W 2015 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły decyzję (UE) 2015/1814 1 ("decyzja w sprawie rezerwy stabilności rynkowej") w celu utworzenia rezerwy stabilności rynkowej ("rezerwa") w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji ("EU ETS") ustanowionego dyrektywą 2003/87/WE 2 ("dyrektywa ETS"). Rezerwa funkcjonuje od 2019 r. Jej celem jest uniknięcie strukturalnej nadwyżki uprawnień na unijnym rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla, co wiązałoby się z ryzykiem niewysłania przez EU ETS sygnału inwestycyjnego niezbędnego do osiągnięcia unijnego celu redukcji emisji. Celem rezerwy jest również zwiększenie odporności EU ETS na zakłócenia równowagi na rynku, aby unijny rynek uprawnień do emisji dwutlenku węgla mógł sprawnie funkcjonować.
Zgodnie z art. 1 ust. 4 decyzji w sprawie rezerwy stabilności rynkowej Komisja co roku publikuje łączną liczbę uprawnień znajdujących się w obiegu (TNAC) za poprzedni rok. Wartość ta determinuje funkcjonowanie rezerwy, tj. wpływa na to, czy uprawnienia zostają wycofane z wolumenu uprawnień przeznaczonych do sprzedaży na aukcji i umieszczone w rezerwie, czy zostają uwolnione z rezerwy i przeznaczone do sprzedaży na aukcji. Coroczna publikacja TNAC jest zatem ważnym aspektem rezerwy stabilności rynkowej i EU ETS.
3 czerwca 2024 r. Komisja opublikowała łączną liczbę uprawnień znajdujących się w obiegu w 2023 r., która wynosiła 1 111 736 535 uprawnień 3 . W związku z tym liczba uprawnień, które należało umieścić w rezerwie w okresie od 1 września 2024 r. do 31 sierpnia 2025 r., wynosiła 266 816 768 uprawnień. Liczba uprawnień w rezerwie, które zostały unieważnione 1 stycznia 2024 r., wyniosła łącznie 381 744 844 uprawnienia.
Niniejszy komunikat jest dziewiątą publikacją TNAC i dotyczy 2024 r. Przedstawiono w nim szczegółowe obliczenia i liczbę uprawnień, które będą umieszczone w rezerwie od 1 września 2025 r. do 31 sierpnia 2026 r. Podano również liczbę uprawnień w rezerwie, które zostały unieważnione 1 stycznia 2025 r.
2. Funkcjonowanie rezerwy stabilności rynkowej
Rezerwa działa automatycznie, gdy łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu przekracza ustalony zakres. Uprawnienia są wycofywane z wolumenu uprawnień przeznaczonych do sprzedaży na aukcji i umieszczane w rezerwie, jeżeli TNAC przekracza próg 833 mln. Wskaźnik pobrania do rezerwy stabilności rynkowej został ustalony na poziomie 24 % TNAC, jeżeli liczba ta przekracza 1 096 mln. Jeżeli TNAC wynosi od 833 mln do 1 096 mln, pobranie stanowi różnicę między TNAC a 833 mln. Jeżeli TNAC jest niższy niż próg 400 mln, 100 mln uprawnień jest uwalnianych z rezerwy i przeznaczanych do sprzedaży na aukcji. Uprawnienia są umieszczane w rezerwie albo uwalniane z niej na okres 12 miesięcy. Począwszy od 2023 r., wszelkie uprawnienia powyżej progu 400 mln znajdujące się w rezerwie na 1 stycznia każdego roku tracą ważność.
Na podstawie art. 1 ust. 5 decyzji w sprawie rezerwy stabilności rynkowej i zgodnie z niniejszym komunikatem uprawnienia stanowiące 24 % TNAC na 31 grudnia 2024 r. lub różnicę między TNAC a 833 mln zostaną umieszczone w rezerwie na okres 12 miesięcy rozpoczynający się 1 września 2025 r. Odpowiednia liczba uprawnień zostanie odliczona od wolumenów uprawnień przeznaczonych do sprzedaży na aukcji państw członkowskich UE, trzech państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego - Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (Islandii, Liechtensteinu i Norwegii) oraz, w przypadku wytwarzania energii elektrycznej w Irlandii Północnej, Zjednoczonego Królestwa. Uprawnienia te zostaną odliczone na podstawie odpowiednich udziałów poszczególnych państw w aukcjach.
