JEDNOLITY DOKUMENT
"Norrlandsströmming"
NR UE: PDO-SE-03051 - 18.12.2023
ChNP (X) ChOG ()
1. Nazwa lub nazwy (ChNP lub ChOG)
"Norrlandsströmming"
2. Państwo członkowskie lub państwo trzecie
Szwecja
3. Opis produktu rolnego lub środka spożywczego
3.1. Rodzaj produktu
Klasa 1.7. Świeże ryby, małże i skorupiaki oraz produkty z nich wytwarzane
Kod Nomenklatury scalonej:
03 RYBY I SKORUPIAKI, MIĘCZAKI I POZOSTAŁE BEZKRĘGOWCE WODNE
0302 - Ryby świeże lub schłodzone, z wyłączeniem filetów rybnych oraz pozostałego mięsa rybiego, objętych pozycją 0304
0303 - Ryby zamrożone, z wyłączeniem filetów rybnych oraz pozostałego mięsa rybiego, objętych pozycją 0304
0304 - Filety rybne i pozostałe mięso rybie (nawet rozdrobnione), świeże, schłodzone lub zamrożone
3.2. Opis produktu, do którego odnosi się nazwa podana w pkt 1
"Norrlandsströmming" odnosi się do poławianych dzikich śledzi Clupea harengus z obszaru geograficznego Morza Botnickiego i Zatoki Botnickiej. Ryby mają zwykle długość od 12 do 20 cm i są srebrzyste, ale ich rozmiar może się różnić. Ryby należy poławiać przy użyciu narzędzi biernych, takich jak sieci skrzelowe, sieci oplątujące, wędy ręczne i niewody stawne, albo za pomocą podrywek. Ponadto ryby należy wyładować i posortować w ciągu 24 godzin od opróżnienia narzędzia połowowego.
"Norrlandsströmming" można sprzedawać w całości lub w postaci filetowanej.
Składniki odżywcze na 100 g
Wartość energetyczna (kcal): 100-150
Tłuszcz (g): 4-8
Białko (g): 15-22
Na konsystencję i smak śledzia "Norrlandsströmming" wpływ mają zarówno zawartość tłuszczu, jak i skład kwasów tłuszczowych, w którym przeważają jednonienasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe C20 i C16, takie jak kwas palmitynowy.
Właściwości organoleptyczne śledzia "Norrlandsströmming" można podsumować następująco:
Aromat: w stanie surowym - aromat leśnego jeziorka, wodorostów, smoły, bulionu, umami. Po usmażeniu - aromat wodorostów, ziemisty, ziołowy, maślany.
Konsystencja: w stanie surowym - od stałej do chrupiącej, dosyć łatwa do przeżucia. Po usmażeniu - miękka, gładka i rozpływająca się w ustach.
Smak: w stanie surowym - łagodny z dużą ilością umami z nutami jeziora, nieubitej śmietany, białka jaja, zielonych szparagów i małży. Po usmażeniu - duża ilość okrągłego umami z nutami maślanymi, pokrzywami, zielonymi szparagami, jajami i dojrzałym serem.
Kolor mięsa jest lekko przezroczysty, o różowym odcieniu. Po ugotowaniu mięso staje się białe lub szarobiałe.
3.3. Pasza (wyłącznie w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego) i surowce (wyłącznie w odniesieniu do produktów przetworzonych)
3.4. Poszczególne etapy produkcji, które muszą odbywać się na wyznaczonym obszarze geograficznym
Śledzie "Norrlandsströmming" można schłodzić bez patroszenia. Ryby można też wypatroszyć, a następnie schłodzić lub zamrozić w całości albo pokroić na filety, a następnie schłodzić. Filety również można zamrozić. Wszystkie operacje muszą odbywać się na obszarze geograficznym.
Całych (niefiletowanych) śledzi "Norrlandsströmming" nie można mrozić poza obszarem geograficznym, jeżeli mają być sprzedawane pod nazwą "Norrlandsströmming".
3.5. Szczegółowe zasady dotyczące krojenia, tarcia, pakowania itp. produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
3.6. Szczegółowe zasady dotyczące etykietowania produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
Oprócz informacji wymaganych prawem każda partia "Norrlandsströmming" musi być oznakowana datą połowu i numerem identyfikacyjnym rybaka.
4. Zwięzłe określenie obszaru geograficznego
Obszar geograficzny obejmuje szwedzkie części Morza Botnickiego i Zatoki Botnickiej, ograniczone od południa ujściem rzeki Dalälven i linią prostą biegnącą w kierunku wschodnim do granicy szwedzkiej strefy ekonomicznej. Na wschodzie obszar ten jest ograniczony szwedzką strefą ekonomiczną, a na północy wybrzeżem Zatoki Botnickiej. Częścią obszaru geograficznego jest również obszar lądowy, do jednego kilometra od linii brzegowej, od Haparandy na północy do ujścia rzeki Dalälven na południu.
