Pomoc państwa - Zjednoczone Królestwo - Pomoc państwa SA.35980 (2018/NN) - Reforma rynku energii elektrycznej: mechanizm zdolności wytwórczych - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

POMOC PAŃSTWA - ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO

Pomoc państwa SA.35980 (2018/NN) - Reforma rynku energii elektrycznej: mechanizm zdolności wytwórczych

Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(2019/C 109/02)

(Dz.U.UE C z dnia 22 marca 2019 r.)

Pismem z dnia 21 lutego 2019 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Zjednoczone Królestwo o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.

Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka pomocy, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i następującego po nim pisma. Uwagi należy kierować do Kancelarii ds. Pomocy Państwa w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej na następujący adres lub numer faksu:

European Commission,

Directorate-General Competition

State Aid Greffe

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

Faks: + 32 22961242

[e-mail]

Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom Zjednoczonego Królestwa. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.

1. 

PROCEDURA

W dniu 23 czerwca 2014 r. władze Zjednoczonego Królestwa zgłosiły Komisji środek mający na celu wspieranie dostawców zdolności wytwórczych na rynku energii elektrycznej w Wielkiej Brytanii zwany "rynkiem zdolności wytwórczych". Krajową podstawą prawną przedmiotowego środka jest ustawa o energii z 2013 r.

W trakcie kontaktów przedzgłoszeniowych i w trakcie wstępnego badania Komisja otrzymała od niektórych podmiotów gospodarczych w Zjednoczonym Królestwie szereg uwag, w których podmioty te twierdziły, że niektóre aspekty środka mogą być niezgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu. Po dokonaniu oceny zgłoszenia, która uwzględniała również zarzuty podniesione przez operatorów we wspomnianych uwagach, w dniu 23 lipca 2014 r. Komisja postanowiła nie wnosić zastrzeżeń wobec programu pomocy ustanawiającego ten środek ze względu na to, że program ten jest zgodny z unijnymi zasadami pomocy państwa.

W dniu 15 listopada 2018 r. Sąd w sprawie T-793/14 - Tempus Energy i Tempus Energy Technology przeciwko Komisji (ECLI:EU:T:2018:790) stwierdził nieważność decyzji Komisji. Sąd uznał, że mając na uwadze długość i okoliczności etapu przedzgłoszeniowego oraz nieprzeprowadzenie przez Komisję odpowiedniego dochodzenia na etapie wstępnego badania w odniesieniu do niektórych aspektów rynku zdolności wytwórczych, w szczególności w odniesieniu do roli i sposobu

traktowania reagowania na zapotrzebowanie w zgłoszonym mechanizmie zdolności wytwórczych, Komisja powinna była mieć wątpliwości co do zgodności środka z rynkiem wewnętrznym, czego skutkiem powinno być wszczęcie przez Komisję formalnego postępowania wyjaśniającego zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu.

W celu wykonania wyroku Sądu Komisja ponownie zbadała zgłoszony środek i podjęła decyzję o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego na mocy art. 108 ust. 2 TFUE.

2. 

OPIS ŚRODKA POMOCY, W ODNIESIENIU DO KTÓREGO KOMISJA WSZCZYNA POSTĘPOWANIE

Liberalizacja rynków energii elektrycznej i ich zwiększona integracja w ramach jednego wewnętrznego rynku energii elektrycznej stwarza wyzwania dla zapewnienia wystarczalności mocy wytwórczych. W 2014 r. Zjednoczone Królestwo oszacowało, że rynek energii elektrycznej w Wielkiej Brytanii osiągnie krytyczne poziomy wystarczalności mocy wytwórczych około 2017/2018 r. W związku z tym Zjednoczone Królestwo opracowało środek pomocy jako rynek zdolności wytwórczych.

W ramach rynku zdolności wytwórczych operator systemu w Zjednoczonym Królestwie organizuje coroczne centralnie zarządzane aukcje w celu uzyskania poziomu zdolności wymaganego do zapewnienia zdolności systemu elektroenergetycznego do pokrycia zapotrzebowania na energię w okresach obciążenia szczytowego. Dostawcy zdolności wytwórczych mogą oferować roczne lub czteroletnie terminy realizacji. W zamian za stałą opłatę za okres obowiązywania umowy dotyczącej zdolności wytwórczych (od 1 roku do 15 lat) zwycięscy oferenci są zobowiązani do zapewnienia zdolności wytwórczych w okresach szczytowego obciążenia systemu energii elektrycznej pod rygorem zastosowania kar finansowych. W aukcjach mogą uczestniczyć istniejący i nowi wytwórcy energii elektrycznej, operatorzy właściwi do reagowania na zapotrzebowanie i podmioty zajmujące się magazynowaniem. Od 2015 r. dopuszcza się udział połączeń wzajemnych. Koszty rynku zdolności wytwórczych (tj. koszty ponoszone w celu pokrycia płatności z tytułu zdolności wytwórczych na rzecz zwycięskich oferentów) pokrywają wszyscy licencjonowani dostawcy na podstawie zużycia energii elektrycznej w okresie zimowym w godzinach 16.00-19.00 (w dni robocze).