Na podstawie art. 1 ust. 5 decyzji w sprawie rezerwy stabilności rynkowej do 31 grudnia 2030 r. uprawnienia rozdysponowane w interesie solidarności i wzrostu w ramach EU ETS 4 nie są uwzględniane przy obliczaniu odpowiednich udziałów do celów rezerwy.
3. Łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu
Zgodnie z art. 1 ust. 4 decyzji w sprawie rezerwy stabilności rynkowej TNAC w danym roku "odpowiada skumulowanej liczbie uprawnień wydanych w odniesieniu do instalacji i przedsiębiorstw żeglugowych i nieumieszczonych w rezerwie w okresie od dnia 1 stycznia 2008 r., w tym liczbie uprawnień wydanych w tym okresie zgodnie z art. 13 ust. 2 dyrektywy 2003/87/WE, w wersji obowiązującej na dzień 18 marca 2018 r., oraz uprawnień do stosowania międzynarodowych jednostek emisji wykorzystywanych przez instalacje w ramach unijnego systemu handlu emisjami do dnia 31 grudnia danego roku, po odjęciu skumulowanych ton zweryfikowanych emisji z instalacji i przedsiębiorstw żeglugowych objętych unijnym systemem handlu emisjami od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia danego roku i wszelkich uprawnień anulowanych zgodnie z art. 12 ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE".
Podsumowując, TNAC istotny dla funkcjonowania rezerwy oblicza się przy użyciu zaktualizowanego wzoru:
TNAC - podaż - popyt
Te dwa elementy obliczenia zostały szczegółowo opisane w niniejszym komunikacie. Przegląd wszystkich danych liczbowych przedstawiono w tabeli na końcu.
Art. 1 ust. 4a akapit pierwszy decyzji w sprawie rezerwy stabilności rynkowej stanowi, że od 2024 r. "całkowita liczba uprawnień znajdujących się w obiegu w danym roku obejmuje skumulowaną liczbę uprawnień wydanych w odniesieniu do lotnictwa oraz skumulowaną liczbę jednostek zweryfikowanych emisji z lotnictwa w ramach EU ETS, z wyłączeniem emisji pochodzących z lotów na trasach objętych kompensacją emisji i obliczonych zgodnie z art. 12 ust. 6 dyrektywy 2003/87/WE między dniem 1 stycznia 2024 r. a dniem 31 grudnia tego samego danego roku".
Od 1 stycznia 2024 r. EU ETS obejmuje emisje z transportu morskiego. W obliczeniach TNAC za 2024 r. uwzględnia się zatem liczbę uprawnień wydanych przedsiębiorstwom żeglugowym oraz zweryfikowane emisje przedsiębiorstw żeglugowych od 1 stycznia 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. Art. 1 ust. 4a akapit drugi decyzji w sprawie rezerwy stabilności rynkowej stanowi, że "[n]a potrzeby obliczenia łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu uprawnienia anulowane na podstawie art. 3gb dyrektywy 2003/87/WE uznaje się za wydane".
Podaż
Podaż uprawnień na unijnym rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla obejmuje następujące elementy:
- uprawnienia przeniesione 5 z 2. etapu EU ETS (2008-2012), które wyniosły 1 749 540 826 6 ;
- uprawnienia przydzielone bezpłatnie na okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2024 r. 7 , w tym uprawnienia
przydzielone z rezerwy dla nowych instalacji (New Entrants Reserve - NER). Wolumen ten wyniósł 8 747 619 334 uprawnienia 8 ;
- uprawnienia sprzedanie na aukcji od 1 stycznia 2013 r. 9 do 31 grudnia 2024 r. 10 oraz uprawnienia wykorzystane na potrzeby elastyczności w latach 2021-2024 na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) 2018/842 11 ("rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego"); Według sprawozdań z aukcji prowadzonych na platformie aukcyjnej i na odpowiednich platformach opt-out 12 wolumen uprawnień sprzedanych na aukcjach, w tym na tzw. wczesnych aukcjach, wyniósł 8 190 671 500. Do tego wolumenu należy dodać 28 855 152 uprawnienia na potrzeby elastyczności, na podstawie art. 6 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego 13 ;
- uprawnienia zmonetyzowane na potrzeby programu NER300. Europejski Bank Inwestycyjny zmonetyzował łącznie 300 000 000 uprawnień.
