Ochrona lokatorów.

USTAWA

z dnia 28 czerwca 1919 r.

o ochronie lokatorów.

Zakres zastosowania ustawy.

Art.  1.

Na obszarze b. zaboru rosyjskiego stosują się do najmu mieszkań, poszczególnych części, mieszkań, lokali przemysłowych i handlowych, pracowni i sklepów przepisy poniżej wymienione.

Zakaz nieusprawiedliwionego podwyższania komornego.

Art.  2.

Wysokość komornego za mieszkania 1- i 2-pokojowe nie może przekraczać kwoty, pobieranej w czerwcu 1914 roku.

Art.  3.

1. Za podstawę do oznaczenia podwyżki komornego od mieszkań, składających się najmniej z 3-ch, a najwyżej 6-ciu pokoi, służyć ma komorne płacone w czerwcu 1914 roku.

2. 1 Podwyżka nie może przekraczać.

a)	dla	mieszkań	1 i 2	pokojowych	30%
b)	"	"	3 i 4	"	35%
c)	"	"	5 i 6	"	40%

podstawowego komornego.

Art.  4.

1. Za mieszkania, obejmujące od 7 pokoi wzwyż, wolno umówić podwyższenie komornego w stopniu po 5% za każdy pokój ponad 6 pokoi, jednak za całość mieszkania nie wyżej, niż o 50% czynszu, płaconego w czerwcu 1914 roku.

2. 2 (uchylony).

3. 3 (uchylony)

Art.  5.

1. Przy obliczaniu liczby pokoi (art. 2, 3, 4) nie bierze się w rachubę alków, przedpokoi, korytarzy, łazienek, kuchni, spiżarni i pokoi dla służby.

2. 4 (uchylony).

Art.  6.

1. Za sklepy, pracownie, tudzież lokale przemysłowe i handlowe nie wolno pobierać komornego, podwyższonego więcej niż o 50% ceny płaconej w czerwcu 1914 roku.

2. 5 Do drobnych pracowni i lokali przemysłowych i handlowych, wynajmowanych razem z mieszkaniem, używanem osobiście przez właściciela, a 2 pokoi nie przenoszącem, stosują się przepisy ustanowione powyżej dla mieszkań. Lokal sklepowy lub pracownia będą w takim razie liczone za pokoje w miarę tego, ile osobnych pomieszczeń, nie podpających pod wyjątki artykułu 5, obejmują.

Art.  7.

Za wkłady, które nie są konieczne do utrzymania mieszkania w stanie do użytku zdatnym, a poczynione są na żądanie biorącego w najem, wolno umówić w granicach rzeczywistych wydatków podwyższenie stawek (art. 2, 3, 4 i 6) ponad oznaczoną normę.

Art.  8. ⁶

1. Jeżeli wypuszczający w najem dostarcza opału lub cieplej wody z własnych urządzeń centralnych, wówczas z chwilą wejścia w życie niniejszej ustawy przy zawieraniu nowych kontraktów, przy kontraktach, zawartych przed 1.X. 1918 r., jak również i w razie zmian, w nich poczynionych przez urzędy rozjemcze dla spraw najmu, obowiązują następujące przepisy:

2. Wynagrodzenie za ogrzewanie i ciepłą wodę oznacza się osobno według rzeczywistych kosztów, przypadających nadane ubikacje w stosunku do ich pojemności.

3. Z komornego, zawierającego także wynagrodzene za powyższe świadczenia skreśla się dla mieszkań-10%, dla lokali handlowych lub przemysłowych-5%.

4. Na 1 stycznia wypuszczający w najem może żądać zaliczki nie przekraczającej 50% domniemanych kosztów w całym okresie opalania pieców centralnych i 1 kwietnia dalszej zaliczki.

5. Ostateczne obliczanie kosztów następuje najpóźniej 1 maja według książek i dowodów, które wypuszczający w najem na żądanie biorącego w najem bezzwłocznie winien przedłożyć.

6. Biorącemu w najem przysługuje ciepła woda tylko w jednym dniu tygodnia.

Urząd rozjemczy dla spraw najmu orzeka, czy biorącemu w najem w razie niedostatecznego ogrzewania lub dostarczania ciepłej wody przysługuje prawo wypowiedzenia kontraktu bez względu na termin wypowiedzenia.

Art.  9.

1. Za przedmiot najmu, który biorący w najem w całości lub części odnajmuje dalej bez dostarczania urządzenia domowego, wolno umówić tylko takie komorne, które za całość lub odpowiednią część nie przekracza komornego opłacanego przez biorącego w najem.

2. Przy odnajmie może być komorne, płacone przez odnajmującego (sublokatora) lub jego poprzednika, podwyższone tylko o ten sam stopień, o który komorne biorącego w najem w sposób ustawą tą dozwolony (art. 2, 3, 4, 6, 7) podwyższonem zostało.

