Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie dezinformacji i fałszerstw historycznych Rosji mających uzasadnić jej wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie (2024/2988(RSP))

P10_TA(2025)0006

Dezinformacja ze strony Rosji i fałszowanie przez nią historii w celu uzasadnienia jej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie dezinformacji i fałszerstw historycznych Rosji mających uzasadnić jej wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie (2024/2988(RSP))

(C/2025/2147)

Parlament Europejski,

- uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie,

- uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie pamięci historycznej,

- uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych,

- uwzględniając Rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK),

- uwzględniając konwencje genewskie,

- uwzględniając art. 136 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że 24 lutego 2022 r. reżim rosyjski ogłosił rozpoczęcie "specjalnej operacji wojskowej" w Ukrainie na podstawie fałszywych twierdzeń, że musi chronić ludność cywilną;

B. mając na uwadze, że od 24 lutego 2022 r. Federacja Rosyjska prowadzi niesprowokowaną, nieusprawiedliwioną i niezgodną z prawem wojnę przeciwko Ukrainie, będącą kontynuacją wcześniejszej agresji z 2014 r., a także dalej nieustannie narusza zasady Karty Narodów Zjednoczonych, prowadząc agresywne działania przeciwko suwerenności, niezależności i integralności terytorialnej Ukrainy oraz jawnie i rażąco narusza międzynarodowe prawo humanitarne ustanowione w konwencjach genewskich z 1949 r., w szczególności poprzez masowe i celowe atakowanie ludności cywilnej, obszarów zamieszkanych i infrastruktury cywilnej;

C. mając na uwadze, że w rezolucji z 2 marca 2022 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ natychmiast uznało wojnę Rosji przeciwko Ukrainie za akt agresji naruszający art. 2 ust. 4 Karty Narodów Zjednoczonych, a w rezolucji z 14 listopada 2022 r. stwierdziło, że należy pociągnąć Federację Rosyjską do odpowiedzialności za wojnę napastniczą oraz do odpowiedzialności prawnej i finansowej za działania niezgodne z prawem międzynarodowym, oraz że Rosja powinna wypłacić reparacje za szkody, jakie wyrządziła;

D. mając na uwadze, że napaść Rosji na Ukrainę nie jest odosobnionym aktem, lecz kontynuacją jej imperialistycznej polityki, która obejmuje wojnę przeciwko Czeczenii i agresję wojskową przeciwko Gruzji w 2008 r., a także okupację Krymu i rozpoczęcie wojny w Donbasie w 2014 r.;

E. mając na uwadze, że rozpoczęcie przez Rosję pełnoskalowej wojny napastniczej przeciwko sąsiadującej z nią Ukrainie poprzedził szereg publicznych deklaracji prezydenta Federacji Rosyjskiej, który uzasadnił w nich użycie siły historycznym rewizjonizmem, nieprawdziwymi stwierdzeniami i nieuzasadnionym żądaniem uznania Ukrainy i innych krajów sąsiadujących za strefę wyłącznych interesów Rosji;

F. mając na uwadze, że rosyjski reżim powszechnie wykorzystuje dezinformację, w tym również dezinformację opartą na wypaczonych argumentach historycznych, a także zagraniczne manipulacje informacjami i ingerencje w nie, próbując uzasadnić swoją barbarzyńską napaść, skłonić ludność rosyjską do wspierania nielegalnego reżimu i nielegalnej wojny napastniczej przeciwko sąsiadującej z Rosją Ukrainie, ingerować w demokratyczne procesy innych krajów oraz osłabić poparcie wśród ludności innych państw dla kontynuowania międzynarodowej pomocy i wsparcia dla Ukrainy w walce z rosyjską agresją; mając na uwadze, że rosyjski reżim odmawia Ukrainie odrębnej tożsamości narodowej, fałszywie twierdząc, że stanowi ona część rosyjskiego świata, co jest narracją zakorzenioną w ideologii imperialistycznej; mając na uwadze, że na okupowanych terytoriach Ukrainy Rosja niszczy pomniki upamiętniające Hołodomor, a odbudowuje zburzone pomniki Lenina;

