Ustawa tymczasowa o doraźnej pomocy dla bezrobotnych.

USTAWA TYMCZASOWA
z dnia 4 listopada 1919 r.
o doraźnej pomocy dla bezrobotnych.

Do chwili wydania ustawy o prawie do pracy i o ubezpieczeniu na wypadek bezrobocia stosowana będzie ustawa poniższa:
Art.  1.

Każdy robotnik, bez różnicy płci i wieku, utrzymujący się jedynie z pracy najemnej w przemyśle, handlu i komunikacji, jeżeli pozostanie bez pracy nie na skutek choroby, inwalidztwa, służby wojskowej, trwania strajku lub okoliczności, powodujących w myśl obowiązujących ustaw natychmiastowe wydalenie z pracy - i nie posiada własnego majątku lub innych stałych lub niestałych dochodów, pozwalających mu utrzymać siebie i rodzinę-ma w miejscu swego stałego zamieszkania lub w miejscu utraty pracy prawo do zasiłku ze strony Państwa wedle norm ustalonych niniejszą ustawą.

Art.  2.

Kierownictwo akcją pomocy dla bezrobotnych należy do Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej.

Art.  3.

Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej organizuje Powiatowe Komisje pomocy dla bezrobotnych, które, podlegając we wszystkich swych czynnościach rozporządzeniom i kontroli Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, kierują w przydzielonym sobie terenie działania całą akcją pomocy dla bezrobotnych. Działalność swą rozciąga Komisja na powiat, jego część lub kilka powiatów, i rozstrzyga co do uprawnienia do pobierania zasiłków, jak również co do sposobu wypłaty zasiłków samodzielnie, jednakże w ramach instrukcji ogólnych, ustanowionych przez Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej.

Art.  4.

Powiatowa Komisja pomocy dla bezrobotnych składa się z delegata, mianowanego przez Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej, delegatów, mianowanych po jednym przez Ministerstwo Robót Publicznych i Ministerstwo Przemysłu i Handlu, dwóch przedstawicieli Samorządu, wybranych po jednym na wezwanie delegata Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej przez Radę miejską i Sejmik powiatowy w siedzibie Powiatowej Komisji pomocy dla bezrobotnych, oraz przedstawicieli robotników i rzemieślników w liczbie, wynoszącej połowę członków całej Komisji.

Przedstawiciele robotników i rzemieślników wyznaczeni zostają przez miejscowe związki zawodowe parytetycznie i stowarzyszenia robotnicze oraz cechy na wezwanie delegata Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej stosownie do liczby ich członków.

Art.  5.

Przewodniczącym Powiatowej Komisji jest delegat Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej.

W razie powzięcia przez Komisję Powiatową uchwały sprzecznej z postanowieniami niniejszej ustawy lub rozporządzeń i instrukcji ministerjalnych, przewodniczący Komisji może wykonanie uchwały zawiesić i wówczas rozstrzyga Ministerstwo Procy i Opieki Społecznej. O ile do czterech tygodni od dnia powzięcia uchwały rozstrzygnięcie Ministerstwa nie nastąpi, zawieszona uchwała zyskuje moc obowiązującą.

Art.  6.

Każdy bezrobotny, ubiegający się o zasiłek państwowy, obowiązany jest zarejestrować się w państwowym lub innym przez Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej za równorzędny uznanym urzędzie pośrednictwa pracy oraz poddać się wszystkim zarządzeniom, wydanym przez Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej oraz Powiatową Komisję pomocy dla bezrobotnych.

Art.  7.

Wysokość zasiłku wynosi dziennie: w miejscowościach do 50.000 mieszkańców - dla robotnika lub robotnicy 4 marki, dla żony, o ile osobno nie zarobkuje-2 mk., na każde dziecko niezaopatrzone 1 mk., razem jednak zasiłek nie może przekraczać 10 mk. dziennie; w miejscowościach ponad 50.000 mieszkańców i w centrach przemysłowych bez względu na ilość mieszkańców - dla robotnika lub robotnicy 5 mk., dla żony, o ile ta osobno nie zarobkuje, 3 mk., na każde dziecko niezaopatrzone 1 mk., razem najwyżej 12 mk. Dla terytorjum b. zaboru austrjackiego zasiłki powyższe wypłacane będą do czasu ujednostajnienia waluty w tej samej ilości koron.