3. 7 Jeżeli biorący w najem dostarczył podnajemcy urządzenia domowego, wówczas wolno umówić się o wynagrodzenie w wysokości co najwyżej podwójnego komornego, przypadającego za ubikacje odnajęte. Za dalsze świadczenia wolno umówić tylko odpowiednie godziwe wynagrodzenie.

Art.  10.

1. Jeżeli wypuszczający w najem po wybuchu wojny zniżył komorne, wolno je podnieść do pierwotnej umownej wysokości, wszelako nie przed upływem czasu oznaczonego, na który zniżenie przyznano. Zniżenie przyznane na czas wojny lub podobnie, uważa się w wątpliwości jako udzielone na czas nieoznaczony; można je cofnąć po poprzedniem zapowiedzeniu, odpowiadającem zwyczajnemu czasokresowi wypowiedzenia tego mieszkania.

2. 8 Jeżeli wypuszczający w najem udowodni, że komorne, płacone w czerwcu 1914 roku, nie odpowiadało przeciętnym w chwili najmu płaconym cenom, wówczas wolno je podnieść do tejże wysokości, wszelako nie przed upływem czasu, na który przyznano zniżkę.

3. 9 Kwota podwyższonego w ten sposób komornego może być podstawą dalszej podwyżki po myśli artykułów 3, 4 i 6.

Art.  11.

1. Jeśli przedmiot najmu w czerwcu 1914 roku nie był wynajęty, wolno przy pierwszem po wejściu w życie tej ustawy wynajęciu umówić tylko takie komorne, jakie odpowiada przeciętnym w chwili najmu płaconym cenom.

2. Do domów, których budowę ukończono po dniu 1 lipca 1919 roku, przepisy tej ustawy nie mają zastosowania. Ceny w nich oznaczone będą na żądanie stron przez urzędy rozjemcze dla spraw najmu z zapewnieniem umiarkowanego dochodu dla właściciela.

3. Ustawa ta nie stosuje się także do budynków, które nabył na własność Skarb Państwa Polskiego. Wszystkie umowy najmu i dzierżawy, odnoszące się do takich budynków i ich przynależności, rozwiązują się z mocy prawa z dniem zawarcia umowy, a biorący w najem winni są za poprzedniem ustawowem wypowiedzeniem przedmiot najmu (dzierżawy) opróżnić.

Art.  12.

1. 10 O ile umówione komorne wynagrodzenie przekracza granice w poprzednich przepisach określone, umowa jest nieważna.

2. Zabronione i nieważne są umowy, w których biorący w najem za to, iż jego poprzednik opuści przedmiot najmu, lub wogóle bez równowartościowego świadczenia wzajemnego poprzednikowi lub innej osobie coś przyrzeka, dalej umowy, że za pośrednictwo przy najmie ma się uiścić wynagrodzenie, przekraczające miarę w takim obrocie przyjętą. To samo odnosi się do umów, w których wypuszczający w najem lub poprzedni lokator wynajem albo ustąpienie praw z wynajmu czynią zawisłemi od zakupienia przez nowego lokatora urządzenia lub wogóle wymawiają dla siebie albo dla kogoś innego świadczenia, nie pozostające z umową najmu w bezpośrednim związku.

3. Co wbrew powyższym postanowieniom uiszczono, tego można żądać napowrót z ustawowemi odsetkami. Tego prawa nie można się z góry zrzekać. Powództwo o to przedawnia się w przeciągu roku.

Ograniczenie prawa wypowiadania i przedłużanie umów najmu o oznaczonym czasie trwania.

Art.  13. ¹¹

1. Urząd rozjemczy dla spraw najmu

1) wydaje orzeczenia na wniosek biorącego w najem:

a) o ważności wypowiedzenia ze strony wypuszczającego w najem i dalszem trwaniu wypowiedzianego stosunku najmu każdorazowo najwyżej na rok;

b) o przedłużeniu stosunku najmu każdorazowo najwyżej na rok, skoro stosunek ten kończy się bez wypowiedzenia.

W razie sporu wypuszczający w najem ma wykazać, że istnieje ważna przyczyna rozwiązania najmu;

2) uchyla na wniosek wypuszczającego w najem z działaniem wstecz umowę najmu, zawartą z innym biorącym w najem, jeżeli wskutek orzeczenia w myśl punktu 1 lub też wskutek ugody, zawartej przed urzędem rozjemczym dla spraw najmu, wypełnić umowy nie można.

2. W razie, jeżeli urząd rozjemczy dla spraw najmu orzeknie w myśl punktu 1, iż stosunek najmu trwa dalej lub się przedłuża, wówczas może on nałożyć na biorącego w najem nowe zobowiązania, jak również podwyższyć komorne stosownie do przepisów art. 2-7.

