Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Jak dysfunkcje jednolitego rynku przyczyniają się do wzrostu kosztów utrzymania (opinia z inicjatywy własnej)

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Jak dysfunkcje jednolitego rynku przyczyniają się do wzrostu kosztów utrzymania (opinia z inicjatywy własnej)
(C/2025/3189)

Sprawozdawczyni: Emilie PROUZET
Doradczynie i doradcy Niccolo CIULLI (w imieniu sprawozdawczyni)
Decyzja Zgromadzenia Plenarnego 5.12.2024
Podstawa prawna Art. 52 ust. 2 regulaminu wewnętrznego
Sekcja odpowiedzialna Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji
Data przyjęcia przez sekcję 8.4.2025
Data przyjęcia na sesji plenarnej 29.4.2025
Sesja plenarna nr 596
Wynik głosowania (za/przeciw/ wstrzymało się) 158/4/4

Preambuła

Niniejsza opinia jest częścią szerszego pakietu opinii EKES-u dotyczących kryzysu związanego z kosztami utrzymania. W ramach tego pakietu EKES analizuje różne aspekty tego wyzwania politycznego oraz przedstawia kompleksowy i szeroki zestaw zaleceń dla europejskich i krajowych decydentów, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i innych zainteresowanych stron. Pakiet obejmuje siedem opinii sektorowych 1  - każda jest poświęcona innemu powiązanemu obszarowi polityki. Ponadto w opinii ogólnej 2  przedstawiono nadrzędne zalecenia polityczne mające pomóc zaradzić kryzysowi związanemu z kosztami utrzymania i budować odporność na przyszłe kryzysy.

1. Wnioski i zalecenia

1.1. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) z ubolewaniem stwierdza, że koszty życia w Europie rosną z powodu utrzymujących się dysfunkcji jednolitego rynku europejskiego, i uważa, że Komisja Europejska musi podjąć bardziej zdecydowane działania, by ten rynek chronić.

1.2. EKES wzywa Unię Europejską, by pilnie zajęła się stale istniejącymi barierami, które zmniejszają konkurencję i wpływają na koszty utrzymania, takimi jak terytorialne ograniczenia dostaw.

1.3. EKES zachęca państwa członkowskie do ustanowienia zabezpieczeń przed niepotrzebnym nadmiernie rygorystycznym wdrażaniem. Chociaż uproszczenie przepisów może zwiększyć skuteczność, nie powinno prowadzić do osłabienia podstawowej ochrony socjalnej i ochrony pracy.

1.4. EKES wzywa Komisję do zapewnienia, by państwa członkowskie dopełniały swoich obowiązków w zakresie powiadamiania (np. w ramach systemu informacji o przepisach technicznych TRIS), do przyspieszenia postępowań przeciwko przepisom krajowym, które naruszają prawo UE, oraz do zbadania możliwości wydawania nakazów tymczasowych, które mogłyby zapobiegać powstaniu szkód w trakcie przeprowadzania przez Komisję oceny zgodności przepisów krajowych z prawem UE.

1.5. EKES wzywa instytucje UE do podjęcia zdecydowanych działań w celu ukończenia unii rynków kapitałowych, co będzie pierwszym krokiem w kierunku pokrycia potrzeb inwestycyjnych UE i zmobilizowania inwestycji prywatnych i publicznych.

1.6. EKES apeluje o podjęcie działań, które będą promować mobilność pracowników i poprawią koordynację zabezpieczenia społecznego, na przykład poprzez cyfryzację.

1.7. EKES apeluje o dalszą integrację i ulepszenie infrastruktury w całej UE, gdyż pozwoli to w pełni wykorzystać potencjał jednolitego rynku energii i telekomunikacji.

1.8. EKES zwraca się do komisarza ds. mieszkalnictwa o ocenę, czy brak harmonizacji przepisów dotyczących usług budowlanych czy pozwoleń na budowę lub brak harmonizacji innych przepisów krajowych dotyczących mieszkalnictwa (np. dostępu do mieszkań socjalnych) przyczynił się do wzrostu cen mieszkań 3 .

1.9. EKES wzywa Komisję Europejską do usunięcia barier na rynkach ochrony zdrowia (na przykład w celu zapewnienia swobodnego przepływu produktów leczniczych), aby zagwarantować dostęp do leków po przystępnych cenach.

