(2006/C 230/08)(Dz.U.UE C z dnia 23 września 2006 r.)
STRESZCZENIE
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(1), państwa członkowskie są zobowiązane do przesłania Komisji co roku:
– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek,
oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
W 2004 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu, ilości i dawek przekazało siedem państw członkowskich. W związku z powyższym dokładna ilość żywności poddanej promieniowaniu w UE w 2004 r. nie jest znana.
Szesnaście państw członkowskich przedłożyło sprawozdania dotyczące kontroli żywności wprowadzanej do obrotu. Ogółem w 2004 r. kontroli poddano 7.169 próbek żywności. Stwierdzono, że około 3,9 % produktów na rynku zostało poddanych promieniowaniu, ale nie posiadało odpowiedniego oznakowania. Wśród produktów nielegalnie poddanych promieniowaniu znalazły się w szczególności produkty importowane z Azji, zwłaszcza makaron typu azjatyckiego i dania gotowe z suszonego makaronu.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
1. Podstawa prawna i kontekst
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do przesyłania Komisji co roku:
– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek
oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Komisja publikuje wyniki w formie rocznych sprawozdań w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r.
Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniowania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów(2).
1.1. Jednostki przeprowadzające napromieniowanie
Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność może być poddawana promieniowaniu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich. Państwa członkowskie mają obowiązek powiadamiania Komisji o swoich zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie (art. 7 ust. 1).
Wykaz upoważnionych jednostek w państwach członkowskich został opublikowany przez Komisję(3).
1.2. Napromieniowana żywność
W UE dozwolone jest poddawanie promieniowaniu suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych (dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(4)) Ponadto sześć państw członkowskich zawiadomiło Komisję, że utrzymują one krajowe zezwolenia dla niektórych rodzajów żywności zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję(5).
Zgodnie z art. 6 dyrektywy 1999/2/WE na wszelkiej napromieniowanej żywności lub składnikach żywności złożonej umieszcza się wyrazy "napromieniowane" lub "poddane promieniowaniu jonizującemu".
Do celów egzekwowania prawidłowego oznakowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego mandatu od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.
2. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Szczegółowe informacje dotyczące jednostek w państwach członkowskich znajdują się na stronie internetowej Komisji:
http:/europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/approved_facilities_en.pdf
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
2.1. Belgia
Inspekcja wykonana przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie IBA Mediris S.A. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t)(*)
|
| Krewetki |
685,7 |
| Żabie udka |
2.688,4 |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywne |
496,0 |
| Warzywa mrożone |
143,4 |
| Sery |
26,6 |
| Jaja |
168,9 |
| Drób/dziczyzna |
219,8 |
| Mięso |
966,8 |
| Ryby |
191,9 |
| Owoce suszone |
2,8 |
| Skrobia |
112,5 |
| Plazma |
46,4 |
| Dania gotowe |
167,5 |
| Razem |
5.776,6 |
| (*) W sprawozdaniu jednostką masy były kilogramy. |
2.2. Republika Czeska
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie Artim spol.s.r.o. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t)
|
Całkowita średnia zaabsorbowana dawka promieniowania (KGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne |
460,3 |
5 |
| Białko jaj |
0,01 |
3 |
| Razem |
460,8 |
|
2.3. Niemcy
W okresie objętym sprawozdaniem w Niemczech działały cztery zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
(a) Gamma Service Produktbestrahlung GmbH, Radeberg
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t)
|
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Warzywa suszone |
3,3 |
<10 |
| Zioła i przyprawy |
338,4 |
<10 |
| Inne środki spożywcze (nasiona guarany) |
0,7 |
<10 |
| Razem |
342,4 |
|
(b) Beta-Gamma Service GmbH&Co. KG, Wiehl
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t)
|
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Maślak ziarnisty |
1,20 |
6,6 |
| Surowy materiał roślinny (pietruszka, koper, liście kolendry) |
2,50 |
6,3 |
| Sproszkowany szpinak |
4,32 |
6,5 |
| Sproszkowany seler/chrzan |
3,00 |
6,6 |
| Pietruszka - nać |
13,00 |
5,2 |
| Razem |
24,02 |
|
(c) Isotron Deutschland GmbH, Allershausen
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t)
|
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy |
53 |
7-9 |
| Zioła |
440 |
7-9 |
| Razem |
429,21 |
|
(d) Gamma-Service GmbH&Co KG, Bruchsal
W wymienionej jednostce żywność nie była poddawana promieniowaniu w 2004 r.
2.4. Hiszpania
W Hiszpanii istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tych jednostkach.
2.5. Francja
We Francji istnieje siedem zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromieniowanie.
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t)
|
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywne |
203 |
10 |
| Zioła mrożone |
1 |
10 |
| Suszone warzywa i owoce |
2 |
1 |
| Guma arabska |
28 |
3 |
| Kazeiny, kazeiniany |
54 |
6 |
| Mięso drobiowe odzyskane w sposób mechaniczny, podroby drobiowe |
635 |
5 |
| Mrożone żabie udka |
813 |
5 |
| Krewetki |
20 |
|
| Razem |
1.802 |
|
2.6. Węgry
Na Węgrzech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tej jednostce.
2.7. Włochy
We Włoszech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tej jednostce.