Art.  13a. ¹²

1. Biorący w najem winien wystąpić z wnioskiem;

a) o wydanie orzeczenia w sprawie ważności wypowiedzenia ze strony wypuszczającego w najem bezzwłocznie po wypowiedzeniu,

b) o przedłużenie stosunku najmu (art. 13 punkt 1 lit. b) - w terminie, jakiego żądać można od biorącego w najem przy uwzględnieniu dobra wypuszczającego w najem.

2. Wniosków powyższych stawiać nie wolno po upływie czasu najmu lub po zawarciu umowy, stanowiącej, że stosunek najmu ma trwać nadal.

Art.  13b. ¹³

1. Jeżeli wypuszczający w najem nie zgadza się na odstąpienie używania rzeczy najętej trzeciej osobie (§ 549 niem. kodeksu cywilnego), wówczas urząd rozjemczy dla spraw najmu może udzielić na to zezwolenia.

2. Urząd rozjemczy dla spraw najmu winien zezwolenia odmówić, jeżeli, wypuszczający w najem odmówił swej zgody z przyczyn ważnych.

Rozstrzyganie o dopuszczalności podwyższania komornego.

Art.  14.

1. Właściwy urząd rozjemczy dla spraw najmu (art. 15) rozstrzyga na wniosek wypuszczającego lub biorącego w najem o tem, czy komorne i inne wynagrodzenia odpowiadają zasadom i granicom w tej ustawie ustalonym.

2. 14 Rozstrzygnienia te są ostateczne i nie ulegają zaskarżeniu. Do czasu rozstrzygnięcia sprawy urząd rozjemczy dla spraw najmu może wydać zarządzenie tymczasowe. Orzeczenia obowiązują tak samo, jak umowne warunki kontraktu najmu

3. Wypuszczającemu w najem lub lokatorowi wolno także inne ze stosunku najmu wyłaniające się spory poddać rozstrzygnieniu urzędu, który ma postąpić według powyższych zasad.

Urzędy rozjemcze dla spraw najmu.

Art.  15. ¹⁵

1. Sprawy, poruczone na mocy niniejszej ustawy urzędom rozjemczym dla spraw najmu, załatwiają, po zmianie nazwy, "mieszkaniowe urzędy rozjemcze", utworzone na podstawie rozporządzenia Komisarjatu NRL. z 31.V. 1919 o zapobieżeniu brakowi mieszkań i o zmianach co do mieszkaniowych urzędów rozjemczych (Tyg. Urząd. str. 65).

2. W sprawach, toczących się przed urzędami rozjemczemi dla spraw najmu, obowiązują dotychczasowe przepisy postępowania przed mieszkaniowemi urzędami rozjemczemi (Dziennik Ustaw Rzeszy, roczn. 1918, str. 1146).

Art.  15a. ¹⁶

W razie, jeżeli rozstrzygnięcie sporu w całości lub częściowo jest zależne od orzeczenia urzędu rozjemczego dla spraw najmu, wówczas sąd na wniosek strony winien zawiesić postępowanie aż do wydania orzeczenia przez urząd rozjemczy dla spraw najmu.

Art.  15b. ¹⁷

Wszelkie umowy, uchylające lub ograniczające zastosowanie ustawy niniejszej, są nieważne.

Art.  16. ¹⁸

(uchylony).

Art.  17. ¹⁹

(uchylony).

Art.  18. ²⁰

(uchylony).

Art.  19. ²¹

(uchylony).

Art.  20. ²²

(uchylony).

Art.  21. ²³

(uchylony).

Moratorjum mieszkaniowe dla bezrobotnych i rezerwistów byłej armji rosyjskiej.

Art.  22. ²⁴

(uchylony).

Art.  23. ²⁵

(uchylony).

Art.  24. ²⁶

(uchylony).

Postanowienia karne.

Art.  25.

1. 27 Kto celem obejścia lub udaremnienia postanowień tej ustawy przytacza nieprawdę lub prawdę zataja, w inny sposób postanowienia te obejść się stara, do takiego postępowania nakłania lub jest przytem pomocnym, karany będzie - grzywną do wysokości 10.000 marek albo więzieniem do 6-ciu miesięcy. Obie te kary można nałożyć równocześnie.

2. Żądanie - wymawianie sobie i pobieranie komornego lub innych wynagrodzeń albo świadczeń ponad normy w tej ustawie ustalone podlega ukaraniu wedle przepisów o zwalczaniu lichwy wojennej.

Uwolnienie od należytości.

Art.  26.