5. Związek z obszarem geograficznym
Związek między obszarem geograficznym a właściwościami śledzia "Norrlandsströmming" opiera się zarówno na warunkach naturalnych tego obszaru, jak i na czynnikach ludzkich.
Warunki naturalne
Morze Botnickie i Zatoka Botnicka wraz z Morzem Bałtyckim tworzą największe na świecie słonawe morze, w którym woda jest mieszanką słonej wody oceanicznej i słodkiej wody z jezior i rzek. Sól w Morzu Botnickim i Zatoce Botnickiej pochodzi z napływu wody słonej przez cieśniny Öresund oraz Wielki i Mały Bełt do Morza Bałtyckiego, ale wynika również ze stałego napływu wody koło Wysp Alandzkich. Napływ słonej wody do Morza Botnickiego i Zatoki Botnickiej zmienia się z roku na rok w zależności od wiatru i pogody. Przepływ słodkiej wody z rzek Norrlandu dodatkowo osłabia zasolenie. Zasolenie jest wyraźnie niższe na obszarze położonym na północ od Morza Alandzkiego, tj. od południowej granicy obszaru geograficznego w kierunku północnym.
Szczególnie niskie zasolenie, wraz z takimi czynnikami jak temperatura wody i pożywienie, sprawiają, że stada śledzia w Morzu Botnickim i w Zatoce Botnickiej wykazują różnice genetyczne i morfologiczne w porównaniu z śledziem atlantyckim i bałtyckim z właściwego Morza Bałtyckiego, mimo że należą one do tego samego gatunku (Clupea harengus). Na przykład śledź bytujący wzdłuż wybrzeża Norrlandu ma mniej kręgów niż śledź bytujący wzdłuż wybrzeży Svealandu i Götalandu. Szczególnie niski poziom zasolenia obszaru geograficznego oznacza, że śledź "Norrlandsströmming" jest mniejszy oraz ma smak i konsystencję znacznie różniące się od smaku i konsystencji śledzia w regionie właściwego Morza Bałtyckiego. W przeciwieństwie do innych śledzi "Norrlandsströmming" w stanie surowym ma łagodny, ale bogaty smak umami, z nutami jeziora, nieubitej śmietany, białka jaj, szparagów zielonych i małży.
Różnice w smaku i konsystencji wynikają z różnic w składzie kwasów tłuszczowych. Smak śledzia "Norrlandsströmming" zależy od zawartości tłuszczu i składu kwasów tłuszczowych, w którym dominują jednonienasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe C20 i C16, takie jak kwas palmitynowy. Uważa się, że ten skład kwasów tłuszczowych wynika z tego, że w Morzu Botnickim i Zatoce Botnickiej występuje więcej okrzemek, które wpływają na skład łańcucha żywnościowego. Zawartość tłuszczu i kwasów tłuszczowych różni się w okresie połowu i w zależności od miejsca połowu śledzia. W porównaniu z śledziami z południowego Morza Bałtyckiego śledzie z Morza Botnickiego i Zatoki Botnickiej, ze względu na słonawe wody, w których stopniowo maleje zasolenie, rosną wolniej przy mniejszej zawartości tłuszczu - zazwyczaj 4-8 % w mięśniach. Niska zawartość tłuszczu w śledziu "Norrlandsströmming" wpływa na konsystencję i odczucia smakowe. To bezpośrednio sprawia, że jest on szczególnie odpowiedni do konserwacji poprzez fermentację w celu uzyskania śledzia "surströmming". Smak śledzia "Norrlandsströmming" jest podobny do smaku ryb śródlądowych, a nie ryb morskich.
Czynniki ludzkie
Na smak śledzi "Norrlandsströmming" - oprócz czynników związanych z jego niepowtarzalnym siedliskiem i zestawem genów - wpływają również inne czynniki:
- dogłębna wiedza na temat biotopu;
- szybki wyładunek po złowieniu;
- skoncentrowanie się na wysokiej jakości i zrównoważonym rybołówstwie przy użyciu narzędzi o niewielkim oddziaływaniu na środowisko.
Aby móc poławiać śledzia o odpowiednim stopniu dojrzałości i odpowiedniej jakości oraz w opłacalnej ilości, a zarazem długoterminowo zarządzać stadami ryb, rybacy potrzebują dogłębnej wiedzy na temat lokalnych wód i ważnych łowisk. Jest to szczególnie istotne, ponieważ wiele stad śledzia ma charakter lokalny. Ponieważ połowy prowadzone są na małą skalę, ryby można również wyładowywać i sortować w taki sposób, aby produkt cieszył się pewną jakością i renomą w łańcuchu handlowym. Połowy śledzi "Norrlandsströmming" są tradycyjnie prowadzone przy użyciu "pławnic do śledzi", ale stosuje się również inne narzędzia bierne.
Renoma śledzia "Norrlandsströmming" odzwierciedla również w dużej mierze jego bardzo duże znaczenie historycznokulturowe w regionie jako gatunku kluczowego dla lokalnej ekologii, historii i gastronomii. Istnieją znaczne lokalne różnice w połowach śledzia na wybrzeżu i na archipelagach, co wymaga wiedzy i doświadczenia zdobytego na przestrzeni wieków i przekazywanego z pokolenia na pokolenie rybaków, których środki utrzymania były uzależnione od połowów śledzia.