Krajową podstawą prawną przedmiotowego środka jest ustawa o energii z 2013 r. W dniu 1 sierpnia 2014 r. parlament przyjął prawo wtórne w postaci rozporządzenia w sprawie zdolności wytwórczych energii elektrycznej (Electricity Capacity Regulations) i przepisów dotyczących rynku zdolności wytwórczych (Capacity Market Rules).

3. 

OCENA ŚRODKA POMOCY

3.1. Istnienie pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE

Komisja uważa, że płatności z tytułu zdolności wytwórczych stanowią zasób, który znajduje się pod kontrolą państwa i który można przypisać państwu. Komisja zauważa, że zwycięscy oferenci otrzymują w ramach zgłoszonego mechanizmu wynagrodzenie, którego nie uzyskaliby, gdyby działali na rynku energii elektrycznej nadal tylko na normalnych warunkach ekonomicznych, sprzedając energię elektryczną i usługi systemowe. Ponadto środek przynosi korzyść tylko niektórym przedsiębiorstwom, które są w stanie pomóc w rozwiązaniu stwierdzonego problemu wystarczalności, a które konkurują z innymi producentami energii elektrycznej. Zgłoszony środek przyniesie zatem korzyść gospodarczą przedsiębiorstwom, które znajdują się w sytuacji faktycznej i prawnej porównywalnej do sytuacji innych producentów energii elektrycznej. W związku z tym środek pomocy ma charakter selektywny. Produkcja energii elektrycznej oraz sprzedaż energii elektrycznej na rynkach hurtowych i detalicznych są działaniami otwartymi na konkurencję w całej UE. W związku z powyższym korzyść przyznana przy użyciu zasobów państwowych na rzecz dowolnego przedsiębiorstwa w tym sektorze może wpłynąć na handel wewnątrzunijny i zakłócić konkurencję. Komisja stwierdza zatem, że środek nosi znamiona pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

3.2. Zgodność pomocy z prawem

Chociaż władze Zjednoczonego Królestwa zgłosiły rynek zdolności wytwórczych przed wprowadzeniem go w życie, Sąd unieważnił decyzję Komisji z 2014 r. zatwierdzającą program. W świetle wyroku Sądu stwierdzającego nieważność decyzji Komisji z 2014 r. wdrażanie przedmiotowej pomocy należy uznać za niezgodne z prawem ¹ .

3.3. Zgodność środka pomocy

Zgodnie z zawiadomieniem Komisji w sprawie ustalania zasad stosowanych do oceny pomocy państwa niezgodnej z prawem ²  Komisja dokonała oceny zgodności środka pomocy z rynkiem wewnętrznym w okresie od 2014 r. do listopada 2018 r. i w odniesieniu do przyszłości. Ocenę przeprowadzono w świetle warunków określonych w sekcji 3.9 wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią (EEAG) ³ , w których określono szczegółowe warunki dotyczące pomocy na zapewnienie wystarczalności mocy wytwórczych i które obowiązują od dnia 1 lipca 2014 r.

3.3.1. Cel leżący we wspólnym interesie i konieczność pomocy

Problemy Zjednoczonego Królestwa dotyczące wystarczalności mocy wytwórczych są określone za pomocą wymiernego wskaźnika, a wyniki są zgodne z analizą przeprowadzoną przez europejską sieć operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej (ENTSO-E). Środek służy realizacji wyraźnie określonego celu. Jest on ukierunkowany na charakter i przyczyny tego problemu, a w szczególności na niedoskonałość rynku, która uniemożliwia rynkowi osiągnięcie wymaganego poziomu zdolności wytwórczych. Zjednoczone Królestwo rozważyło alternatywne warianty rozwiązania problemu, aby nie dopuścić do uchybienia celowi, jakim jest stopniowe wycofywanie dotacji o skutkach szkodliwych dla środowiska. W związku z tym Komisja doszła do wstępnego wniosku, że rynek zdolności wytwórczych Zjednoczonego Królestwa przyczynia się do osiągnięcia celu leżącego we wspólnym interesie i jest konieczny.

3.3.2. Adekwatność pomocy

Wybór instrumentu jest spójny z innymi środkami ukierunkowanymi na tę samą niedoskonałość rynku, a pomoc rekompensuje jedynie usługi w zakresie dostępności zdolności wytwórczych. Komisja zwraca się jednak o wyjaśnienie, czy środek pomocy jest w wystarczającym stopniu dostępny dla wszystkich odpowiednich dostawców zdolności wytwórczych, w szczególności operatorów właściwych do reagowania na zapotrzebowanie, ze względu na różnice w okresach obowiązywania umów, ograniczoną gwarancję wielkości zdolności zarezerwowanych dla aukcji przewidzianych z rocznym wyprzedzeniem oraz minimalny poziom zdolności wytwórczych na potrzeby uczestnictwa. Komisja ma również wątpliwości co do udziału zdolności połączeń wzajemnych, który jest obecnie ograniczony ze względu na wykorzystanie modelu opartego na połączeniach wzajemnych.