2. Kontekst opinii

2.1. Koszty utrzymania definiuje się jako pieniężny koszt utrzymania określonego poziomu życia, zwykle określany poprzez obliczenie średniego kosztu szeregu określonych dóbr i usług, w tym żywności, mieszkania, energii, transportu, telefonu i internetu, odzieży, opieki zdrowotnej, edukacji, a także obowiązkowych składek i podatków 4 .

2.2. Koszty utrzymania znacznie wzrosły z powodu inflacji, która w październiku 2022 r. w strefie euro osiągnęła najwyższy poziom 10,6 % rok do roku. Od tego czasu stale spada i wynosiła 2,5 % w styczniu 2025 r., ale w kilku państwach członkowskich UE utrzymuje się na wyższym poziomie 5 .

2.3. W kontekście inflacji często mówi się o zjawisku "rakiet i piór", które oznacza, że gdy inflacja rośnie, koszty utrzymania rosną gwałtownie, ale gdy inflacja maleje, maleją powoli. Inflacja w Europie stale spada, ale koszty utrzymania pozostają jedną z głównych trosk obywateli UE 6 .

2.4. "Rzeczywista inflacja" (tj. wpływ inflacji na określone kategorie obywateli) znacznie różni się dla poszczególnych gospodarstw domowych 7  i jej wpływ najbardziej odczuwa 94,6 mln Europejczyków zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym 8 .

2.5. Dialog społeczny i negocjacje zbiorowe zgodne z krajowymi praktykami w zakresie stosunków pracy oraz autonomia partnerów społecznych mogą pomóc w przeciwdziałaniu ryzyku spadku siły nabywczej oraz zapewnić sprawiedliwe wynagrodzenia uwzględniające inflację i wydajność. Państwa członkowskie powinny szukać sposobów na złagodzenie skutków spadku siły nabywczej i skupić się na zapobieganiu nierównościom, wykluczeniu i marginalizacji. Ramy europejskiego semestru i tablica wskaźników społecznych pozostają jednymi z najistotniejszych narzędzi monitorowania polityk i środków przyjmowanych przez państwa członkowskie w celu zaradzenia kryzysowi.

3. Uwagi ogólne

3.1. EKES dostrzega, że do wysokich kosztów utrzymania przyczynia się wiele czynników, takich jak międzynarodowy kontekst gospodarczy, koszty energii, zmiana klimatu, bariery handlowe i koniec wsparcia dla przedsiębiorstw i obywateli związanego z COVID-19, ale zauważa, że wysokie koszty mogą być powodowane także przez utrzymujące się dysfunkcje jednolitego rynku Unii Europejskiej.

3.2. Te dysfunkcje to bariery regulacyjne i pozaregulacyjne, które stanowią przeszkodę dla swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i osób w UE i uniemożliwiają jej obywatelom pełne czerpanie korzyści z projektu europejskiego w ich codziennym życiu.

3.3. EKES z zadowoleniem przyjmuje fakt, że jednolity rynek zwiększył PKB Unii Europejskiej o 6-8 % dzięki usunięciu barier i zwiększeniu konkurencji 9 .

3.4. EKES zauważa, że utrzymujące się bariery na jednolitym rynku uniemożliwiają przedsiębiorstwom wytworzenie nawet 500 mld EUR dodatkowego PKB rocznie (228 mld EUR rocznie w przypadku ukończenia jednolitego rynku towarów i 279 mld EUR rocznie - jednolitego rynku usług) 10 .

3.5. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) szacuje, że bariery pozataryfowe w UE są równoważne cłom wynoszącym około 44 % w przypadku towarów (trzy razy więcej niż bariery między stanami w USA) i 110 % w przypadku usług 11 .

3.6. EKES z ubolewaniem zauważa, że w niedawnym rocznym sprawozdaniu Komisji dotyczącym jednolitego rynku i konkurencyjności podkreślono, że dodatkowo do istniejących przeszkód wciąż pojawiają się nowe bariery i źródła fragmentacji zarówno na rynkach towarów, jak i usług 12 .

3.7. EKES uważa, że fragmentacja jednolitego rynku prowadzi do wyższych kosztów dla przedsiębiorstw i ogranicza konkurencję, co może zmniejszać dobrobyt konsumentów, gdyż konkurencja może przyczyniać się do lepszych cen, lepszej jakości, większego wyboru i innowacji.