G. mając na uwadze, że Rosja nie tylko nie uznaje niewybaczalnych inicjujących działań Związku Sowieckiego na początku II wojny światowej, takich jak na przykład traktat o nieagresji między nazistowskimi Niemcami a Związkiem Socjalistycznych Republik Sowieckich z 1939 r. i tajne protokoły do niego, powszechnie nazywany paktem Ribbentrop-Mołotow z 1939 r., w którym oba reżimy totalitarne porozumiały się co do podziału Europy na wyłączne strefy wpływów, oraz nie przyjęła odpowiedzialności za wiele aktów okrucieństwa i masowych zbrodni popełnionych na terytoriach okupowanych przez Związek Sowiecki, ale obecny rosyjski reżim instrumentalizuje również historię i stworzył kult zwycięstwa wokół II wojny światowej, aby ideologicznie zmobilizować obywateli i poprzez manipulację skłonić ich do popierania nielegalnej wojny napastniczej;

H. mając na uwadze, że Rosja prowadzi nasilającą się kampanię dezinformacyjną dotyczącą rewizjonizmu historycznego, której celem jest negowanie tożsamości narodowej, państwowości i samego prawa do istnienia Ukrainy oraz uzasadnienie żądań Rosji dotyczących wyłącznych stref wpływów, co przypomina sposób, w jaki Związek Sowiecki w pakcie Ribbentrop-Mołotow porozumiał się z nazistowskimi Niemcami, aby najechać i wziąć pod okupację część Polski i Rumunii, a także Estonię, Łotwę, Litwę i Ukrainę; mając na uwadze, że poprzez tego rodzaju rewizjonizm historyczny Rosja stanowi dziś szczególne zagrożenie dla Polski i państw bałtyckich oraz dla ich suwerenności;

I. mając na uwadze, że obecny rosyjski reżim przekształcił Dzień Zwycięstwa obchodzony co roku 9 maja w narzędzie propagandy wojennej w Rosji, wykorzystując w tym celu narrację o "wyzwoleniu Europy od nazizmu", a tym samym ignorując późniejszą okupację sowiecką w państwach bałtyckich i podporządkowanie Europy Środkowej; mając na uwadze, że owa narracja o wyzwoleniu od nazizmu jest dziś wykorzystywana w rosyjskiej wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie;

J. mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich symbole komunistyczne oraz symbole trwającej rosyjskiej agresji są zakazane na mocy prawa; mając na uwadze, że od 2009 r. dzień 23 sierpnia obchodzi się w całej UE jako Europejski Dzień Pamięci Ofiar Wszystkich Reżimów Totalitarnych i Autorytarnych; mając na uwadze, że od 2003 r. Parlament co roku upamiętnia ofiary masowych sowieckich deportacji;

1. ponownie w najostrzejszych słowach potępia niesprowokowaną, nielegalną i nieuzasadnioną rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie; wzywa Rosję, aby natychmiast zaprzestała działań wojskowych w Ukrainie oraz w pełni i bezwarunkowo wycofała wszystkie siły, popleczników i sprzęt wojskowy z całego uznanego przez społeczność międzynarodową terytorium Ukrainy, zaprzestała przymusowych deportacji ukraińskich cywilów i zwolniła wszystkich zatrzymanych i deportowanych obywateli ukraińskich, zwłaszcza dzieci;

2. odrzuca różne twierdzenia reżimu rosyjskiego jako daremne próby uzasadnienia nielegalnej wojny napastniczej, która stanowi rażące naruszenie Karty Narodów Zjednoczonych i odpowiedzialności Federacji Rosyjskiej jako stałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ za utrzymanie pokoju i stabilności i która została natychmiast uznana za taką przez pozostałych stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ przy zdecydowanej większości głosów w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ; przypomina, że żadne względy, czy to polityczne, gospodarcze, wojskowe, historyczne czy inne, nie mogą uzasadniać napaści Rosji na Ukrainę;

3. potępia systematyczne fałszowanie historii i wykorzystywanie przez rosyjski reżim wypaczonych argumentów historycznych, takich jak argumenty związane z paktem Ribbentrop-Mołotow, w celu manipulowania rosyjską opinią publiczną z myślą o skłonieniu jej do popierania działań przestępczych, takich jak nielegalna wojna napastnicza przeciwko sąsiadującej z Rosją Ukrainie, w celu osłabienia międzynarodowego wsparcia i pomocy dla Ukrainy oraz w celu zatarcia odrębnej tożsamości kulturowej i historycznej Ukrainy; potępia twierdzenie Rosji, że ma ona prawo do wyłącznych stref wpływów kosztem suwerenności i integralności terytorialnej innych państw jako niezgodne z prawem międzynarodowym;