Art.  8.

Powiatowa Komisja pomocy dla bezrobotnych może uchwalić zasiłek w całości lub częściowo wypłacać w naturaljach. Wówczas Komisje Powiatowe wchodzą w porozumienie z miejskim lub powiatowym Wydziałem zaopatrzenia i takiemiż urzędami aprowizacyjnemi celem zorganizowania zaopatrywania bezrobotnych w przedmioty pierwszej potrzeby.

Art.  9.

Czas trwania zasiłku rozpoczyna się w 14 dni po zarejestrowaniu się bezrobotnego w przepisanym urzędzie pośrednictwa pracy i wynosi w ciągu jednego roku, licząc od dnia otrzymania pierwszego zasiłku, najwyżej 13 tygodni.

Rząd ma prawo w wyjątkowych wypadkach dla pewnych miejscowości lub dla poszczególnych osób i rodzin przedłużyć prawo pobierania zapomóg na czas do jednego miesiąca ponad termin powyżej określony.

Wszystkie zasiłki, wypłacone na podstawie rozporządzenia ministerjalnego przed wejściem w życie tej ustawy, nie zostają wliczone do określonego w tym artykule okresu 13 tygodniowego.

Art.  10.

Robotnik traci prawo do pobierania przewidzianego w art. 9 zasiłku:

a)
jeżeli zasiłek przez 13 tygodni wyczerpał;
b)
jeżeli porzucił pracą dobrowolnie z powodów, których Powiatowa Komisja pomocy dla bezrobotnych, po zasiągnięciu opinji odnośnego związku zawodowego - nie uznała za wystarczające;
c)
jeżeli otrzymał pracę conajmniej na przeciąg dwóch tygodni;
d)
jeżeli udowodniono, że w urzędzie pośrednictwa pracy lub powiatowej komisji dla bezrobotnych podał nieprawdziwe dane co do warunków, uprawniających do pobierania zasiłków;
e)
jeżeli nie stosuje się do postanowień i przepisów wydanych przez Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej, odnośny Urząd pośrednictwa pracy lub Powiatową Komisję pomocy dla bezrobotnych;
f)
jeżeli nie przyjmie pracy, zaofiarowanej mu przez Urząd pośrednictwa pracy w przedsiębiorstwach strajkiem lub bojkotem nie objętych, na warunkach przez odnośne związki zawodowe uznanych lub w danej miejscowości ogólnie przyjętych.
Art.  11.

O czasie wykluczenia od prawa do zasiłku, jak również o potrąceniach za dni, przez które robotnik częściowo pracował-rozstrzyga Powiatowa Komisja dla bezrobotnych.

Art.  12.

a) Jeżeli kto, celem skorzystania z nieprzysługującego mu prawnie zasiłku dla bezrobotnych, podał nieprawdziwe dane co do warunków uprawniających do policzenia go, będzie karany, sądownie, poza natychmiastową utratą zasiłku, aresztem od 1 do 4 tygodni;

b)
jeżeli ktoś w celu popełnienia przestępstwa, przewidzianego w niniejszym artykule, sfałszował dokument lub zaświadczenie potrzebne do uzyskania zasiłku-będzie karany sądownie więzieniem od 2 tygodni do 6 miesięcy;
c)
za sprzedaż produktów, otrzymanych w charakterze zasiłku, winny karany sądownie będzie aresztem od 1 do 4 tygodni.
Art.  13.

Przepisy niniejsze obowiązują od chwili ich opublikowania. Od tej chwili tracą moc przepisy obowiązujące dotąd, o ile nie są zgodne z niniejszemi postanowieniami.

Art.  14.

Szczegółowe przepisy wykonawcze i instrukcje, dotyczące etatu, rachunkowości, kontroli, rejestracji bezrobotnych, sposobu rozdawnictwa i t. p., zostaną wydane przez Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1919.89.483

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Ustawa tymczasowa o doraźnej pomocy dla bezrobotnych.
Data aktu: 04/11/1919
Data ogłoszenia: 01/12/1919
Data wejścia w życie: 01/12/1919