3.8. W niniejszej opinii EKES analizuje fragmentację spowodowaną przez (a) podmioty prywatne, (b) państwa członkowskie lub (c) brak działań ze strony instytucji UE; ocenia również (d) konkretne rynki istotne dla kwestii kosztów utrzymania oraz wzywa do podjęcia natychmiastowych działań w celu zaradzenia tym dysfunkcjom.

4. Fragmentacja jednolitego rynku powodowana przez podmioty prywatne zwiększa koszty utrzymania

4.1. To, że przedsiębiorstwa odmawiają oferowania swoich produktów i usług konsumentom w innych państwach członkowskich ("blokowanie geograficzne"), może być również spowodowane rozbieżnymi przepisami krajowymi oznaczającymi koszty, których te przedsiębiorstwa nie chcą ponosić.

4.2. Komisja Europejska zakazała blokowania geograficznego w rozporządzeniu 13  z 2018 r., w którym zakazała dyskryminacji konsumentów ze względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności. W raporcie z 2024 r. w sprawie jednolitego rynku UE Enrico Letta zalecił pilne zajęcie się utrzymującymi się ograniczeniami wynikającymi z blokowania geograficznego 14 .

4.3. Inne stosowane przez przedsiębiorstwa praktyki mogące powodować fragmentację jednolitego rynku to na przykład sytuacja w sektorze detalicznym i hurtowym, gdy duzi producenci uniemożliwiają detalistom lub hurtownikom kupowanie produktów w jednym państwie członkowskim i sprzedawanie ich w innych państwach członkowskich - praktyka ta nazywana jest terytorialnym ograniczeniem dostaw 15 .

4.4. W 2021 r. Komisja Europejska stwierdziła, że terytorialne ograniczenia dostaw mogą prowadzić do dużych różnic w cenach pobieranych w UE przez producentów od sprzedawców detalicznych za markowe produkty, a różnic tych nie można w pełni wyjaśnić różnymi krajowymi systemami podatkowymi (takimi jak VAT), kosztami pracy czy kosztami innych nakładów. Z powodu terytorialnych ograniczeń dostaw niektórzy konsumenci w UE płacą wyższe ceny lub mają dostęp do mniejszej gamy produktów niż w przypadku, gdyby detaliści i hurtownicy mogli zaopatrywać się bez ograniczeń transgranicznych. W badaniu z 2021 r. Komisja Europejska oszacowała, że terytorialne ograniczenia dostaw kosztują konsumentów w UE 14 mld euro rocznie - kwota ta prawdopodobnie jeszcze wzrosła z powodu inflacji.

4.5. Komisja i państwa członkowskie gromadzą obecnie dane na temat tych ograniczeń za pośrednictwem Grupy Zadaniowej ds. Egzekwowania Przepisów dotyczących Jednolitego Rynku. Detaliści i hurtownicy zgłosili, że napotykają trudności w transgranicznych zakupach produktów takich jak żywność, kosmetyki, produkty lecznicze i wyroby tekstylne.

4.6. EKES uważa, że w czasach, gdy koszty utrzymania rosną, a siła nabywcza maleje, ważne jest, aby konsumenci czerpali korzyści z lepszego funkcjonowania jednolitego rynku pod względem cen i wyboru produktów.

5. Fragmentacja jednolitego rynku powodowana przez rozbieżne przepisy krajowe może zwiększać koszty dla przedsiębiorstw i konsumentów

5.1. EKES uważa, że fragmentację jednolitego rynku może również powodować brak harmonizacji przepisów krajowych lub ich rozbieżność.

5.2. W kontekście wdrażania prawodawstwa UE może to przybierać także formę nadmiernie rygorystycznego wdrażania. Chociaż wychodzeniu w przepisach krajowych poza to, co zostało przewidziane w dyrektywie, mogą przyświecać dobre intencje i może ono służyć ochronie socjalnej lub innym celom, może też czasami mieć negatywne niezamierzone skutki.

5.3. Każdy kraj może mieć własny zestaw zasad i standardów dotyczących towarów, na przykład w zakresie etykietowania i zgodności z przepisami w zakresie ochrony środowiska. Ta fragmentacja zwiększa koszty prowadzenia działalności, szczególnie dla firm, które działają w wielu krajach, a ostatecznie szkodzi konsumentom poprzez wyższe ceny i mniejszy wybór.

5.4. Przykładem mogą być różnorakie krajowe systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta za różne rodzaje produktów i opakowań (na przykład dotyczące sprzętu elektrycznego i elektronicznego, baterii i wyrobów tekstylnych). Na jednolitym rynku UE istnieje ponad 100 różnych regulacji dotyczących rozszerzonej odpowiedzialności producenta.