- międzynarodowe jednostki emisji wykorzystane w okresie od 2013 r. do 31 grudnia 2020 r. 14 Instalacje wykorzystały 497 248 017 międzynarodowych jednostek emisji na wygenerowane przez siebie emisje 15 .
- Zgodnie z art. 1 ust. 4 decyzji w sprawie rezerwy stabilności rynkowej uprawnienia umieszczone w rezerwie nie są już uwzględniane w obliczeniach TNAC.
Popyt
Na popyt na uprawnienia na unijnym rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla składa się całkowita liczba zweryfikowanych emisji pochodzących od podmiotów objętych wymogami za okres od 1 stycznia 2013 r. 16 do 31 grudnia 2024 r. 17 , która wynosi 18 365 179 314 ton 18 , oraz 705 930 uprawnień anulowanych w tym okresie na podstawie art. 12 ust. 4 dyrektywy EU ETS.
Łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu
Na podstawie powyższych danych TNAC w 2024 r. wynosi 1 148 049 585 uprawnień.
Zasoby w rezerwie stabilności rynkowej
Po unieważnieniu uprawnień 1 stycznia 2024 r. w rezerwie pozostało 400 000 000 uprawnień.
Zgodnie z komunikatami dotyczącymi publikacji TNAC z ostatnich lat w rezerwie umieszczono następujące wolumeny uprawnień:
- 181 567 159 uprawnień w okresie od 1 stycznia 2024 r. do 31 sierpnia 2024 r. 19 ;
- 88 938 927 uprawnień w okresie od 1 września 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. 20 .
Na 31 grudnia 2024 r. w rezerwie było 670 506 086 uprawnień. 1 stycznia 2025 r. 270 506 086 z tych uprawnień zostało unieważnione na podstawie art. 1 ust. 5a decyzji w sprawie rezerwy stabilności rynkowej. Pozostałe zasoby w rezerwie wynoszą 400 000 000 uprawnień.
4. Wnioski
Zgodnie z decyzją w sprawie rezerwy stabilności rynkowej na okres12 miesięcy - od 1 września 2025 r. do 31 sierpnia 2026 r. - w rezerwie zostanie umieszczona łączna liczba 275 531 900 uprawnień.
W przyszłorocznej publikacji TNAC ustalone zostanie funkcjonowanie rezerwy stabilności rynkowej na okres od września 2026 r. do sierpnia 2027 r.
Podsumowanie
| Podaż | |
| a) uprawnienia przeniesione z 2. etapu (2008-2012) | 1 749 540 826 |
| b) uprawnienia przydzielone bezpłatnie od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2024 r., w tym uprawnienia przydzielone z rezerwy dla nowych instalacji | 8 747 619 334 |
| c) uprawnienia sprzedane na aukcji od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2024 r., w tym na tzw. wczesnych aukcjach | 8 190 671 500 |
| d) uprawnienia wykorzystane do celów elastyczności w latach 2021-2024 na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) 2018/842 | 28 855 152 |
| e) uprawnienia zmonetyzowane na potrzeby programu NER300 | 300 000 000 |
| f) międzynarodowe jednostki emisji wykorzystane w okresie od 2013 r. do 31 grudnia 2020 r. | 497 248 017 |
| Ogółem (podaż) | 19 513 934 829 |
| Popyt | |
| a) zweryfikowane emisje (w tonach) w ramach EU ETS od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2024 r. | 18 365 179 314 |
| b) uprawnienia anulowane na podstawie art. 12 ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE do 31 grudnia 2024 r. | 705930 |
| Ogółem (popyt) | 18 365 885 244 |
| Łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu | 1 148 049 585 |
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.3180 |
| Rodzaj: | Komunikat |
| Tytuł: | KOMUNIKAT KOMISJI - Publikacja łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu w 2024 r. do celów rezerwy stabilności rynkowej w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji |
| Data aktu: | 04/06/2025 |
| Data ogłoszenia: | 04/06/2025 |