4. potępia fakt, że Federacja Rosyjska nie ustaliła, kto jest odpowiedzialny za zbrodnie sowieckie, oraz że celowo utrudnia badania historyczne poprzez odmowę dostępu do sowieckich archiwów i ich zamykanie, a także fakt, że Federacja Rosyjska uchwaliła przepisy, zgodnie z którymi odpowiadające prawdzie przedstawianie zbrodni sowieckich i rosyjskich oraz prześladowane organizacje społeczeństwa obywatelskiego, które prowadzą dochodzenia w sprawie zbrodni sowieckich, uznaje się za niezgodne z prawem, oraz że gloryfikuje stalinowski totalitaryzm i wraca do jego metod; utrzymuje, że bezkarność oraz brak merytorycznej debaty historycznej i publicznej oraz edukacji umożliwiły obecnemu rosyjskiemu reżimowi powrót do imperialistycznej polityki i instrumentalizację historii do celów przestępczych; potępia prześladowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego prowadzących dochodzenia w sprawie zbrodni sowieckich lub zbrodni obecnego reżimu, w tym likwidację Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno-Oświatowego, Dobroczynnego i Obrony Praw Człowieka "Memoriał", Centrum Obrony Praw Człowieka "Memoriał" i Moskiewskiej Grupy Helsińskiej, a także wymuszone zamknięcie Centrum im. Sacharowa;

5. przypomina, że celowe ataki Federacji Rosyjskiej na ludność cywilną Ukrainy, niszczenie infrastruktury cywilnej, wykorzystywanie tortur, przemocy seksualnej i gwałtu jako broni wojennej, deportacja tysięcy obywateli Ukrainy na terytorium Federacji Rosyjskiej, przymusowy wywóz i adopcja ukraińskich dzieci oraz inne poważne naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka stanowią zbrodnie wojenne, za które wszyscy sprawcy muszą zostać pociągnięci do odpowiedzialności;

6. potwierdza zatem swoje poparcie dla prowadzonego przez prokuratora MTK dochodzenia w sprawie sytuacji w Ukrainie w związku z domniemanymi zbrodniami wojennymi, zbrodniami przeciwko ludzkości i ludobójstwem; z zadowoleniem przyjmuje formalne przystąpienie Ukrainy do MTK od 1 stycznia 2025 r. jako istotny wkład w międzynarodowe wysiłki na rzecz ustalenia odpowiedzialności za poważne zbrodnie międzynarodowe; wzywa UE do podjęcia dalszych wysiłków dyplomatycznych, aby propagować ratyfikację statutu rzymskiego i wszystkich poprawek do niego w skali globalnej;

7. ponawia też apel o ustanowienie specjalnego trybunału w celu zbadania i ścigania zbrodni agresji popełnionej przez przywództwo Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie; ponawia swój apel do Komisji, Rady i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych o zapewnienie wszelkiego wsparcia politycznego, finansowego i praktycznego, niezbędnych do ustanowienia specjalnego trybunału; całkowicie popiera utworzenie w Hadze międzynarodowego ośrodka do spraw ścigania zbrodni agresji przeciwko Ukrainie, który ma wspierać bieżące wysiłki wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego, co będzie stanowić pierwszy konkretny krok w kierunku ustanowienia specjalnego trybunału;

8. kategorycznie wzywa UE i jej państwa członkowskie do intensyfikacji i koordynacji działań, w tym również z partnerami o podobnych poglądach, na rzecz szybkiego i rygorystycznego przeciwdziałania rosyjskiej dezinformacji oraz zagranicznym manipulacjom informacjami i ingerencjom w nie w celu ochrony integralności ich własnych procesów demokratycznych oraz wzmocnienia odporności społeczeństw europejskich, między innymi poprzez aktywne promowanie umiejętności korzystania z mediów, wspieranie wysokiej jakości środków przekazu i profesjonalnego dziennikarstwa, w szczególności dziennikarstwa śledczego, które ujawnia rosyjską propagandę, jej metody i sieci, oraz poprzez wspieranie badań naukowych nad nowymi hybrydowymi technologiami wywierania wpływów;

