie 320 miljonów złotych bada zamienione na bilety nowego typu w odcinkach po 5 i 25 zł. w terminie, jaki oznaczy Minister Skarbu; biletom tym nadaje się nazwą biletów państwowych.

Art.  2.

Bilety państwowe są prawnym środkiem płatniczym mającym moc umarzania zobowiązań przez zapłatą do wysokości 1.000 zł., przy uiszczaniu zaś wszelkich należności państwowych bez ograniczenia wysokości sumy. Wyjątek stanowią wypadki, w których na mocy postanowień ustawowych lub umownych zapłata ma nastąpić w inny sposób.

Art.  3.

Wymianą i przeprowadzeniem emisji biletów państwowych i ich wykupem na rachunek Skarbu Państwa zajmie się Bank Polski, z którym Minister Skarbu zawrze odpowiednią umową.

Bank Polski przy wykonywaniu tych czynności związany jest przepisami niniejszego rozporządzenia.

Art.  4.

Art. 10 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 20 stycznia 1924 r. w przedmiocie systemu monetarnego, w tekście ustalonym rozporządzeniem Ministra Skarbu z dnia 23 kwietnia 1924 r. (Dz. U. R. P. Na 37, poz. 401), otrzymuje brzmienie następujące:

"Obieg monet złotych jest nieograniczony.

Obieg monet srebrnych, niklowych i bronzowych oraz monet, wypuszczonych na mocy art. 14 ustala się w kwocie nieprzekraczającej 12 zł. na każdego mieszkańca Rzeczypospolitej.

W zastępstwie monet wymienionych w poprzednim ustąpię dopuszczalny jest obieg biletów państwowych w granicach nieprzekraczających wskazanej normy 12 zł. na każdego mieszkańca".

Art.  5.

Ogólna suma obiegu biletów państwowych wypuszczonych zgodnie z art. 1 oraz monet i biletów państwowych wypuszczonych na podstawie dwóch ostatnich ustępów art. 4 nie może przekraczać sumy obiegu z dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, t. j. kwoty 460 miljonów złotych.

Kwota podana w ust. 1 będzie poczynając od dnia 1 lipca 1927 r. zmniejszana co pół roku co najmniej o sumię 5.500.000 złotych w drodze wycofywania z obiegu biletów państwowych z tym, aby w dniu 1 lipca 1937 r. łączna kwota biletów państwowych i monet wymienionych w przedostatnim ustępie art. 4 nie przekraczała 12 zł. na każdego mieszkańca.

Art.  6.

Bilety państwowe emitowane zgodnie z art. 1 i 4 będą zabezpieczone:

1)
wpływami w wysokości 12.600.000 zł. rocznie, uzyskanemi w czasie od 1 lipca 1927 r. do 1 lipca 1947 r. z akcyzy cukrowej, pozostałem po opłaceniu rat amortyzacyjnych i odsetek od obligacyj 8% pożyczki amerykańskiej 1925 r. emitowanej na mocy ustawy z dnia 3 marca 1925 r. o wypuszczeniu pożyczki zagranicznej w dolarach Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (Dz. U. R. P. Na 22 poz. 154);
2)
zapasem gotowych monet srebrnych i niklowych, złożonych przez Skarb Państwa do depozytu w Banku Polskim, a mianowicie:
monet srebrnych w sumie 3.000.000 zł.
" niklowych " 40.000.000 zł.
Art.  7.

Ministrowi Skarbu przysługuje prawo zamiany zabezpieczenia wymienionego w p. 1 art. 6 na inne zabezpieczenie z tem jednakże zastrzeżeniem, aby wpływy otrzymywane z tego tytułu wynosiły do dnia 1 lipca 1947 r. rocznie kwotę nie mniejszą, niż 12.600.000 złotych.

Art.  8.