5.5. EKES jest również zaniepokojony fragmentacją rynku usług, na którym przedsiębiorstwa często nie mogą świadczyć usług transgranicznych bez zezwolenia. Sytuację pogarsza brak dostępności informacji online i niedostateczna cyfryzacja procedur administracyjnych.

5.6. Tak duże obciążenie administracyjne może prowadzić do nieefektywności, zwiększać koszty prowadzenia działalności na jednolitym rynku, a tym samym ceny dla konsumentów, i zniechęcać małe przedsiębiorstwa do ekspansji transgranicznej.

5.7. Do fragmentacji rynku mogą również przyczynić się specyfikacje krajowe i różnice kulturowe między państwami członkowskimi (na przykład związane z językami). Chociaż te różnice nie wchodzą w zakres kompetencji UE i muszą być chronione, UE i państwa członkowskie powinny zobowiązać się do przestrzegania zasady wzajemnego uznawania.

5.8. Kluczowe znaczenie dla wspierania sprawiedliwego i konkurencyjnego jednolitego rynku ma zapewnienie wyważonego podejścia, które łączy zapobieganie osłabianiu wysokich standardów w zakresie zrównoważoności, dobrobytu i ochrony pracy ze zmniejszaniem niepotrzebnych obciążeń administracyjnych i ułatwianiem handlu transgranicznego.

6. Fragmentacja jednolitego rynku oznacza, że Komisja musi odgrywać swoją rolę strażnika Traktatów

6.1. W ostatnich latach Komisja była krytykowana za to, że podejmowała mniej działań z zakresu egzekwowania prawa w odniesieniu do środków przyjętych przez państwa członkowskie i naruszających prawo UE. W swym raporcie Enrico Letta zauważa, że oficjalne dane wskazują faktycznie na gwałtowne zmniejszanie się liczby postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i redukcji tej nie rekompensuje liczba spraw w ramach programu EU Pilot ani nie jest ona proporcjonalna do spadku liczby nowych skarg 16 .

6.2. Zainteresowane strony skarżą się, że Komisja zbyt długo rozpatruje otrzymywane skargi i zbyt długo trzeba czekać na wszczęcie postępowania w stosownych przypadkach.

6.3. Niedawna kontrola przeprowadzona przez Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) wykazała, że czas rozpatrywania skarg wydłużył się do średnio 28,4 miesiąca w 2023 r. Niektóre państwo członkowskie płacą kary przez lata, ale nie usuwają naruszeń prawa UE 17 . Powolne egzekwowanie przepisów umożliwia niektórym państwom utrzymanie niezgodnych z prawem przepisów, które utrudniają funkcjonowanie jednolitego rynku. EKES wzywa Komisję, by zbadała możliwości skorzystania ze środków tymczasowych (takich jak nakazy) w celu zapobiegania szkodom dla konsumentów.

7. Uwagi szczegółowe

7.1. EKES ubolewa, że powolne postępy w tworzeniu prawdziwej unii rynków kapitałowych zagrażają konkurencyjności jednolitego rynku i korzyściom, jakie mogą z niego czerpać konsumenci. Według badania Finance Watch prawdziwa unia rynków kapitałowych umożliwiłaby pokrycie około jednej trzeciej potrzeb inwestycyjnych UE poprzez istniejące kanały finansowania. Chociaż konieczne będą dalsze inicjatywy, pierwszym kluczowym krokiem jest prawdziwa integracja rynków finansowych w Europie - według raportu Letty ma ona kluczowe znaczenie dla realizacji nadrzędnych celów, które w przeciwnym razie byłyby nieosiągalne, takich jak sprawiedliwa, ekologiczna i cyfrowa transformacja 18 .

7.2. Przykładowo przepisy dotyczące długów krótkoterminowych (takich jak papiery komercyjne) nie są zharmonizowane na szczeblu UE, co sprawia, że europejskie przedsiębiorstwa dokonują emisji długu na rynkach krajowych, do których ma dostęp mniej inwestorów, lub za granicą.