1. Postępowanie przed urzędami rozjemczemi dla spraw najmu wolne jest od opłaty należytości i stempli.

2. Korespondencja urzędów ze wszystkiemi władzami nie podlega opłacie pocztowej.

Postanowienia przejściowe.

Art.  27. ²⁸

1. Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Równocześnie tracą moc:

1) obwieszczenie kanclerza Rzeszy Niemieckiej o ochronie lokatorów z dnia 23 września 1918 r. (Dziennik Ustaw Rzeszy, rocznik 1918, str. 1140),

2) rozporządzenie Rady Związkowej, dotyczące centralnego ogrzewania i zaopatrywania w ciepłą wodę z dnia 2 listopada 1917 r. (Dziennik Ustaw Rzeszy, rocznik 1917, str. 989).

Art.  28. ²⁹

Jeżeli wysokość komornego lub innego wynagrodzenia, umówionego przed wejściem w życie ustawy niniejszej, przekracza granicę, dopuszczalną w myśl art. 2, 3, 4, 6, 9 ust. 1, 2, 3, lub też jeżeli w przypadku przewidzianym w ust. 1 art. 11 (ustawy z dnia 28 czerwca 1919 r. Dziennik Praw P. P. № 52, poz. 335) wysokość komornego, przed tym dniem umówionego, przekracza granicę tamże zakreśloną, wolno biorącemu w najem (podnajemcy) żądać zniżenia komornego lub innego wynagrodzenia do odpowiedniej wysokości z ważnością od najbliższego terminu płatności oraz zwrotu odpowiedniej części uiszczonego komornego lub innego wynagrodzenia.

Art.  29.

Przepisy art. 12-go stosują się także do umów, zawartych przed ogłoszeniem tej ustawy, ale w tym dniu jeszcze wcale nie, albo nie całkowicie wykonanych.

Art.  30. ³⁰

Przepisy art. 13, 13 a, 13 b stosują się także do sporów o rozwiązanie najmu i podnajmu, które już sądownie wytoczone zostały, ale w pierwszej instancji nie zostały jeszcze osądzone.

Art.  31. ³¹

(uchylony).

Art.  32. ³²

1. Wykonanie tej ustawy porucza się Ministrowi b. Dzielnicy Pruskiej w porozumieniu z Ministrami Sprawiedliwości i Zdrowia Publicznego.

2. Z chwilą objęcia władzy przez Państwo Polskie nad dalszemi częściami b. Dzielnicy Pruskiej przysługuje Ministrowi tej dzielnicy prawo wprowadzenia ustawy niniejszej także w tych częściach oraz poczynienia odpowiednich zmian.

3. Minister b. Dzielnicy Pruskiej ogłosi ustawę w redakcji, uwzględniającej powyższe zmiany ustawy z dnia 28 czerwca 1919 r. (Dz. Pr. P. P. № 52, poz. 335).

1 Art. 3 ust. 2 zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

2 Art. 4 ust. 2 uchylony przez art. 3 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

3 Art. 4 ust. 3 uchylony przez art. 3 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

4 Art. 5 ust. 2 uchylony przez art. 3 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

5 Art. 6 ust. 2 zmieniony przez art. 4 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

6 Art. 8 zmieniony przez art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

7 Art. 9 ust. 3 zmieniony przez art. 6 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

8 Art. 10 ust. 2 dodany przez art. 7 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

9 Art. 10 ust. 3 według numeracji ustalonej przez art. 7 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

10 Art. 12 ust. 1 zmieniony przez art. 8 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

11 Art. 13 zmieniony przez art. 9 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

12 Art. 13a dodany przez art. 9 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

13 Art. 13b dodany przez art. 9 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

14 Art. 14 ust. 2 zmieniony przez art. 10 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

15 Art. 15 zmieniony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

16 Art. 15a dodany przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

17 Art. 15b dodany przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

18 Art. 16 uchylony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

19 Art. 17 uchylony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

20 Art. 18 uchylony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

21 Art. 19 uchylony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

22 Art. 20 uchylony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

23 Art. 21 uchylony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

24 Art. 22 uchylony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

25 Art. 23 uchylony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

26 Art. 24 zmieniony przez art. 11 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

27 Art. 25 ust. 1 zmieniony przez art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

28 Art. 27 zmieniony przez art. 13 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

29 Art. 28 zmieniony przez art. 14 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

30 Art. 30 zmieniony przez art. 15 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

31 Art. 31 uchylony przez art. 16 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

32 Art. 32 zmieniony przez art. 17 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. (Dz.U.19.98.516) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 stycznia 1920 r.

• Identyfikator: Dz. Praw P. Pol.1919.52.335
• Rodzaj: Ustawa
• Tytuł: Ochrona lokatorów.
• Data aktu: 28/06/1919
• Data ogłoszenia: 01/07/1919
• Data wejścia w życie: 01/07/1919