3.3.3. Efekt zachęty

Z szacunków dotyczących wystarczalności mocy wytwórczych przedstawionych przez Zjednoczone Królestwo w 2014 r. wynika, że bez przedmiotowego środka wystarczalność mocy wytwórczych osiągnęłaby w 2018/2019 r. poziomy krytyczne. Jak wynika z nowszych szacunków dotyczących wystarczalności przedstawionych przez Zjednoczone Królestwo w grudniu 2018 r., problemy dotyczące wystarczalności mocy wytwórczych pozostają nadal aktualne, a wystarczalność może osiągnąć poziomy krytyczne w kolejnym dziesięcioleciu. W przypadku braku przedmiotowego środka dostawcy zdolności wytwórczych nie zapewniliby zdolności wytwórczych niezbędnych do spełnienia standardu niezawodności określonego przez Zjednoczone Królestwo w celu dostarczania energii w okresach szczytowego obciążenia. Komisja doszła zatem do wstępnego wniosku, że środek wywołuje efekt zachęty.

3.3.4. Proporcjonalność

Komisja zwraca się o wyjaśnienie, czy środek jest proporcjonalny, ze względu na potencjalnie dyskryminujące różnice w traktowaniu operatorów właściwych do reagowania na zapotrzebowanie w porównaniu i operatorów wytwarzających energię elektryczną w odniesieniu do okresu obowiązywania umów dotyczących zdolności wytwórczych. Jak stwierdził w wyroku Sąd, wątpliwości Komisji powinny również dotyczyć metody pokrywania kosztów, która może nie stanowić wystarczającej zachęty dla konsumentów do ograniczania zużycia w okresach zapotrzebowania szczytowego, a zatem nie pozwala na ograniczenie całkowitej kwoty pomocy do minimalnej niezbędnej kwoty.

3.3.5. Unikanie negatywnych skutków dla konkurencji i wymiany handlowej

Zgodnie z wytycznymi EEAG środek nie ogranicza zachęt do inwestowania w połączenia wzajemne i nie zagraża łączeniu rynków. Ponadto nie podważa on decyzji inwestycyjnych podjętych przed wprowadzeniem środka. Co więcej, w przypadku równoważnych parametrów technicznych i ekonomicznych słusznie zapewnia preferencyjne traktowanie technologiom niskoemisyjnym. W związku z tym Komisja zwraca się o wyjaśnienie, czy środek pozwala uniknąć negatywnego wpływu na konkurencję i wymianę handlową, ponieważ umowy długoterminowe są zastrzeżone dla jednostek wytwórczych, co ogranicza otwartość środka, a także ponieważ bezpośredni udział zagranicznych zdolności wytwórczych nie jest obecnie dozwolony w ramach mechanizmu zdolności wytwórczych Zjednoczonego Królestwa.

3.3.6. Zgodność z art. 30 i 110 TFUE

Jak wskazano w pkt 29 wytycznych EEAG, jeżeli środek pomocy państwa lub związane z nim warunki (w tym model finansowania środka, jeśli stanowi on jego nieodłączny element) wiążą się nierozerwalnie z naruszeniem prawa UE, pomocy nie można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym. W dziedzinie energetyki każda opłata mająca na celu finansowanie środka pomocy państwa musi być zgodna w szczególności z art. 30 i 110 TFUE. Komisja doszła do wstępnego wniosku, że mechanizm finansowania zgłoszonych środków pomocy nie wprowadza żadnych ograniczeń, które naruszałyby art. 30 lub art. 110 TFUE.

Zgodnie z art. 16 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 ⁴  wszelka niezgodna z prawem pomoc może podlegać odzyskaniu od beneficjenta.

TEKST PISMA

grafika

1 Zob. sprawa C-199/06, CELF i ministre de la Culture i de la Communication, ECLI:EU:C:2008:79, pkt 61 i 64.

2 Zawiadomienie Komisji w sprawie ustalania zasad stosowanych do oceny pomocy państwa niezgodnej z prawem (Dz.U. C 119 z 22.5.2002, s. 22).

3 Dz.U. C 200 z 28.6.2014, s. 1.

4 Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2019.109.3
• Rodzaj: Informacja
• Tytuł: Pomoc państwa - Zjednoczone Królestwo - Pomoc państwa SA.35980 (2018/NN) - Reforma rynku energii elektrycznej: mechanizm zdolności wytwórczych - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
• Data aktu: 22/03/2019
• Data ogłoszenia: 22/03/2019