9. wzywa UE do rozszerzenia sankcji wobec rosyjskich mediów prowadzących kampanie mające na celu dezinformację i manipulowanie informacjami, które to kampanie wspierają i uzasadniają rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie, oraz wzywa państwa członkowskie do szybkiego i gruntownego wdrażania tych sankcji, a także do przeznaczania wystarczających zasobów na skuteczne przeciwdziałanie tej wojnie hybrydowej; wzywa UE i państwa członkowskie, aby zwiększyły wsparcie dla niezależnych rosyjskich mediów na uchodźstwie, tak by umożliwić różnorodność głosów w mediach rosyjskojęzycznych;

10. wyraża głębokie zaniepokojenie niedawnymi zapowiedziami kierownictwa firm prowadzących media społecznościowe, że złagodzone zostaną przepisy dotyczące weryfikacji faktów i moderacji, co jeszcze bardziej ułatwi Rosji prowadzenie kampanii dezinformacyjnej na całym świecie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ścisłego egzekwowania aktu o usługach cyfrowych w reakcji na te zapowiedzi firmy Meta, a wcześniej X, gdyż stanowi to między innymi ważny element walki z rosyjską dezinformacją;

11. wzywa obywateli UE do krytycznej oceny informacji poprzez kwestionowanie ich pochodzenia i intencji, zwłaszcza gdy dotyczą one narracji związanych z Rosją, oraz do kontroli krzyżowej faktów z wykorzystaniem różnych i wiarygodnych źródeł w celu przeciwstawienia się próbom manipulacji ze strony zagranicznych wrogich podmiotów;

12. potępia wykorzystywanie przez Moskwę do celów geopolitycznych prawosławia, w szczególności poprzez instrumentalizację Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (Patriarchat Moskiewski) jako narzędzia wywierania wpływu na ludność prawosławną w Ukrainie, Gruzji, Mołdawii, Serbii i innych krajach oraz sprawowania nad nią kontroli;

13. w odpowiedzi na oświadczenie Rady Najwyższej Ukrainy z 2 maja 2023 r. w sprawie ideologii, jaką jest rosyjski faszyzm, potępia nacjonalistyczną i imperialistyczną ideologię, politykę i praktyki obecnego rosyjskiego reżimu; podkreśla niezgodność tej ideologii, polityki i tych praktyk z prawem międzynarodowym i europejskimi wartościami;

14. uważa, że podejmowane przez Rosję próby wypaczania, rewidowania i zniekształcania historii Ukrainy podważają zbiorową pamięć i tożsamość całej Europy oraz stanowią zagrożenie dla prawdy historycznej, wartości demokratycznych i pokoju w Europie; wzywa zatem państwa członkowskie do większych inwestycji w edukację i badania nad wspólną historią Europy i europejską pamięcią oraz do wspierania projektów promujących lepsze zrozumienie oddziaływania podziału Europy podczas zimnej wojny; popiera budowę ogólnoeuropejskiego pomnika ofiar totalitaryzmów XX wieku w Brukseli; ubolewa, że w przestrzeni publicznej nadal używa się symboli reżimów totalitarnych, i apeluje o ogólnounijny zakaz używania symboli zarówno nazizmu, jak i komunizmu w wydaniu sowieckim, a także symboli związanych z trwającą rosyjską napaścią na Ukrainę;

15. wyraża życzenie, aby UE i jej państwa członkowskie promowały pogłębianie wiedzy i lepsze zrozumienie ludzkiego cierpienia Europejczyków, którzy doświadczyli sowieckiego reżimu w XX wieku; w związku z tym wzywa do upamiętnienia z szacunkiem ofiar zbrodni sowieckich, takich jak masowe deportacje, w tym deportacja narodu Tatarów krymskich i deportacje z krajów bałtyckich, system gułag, Hołodomor, masakry na wzór zbrodni w Katyniu i tragedia Górnego Śląska;

16. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, prezydentowi, rządowi i Radzie Najwyższej Ukrainy oraz instytucjom rosyjskim.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2025.2147
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie dezinformacji i fałszerstw historycznych Rosji mających uzasadnić jej wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie (2024/2988(RSP))
• Data aktu: 23/01/2025
• Data ogłoszenia: 23/04/2025