7.3. Utrzymująca się fragmentacja często skłania przedsiębiorstwa z UE do poszukiwania finansowania poza jej granicami. W rezultacie europejskie przedsiębiorstwa nie są w stanie zwiększyć skali działalności w Europie, co byłoby korzystne dla samych przedsiębiorstw, a także dla pracowników i konsumentów. Mario Draghi wzywa Europę, by zapewniła odpowiednie warunki finansowe dla przedsiębiorstw zainteresowanych rozszerzeniem swojej działalności czy dla inwestorów zainteresowanych wycofaniem się ze swoich przedsięwzięć 19 .

7.4. Swobodny przepływ osób jest jedną z czterech swobód jednolitego rynku UE; mobilność pracowników w UE pozostaje jednak niska w porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi 20 , także ponieważ koszty przepływu siły roboczej między krajami UE są osiem razy wyższe niż między stanami USA 21 .

7.5. Enrico Letta zwraca uwagę na szereg działań takich jak ułatwienie procedur dotyczących mobilności pracowników (na przykład poprzez uproszczenie uznawania kwalifikacji zawodowych w UE), zapewnienie równych warunków działania, jeżeli chodzi o prawo pracy, i poprawa koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 22 , chociażby poprzez cyfryzację 23 . Zapewnienie sprawiedliwej mobilności wymaga zdecydowanego egzekwowania zasady równego wynagrodzenia za tę samą pracę w tym samym miejscu oraz wyeliminowania nadużyć.

7.6. Kolejną dziedziną, w której dysfunkcje na jednolitym rynku zwiększają koszty dla konsumentów, jest rynek telekomunikacyjny. Usługi telekomunikacyjne w Europie pozostają rozdrobnione i każdy kraj ma własne ceny, standardy regulacyjne i infrastrukturę. W swoim raporcie Mario Draghi pisze o wielonarodowej (zamiast ogólnoeuropejskiej) strukturze sektora, która doprowadziła do kosztownego mnożenia różnych obowiązków dla operatorów telekomunikacyjnych w UE 24 .

7.7. Chociaż UE zniosła opłaty roamingowe dla podróżnych, wielu konsumentów nadal boryka się z wysokimi cenami usług mobilnych i szerokopasmowych ze względu na brak harmonizacji krajowych polityk cenowych ponad granicami. Konsumenci nie mogą również podpisywać umów transgranicznych. Taka fragmentacja tworzy też bariery wejścia dla innych operatorów i zmniejsza konkurencję, która mogłaby prowadzić do spadku cen.

7.8. Krajowe rynki energii w UE również pozostają rozdrobnione ze względu na różnice w infrastrukturze, przepisach i strukturach cenowych, a także ze względu na różne krajowe systemy dotyczące spółdzielni konsumentów energii, które umożliwiają konsumentom wspólny zakup energii.

7.9. EKES z zadowoleniem przyjmuje opublikowany przez Komisję Europejską w lutym 2025 r. plan działania na rzecz przystępnej cenowo energii 25 , obejmujący szereg działań mających na celu ukończenie tworzenia unii energetycznej, na przykład dzięki zharmonizowanym przepisom dotyczącym opłat sieciowych oraz poprawie koordynacji rynków hurtowych i zarządzania nimi.

7.10. EKES uważa za niefortunne, że liczne bariery w sektorze farmaceutycznym nadal utrudniają powstanie w pełni zintegrowanego jednolitego rynku leków.

7.11. Rosnący protekcjonizm ze strony państw członkowskich i niewystarczające egzekwowanie przepisów przez Komisję Europejską doprowadziły do mnożenia się ograniczeń w handlu i kontyngentów dostaw w niektórych państwach członkowskich, co często stanowi naruszenie prawa UE.

7.12. Ograniczenia w handlu transgranicznym uniemożliwiają skuteczną alokację leków między państwa członkowskie, zmniejszają konkurencję i prowadzą do wzrostu cen dla systemów opieki zdrowotnej i pacjentów. Ponadto takie bariery mogą zwiększać nieefektywność, ponieważ leki mogą stracić ważność, zanim zostaną przekazane w rejony, w których są potrzebne, co dodatkowo zwiększa presję kosztową.

7.13. EKES przypomina, że przystępne cenowo mieszkania mają kluczowe znaczenie dla obywateli UE, i z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja Europejska ma obecnie pierwszego w historii komisarza do spraw mieszkalnictwa, któremu powierzono zadanie opracowania europejskiego planu na rzecz przystępnych cenowo mieszkań.