"Norrlandsströmming" ma wielowiekową tradycję połowów komercyjnych, począwszy od rybaków z miasta Gavle. Rybacy ci w XV wieku zaczęli pływać na północ statkami "haxe", tj. dwumasztowymi statkami pełnopokładowymi lub półpokładowymi, które były wspólną własnością wielu rybaków. Od 1557 r. rybacy z Gavle zaczęli ruszać w rejsy znacznie częściej, gdy Gustaw I Waza przyznał im monopol na połowy wzdłuż wybrzeża Norrlandu w zamian za zapłatę na rzecz państwa co dziesiątej baryłki ryb. Uważa się, że rybacy prowadzili działalność z 87 portów (wiosek rybackich), od Hälsinglandu na południu do Granon i Holm(arna) w Grundsunda na północy. Te wioski rybackie obejmują: Skagshamn, Skeppsmalm, Grisslan, Trysunda, Ulvöhamn, Sandviken, Marviksgrunnan, Norrfällsviken, Bönhamn, Fällvikshamnen, Berghamn i Storön. Wyraźnym świadectwem czasów świetności rybaków z Gavle jest kaplica Ulvo, która jest najstarszym budynkiem w Norrlandzie, zbudowanym w 1622 r.
W 1944 r. zoolog i pisarz Carl Fries określił Höga Kusten (Wysokie Wybrzeże) jako "Strömmingskusten" ("Wybrzeże Śledzia"), by podkreślić znaczenie połowów śledzia w tej części Szwecji. Istotną cechą krajobrazu wzdłuż wybrzeża Norrlandu jest podnoszenie się lądu. Funkcjonowanie wielu wiosek i przystani rybackich stało się nieopłacalne, ponieważ teren podnosi się o prawie 1 cm rocznie. Höga Kusten ma najwyżej położoną linię brzegową w Szwecji, w związku z czym podnoszenie się lądu nie wpłynęło na ten region tak poważnie jak na sąsiednie, niżej położone obszary przybrzeżne.
Ponieważ na przedmiotowym obszarze śledzie "Norrland strömming" poławia się i gotuje od czasów starożytnych, są one głównym elementem bezpieczeństwa żywnościowego nie tylko dla mieszkańców wybrzeża, ale również dla dużej części ludności w głębi lądu. Śledź "Norrlandsströmming" był historycznie główną żywnością spożywaną przez ludność przybrzeżną. Aby zachować ryby i umożliwić ich przechowywanie lub handel nimi, śledzie były solone, fermentowane lub konserwowane w occie z przyprawami lub bez.
Śledź "Norrlandsströmming" ma duży wpływ na gastronomię wzdłuż długiego północnowschodniego wybrzeża Szwecji. Przygotowuje się go na przeróżne sposoby: śledzie są smażone, wędzone, gotowane, marynowane, solone itp. Jest to zarówno ryba do codziennego spożycia, jak i ważny element każdego posiłku bożonarodzeniowego. Na północy wypatroszonego śledzia "Norrlandsströmming" często obtacza się w niewielkiej ilości mąki i smaży, a następnie umieszcza między dwoma posmarowanymi masłem podpłomykami i od razu zjada. Przygotowana w taki sposób kanapka uchodzi za popularny przysmak.
Śledź "Norrlandsströmming" stanowi ważną część dziedzictwa kulinarnego Szwecji i Norrlandu i nawet dziś ma duże znaczenie regionalne, przynosząc zarówno zyski, jak i przyczyniając się do dynamicznego rozwoju obszarów wiejskich i dobrze prosperującego sektora turystycznego. U wybrzeży Norrlandu uprawia się tradycyjne rybołówstwo przybrzeżne, a sprzedaż opiera się w dużej mierze na produktach "Norrlandsströmming" o wyraźnej tożsamości regionalnej. Produkty te obejmują "saltströmming" (śledź solony, Hälsingland), "lokströmming" (śledź z cebulą, Hälsingland), bockling (śledź wędzony, Gastrikland), "surströmming" (śledź sfermentowany, Hälsingland, Medelpad i Angermanland), "brunnen strömming" (śledź sfermentowany, Norrbotten) i "sotare" (śledź smażony, Gästrikland i Hälsingland).
Odesłanie do publikacji specyfikacji
https://www.livsmedelsverket.se/globalassets/foretag-regler-kontroll/livsmedelsinformation-markning-halsopastaenden/ skyddade-beteckningar/ansokan-skyddad-ursprungsbeteckning-norrlandsstromming-rev-250308.pdf
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.5625 |
| Rodzaj: | Ogłoszenie |
| Tytuł: | Publikacja wniosku o rejestrację nazwy zgodnie z art. 50 ust. 2 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych |
| Data aktu: | 17/10/2025 |
| Data ogłoszenia: | 17/10/2025 |