Wpływy uzyskiwane zgodnie z p. 1 art. 6 względnie art. 7 będą wpłacane do Banku Polskiego na specjalny rachunek amortyzacji biletów państwowych i zostaną zużyte w następujący sposób:

1)
na przewidziane w art. 5 wycofanie biletów państwowych;
2)
za sumy niezużyte na wykup biletów państwowych wskazanych w p. l Bank Polski będzie zakupywać na rachunek Skarbu Państwa srebro i składać je będzie do depozytu Skarbu Państwa w Banku Polskim na zabezpieczenie wyemitowanych w granicach ustalonych art. 1 i 4 biletów państwowych.

Zakup srebra będzie dokonywany do czasu nagromadzenia w depozycie Banku Polskiego takiej ilości czystego srebra, która stanowić będzie połowę parytetowej wartości (w rozumieniu art. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 20 stycznia 1924 r. w przedmiocie systemu monetarnego, w tekście ustalonym rozporządzeniem Ministra Skarbu z dnia 23 kwietnia 1924 r. Dz. U. R. P. № 37, poz. 401) pozostałych w obiegu biletów państwowych po potrąceniu sumy mającej zabezpieczenie w monetach srebrnych i niklowych.

Art.  9.

Srebro zakupione przez Bank Polski zgodnie z p. 2 art. 8 może być przez Ministra Skarbu zużytkowane na wybicie monet srebrnych celem ich emitowania w granicach przewidzianych w art. 4 pod warunkiem równoczesnego wycofania odpowiedniej sumy biletów państwowych, niezależnie od wycofywania biletów przewidzianego w art. 5. Srebro to może być również zamienione na podstawie decyzji Ministra Skarbu na złoto według ceny rynkowej z dnia dokonania zamiany.

Monety srebrne i niklowe, wymienione w art. 6 p. 2 mogą być puszczone do obiegu przy równoczesnem wycofaniu odpowiedniej sumy biletów państwowych.

Art.  10.

Jeżeli normy zabezpieczenia biletów państwowych przewidziane w art. 8 punkt 2 zostaną osiągnięte wcześniej, wszelkie dalsze wpłaty na rachunek amortyzacji biletów państwowych będą przerwane.

Art.  11.

Bilety państwowe i monety uważa się za znajdujące się w obiegu od chwili, gdy zostały zużyte do wypłaty, a nawet wtedy, gdy stały się powtórnie własnością Skarbu Państwa lub wpłynęły na rachunki żyrowe w Banku Polskim, o ile nie zostały wycofane z obiegu, celem zniszczenia lub przechowania w nietykalnym depozycie.

Art.  12.

Bank Polski obowiązany będzie ogłaszać co miesiąc stan obiegu biletów państwowych i monet przewidzianych w art. 4 poza monetami złotemi oraz stan zabezpieczenia biletów państwowych pozostających w obiegu.

Art.  13.

Komisja Kontroli Długów Państwa jest obowiązana czuwać nad prawidłowem wykonaniem przepisów niniejszego rozporządzenia.

Art.  14.

Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Ministrowi Skarbu.

Art.  15.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Z chwilą wejścia w życie niniejszego rozporządzenia tracą moc obowiązującą dwa końcowe ustępy art. 3 oraz art. 5 ustawy z dnia 28 listopada 1925 r. o upoważnieniu Rządu do zaciągnięcia pożyczek państwowych oraz o biletach skarbowych i bilonie i pomocy dla instytucyj kredytowych (Dz. U. R. P. № 119, poz. 859).

* Z dniem 13 października 1927 r. nin. rozporządzenie traci moc w zakresie unormowanym rozp. z mocą ustawy z dnia 13 października 1927 r. o stabilizacji złotego (Dz.U.27.88.790).

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1926.106.610

Rodzaj: Rozporządzenie z mocą ustawy
Tytuł: Uregulowanie obrotu pieniężnego.
Data aktu: 22/10/1926
Data ogłoszenia: 28/10/1926
Data wejścia w życie: 28/10/1926