7.14. Inne obszary polityki wpływające na koszty utrzymania - dotyczące kwestii takich jak podatki, transport, opieka społeczna i edukacja - należą do kompetencji krajowych. Zrównoważony system podatkowy ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia sprawiedliwego podziału korzyści gospodarczych. Zdecydowane środki uzgodnione w ramach OECD w celu zapobiegania unikaniu opodatkowania i w celu egzekwowania poboru podatków (przy lepszej koordynacji między państwami członkowskimi) mogą zapewnić niezbędne finansowanie dla usług publicznych, takich jak opieka społeczna i edukacja. Inwestycje publiczne w mieszkalnictwo, energetykę i transport są niezbędnym warunkiem powstania inkluzywnego jednolitego rynku, a zapewnienie przystępności cenowej tych podstawowych dóbr ma kluczowe znaczenie dla pracowników, przedsiębiorstw i konsumentów.

Bruksela, dnia 29 kwietnia 2025 r.

1 CCMI/239 Reindustrializacja Europy - szansa dla przedsiębiorstw, pracowników i obywateli w kontekście kryzysu związanego z kosztami utrzymania (w trakcie opracowania); opinie EKES-u: Walka z kryzysem - środki na rzecz odpornej, spójnej i sprzyjającej włączeniu społecznemu gospodarki europejskiej (Dz.U. C, C/2025/3195, 24.6.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/3195/oj24.6.2025, ELI: http://data. europa.eu/eli/C/2025/3195/oj), Jak dysfunkcje jednolitego rynku przyczyniają się do wzrostu kosztów utrzymania, Stopniowe wycofywanie dopłat do paliw kopalnych przy jednoczesnym zapewnieniu konkurencyjności Europy, łagodzeniu kryzysu kosztów utrzymania i promowaniu sprawiedliwej transformacji (Dz.U. C, C/2025/3191, 24.6.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/3191/oj24.6.2025, ELI: http://data.europa.eu/ eli/C/2025/3191/oj), REX/596 Rozdrobnienie łańcuchów dostaw i wpływ na kryzys związany z kosztami utrzymania (w trakcie opracowania), SOC/823, Jak zaradzić utracie siły nabywczej i ryzyku rosnących nierówności, wykluczenia i marginalizacji (w trakcie opracowania), Podwyżki cen w transporcie, energetyce i mieszkalnictwie: rola dobrej jakości usług publicznych w rozwiązaniu problemu wysokich kosztów utrzymania (Dz.U. C, C/2025/3192, 24.6.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/3192/oj24.6.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/ 3192/oj).
2 Opinia ECO/660 Zalecenia zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego dotyczące kryzysu związanego z kosztami utrzymania (w trakcie opracowania).
3 Zob. na przykład: https://ec.europa.eu/newsroom/growth/items/48657/en czy https://single-market-economy.ec.europa.eu/ publications/study-costs-involved-accessing-markets-cross-border-provisions-construction-services_en.
6 W tym młodych ludzi. zob.: https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/3392.
10 https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/EPRS_STU(2023)734690; w innych analizach wyliczono, że utrzymujące się bariery utrudniające przedsiębiorstwom prowadzenie działalności na jednolitym rynku pozbawiają UE około 10 % potencjalnego PKB - zob.: Quantifying the Economic Effects of the Single Market in a Structural Macromodel.
11 Regional Economic Outlook. Europe: A Recovery Short of Europe's Full Potential, październik 2024 r.
12 Komisja Europejska, "The 2025 Annual Single Market and Competitiveness Report".
13 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/302 z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie nieuzasadnionego blokowania geograficznego oraz innych form dyskryminacji klientów ze względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym oraz w sprawie zmiany rozporządzeń (WE) nr 2006/2004 oraz (UE) 2017/2394 i dyrektywy 2009/22/WE (Dz.U. L 60 I z 2.3.2018, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2018/302/oj).
15 Unijna organizacja konsumencka BEUC wskazuje terytorialne ograniczenia dostaw jako pierwszą kwestię, którą Komisja powinna się zająć w ramach przyszłej strategii jednolitego rynku.
20 Labour Market Adjustments in Europe and the US: How Different?
21 Europe's Choice: Policies for Growth and Resilience.
23 Komisja prowadzi obecnie projekt dotyczący cyfryzacji w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2025.3189

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Jak dysfunkcje jednolitego rynku przyczyniają się do wzrostu kosztów utrzymania (opinia z inicjatywy własnej)
Data aktu: 02/07/2025
Data ogłoszenia: 02/07/2025