2.8. Niderlandy
W Niderlandach istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
W 2004 r. przeprowadzono ogólną inspekcję jednostki Isotron w Ede. Inspekcja w jednostce w Etten-Leur dotyczyła tylko HACCP. Informacje dotyczące wyników przeprowadzonych inspekcji nie zostały przekazane.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
| Produkty w 2004 r. |
Ilość [t](*)
|
| Przyprawy/zioła |
1.638,4 |
| Warzywa liofilizowane |
1.088 |
| Mięso drobiowe (mrożone) |
23,2 |
| Krewetki (mrożone) |
284,8 |
| Części żab |
64 |
| Białko jaj (chłodzone) |
1,6 |
| Żywność(**) |
1.647,2 |
| Próbki żywności |
21,6 |
| Razem |
4.768,8 |
|
(*) W sprawozdaniu ilość produktów została określona w "transzach"; średnia waga transzy wynosiła 800 kg.
|
| (**) Produkty przeznaczone na wywóz do krajów trzecich. |
2.9. Polska
W Polsce istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie:
Jednostka Międzyresortowego Instytutu Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej została poddana inspekcji przez Państwową Inspekcję Sanitarną; inspekcja wykazała, że jednostka spełnia wymogi dyrektywy UE 1999/2/WE.
W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanych promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
1. Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa
| Żywność |
Ilość [t]
|
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy, zioła, warzywa liofilizowane |
619,3 |
7 |
| Grzyby suszone |
61,4 |
5-7 |
| Razem |
680,7 |
1 |
2. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej
| Żywność |
Ilość [t]
|
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy |
47,8 |
8 |
| Razem |
47,8 |
|
2.10. Zjednoczone Królestwo
W Zjednoczonym Królestwie istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Jednostka ta (kod referencyjny EW/04) została poddana inspekcji przez Agencję Norm Żywieniowych w grudniu 2004 r. Stwierdzono, że jednostka działa zgodnie z udzielonym jej zezwoleniem i z wymogami określonymi w dyrektywie 1999/2/WE.
W 2004 r. w Zjednoczonym Królestwie nie przeprowadzono napromieniowania żywności na podstawie przyznanego zezwolenia.
2.11. Podsumowanie sytuacji w UE
W dziesięciu państwach członkowskich, w tym w trzech nowych państwach członkowskich istnieją jednostki zatwierdzone zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE.
Tylko cztery państwa członkowskie przesłały Komisji wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Hiszpania, Węgry i Włochy nie przekazały takich informacji.
W związku z powyższym dokładne określenie ilości środków spożywczych poddanych promieniowaniu w Unii nie jest możliwe.
3. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
3.1. Austria
118 próbek poddano kontroli sprawdzającej, czy zostały one poddane działaniu promieniowania jonizującego. Napromieniowanie zostało potwierdzone w przypadku jednej próbki suszonej ryby, pobranej w związku z inspekcją przeprowadzoną po zawiadomieniu za pośrednictwem RASFF.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 118 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
metoda CEN |
| Bazylia |
2 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Chili |
2 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Goździki |
1 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Majeranek |
4 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Oregano |
4 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Papryka |
7 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Pieprz |
10 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Mięta pieprzowa |
1 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Rozmaryn |
4 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Herbata ziołowa |
34 |
0 |
EN 1788 |
| (zawierająca przyprawy) |
EN 13751 |
| Tymianek |
5 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Kura |
14 |
0 |
EN 1786 |
| Indyk |
3 |
0 |
EN 1786 |
| Kaczka |
15 |
0 |
EN 1786 |
| Gęś |
11 |
0 |
EN 1786 |
| Suszone ryby |
1 |
1 |
EN 1785 |
| RAZEM |
117 |
1 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
99 |
1 |
|
3.2. Belgia
Ogółem w 2004 r. zbadano 225 próbek żywności. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 225 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane (pochodzenie) |
metoda CEN |
| Krewetki mrożone obrane lub bez głów |
40 |
0 |
EN 1785 |
| Suszone zioła i przyprawy |
44 |
0 |
EN 1785 |
| Mięso drobiowe odzyskane w sposób mechaniczny |
23 |
0 |
EN 1785 |
| Świeże truskawki |
27 |
0 |
EN 1785 |
| Tarty ser |
42 |
0 |
EN 1785 |
| Razem |
225 |
0 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.3. Cypr
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.4. Republika Czeska
Ogółem w 2004 r. zbadano 17 próbek żywności. Stwierdzono napromieniowanie jednej próbki herbaty ziołowej, która została nieprawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 17 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
metoda CEN |
| Przyprawy |
8 |
0 |
EN 13751 |
|
EN 1788 |
| Herbaty ziołowe |
3 |
1 |
EN 13751 |
|
EN 1788 |
| Suplementy diety |
5 |
0 |
EN 13751 |
|
EN 1788 |
| Razem |
16 |
1 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
94 |
6 |
|
3.5. Niemcy
Zbadano 4.302 próbek. Siedemdziesiąt cztery z nich, czyli średnio 1,7 % nie spełniało wymogów: 62 próbki były niewłaściwie oznakowane, 12 zostało poddanych napromieniowaniu nielegalnie.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w bardzo różnym stopniu. W grupie "azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji" 5 z 14 próbek zostało poddanych promieniowaniu i zostało oznakowanych w niewłaściwy sposób.
Należy zauważyć, że większość niespełniających wymogów próbek stanowiły produkty pochodzące z Azji.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 4.302 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane(*) (pochodzenie) |
metoda CEN |
| Mleko/przetwory mleczne |
52 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 1787 |
|
EN 1784 |
|
EN 1785 |
| Ser z ziołami |
57 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 1784 |
|
EN 1787 |
| Masło z ziołami |
28 |
0 |
EN 1787 |
|
EN 1788 |
| Jaja, produkty z jaj |
6 |
0 |
EN 1784 mod. |
| Mięso (w tym mięso |
11 |
0 |
EN 1784 mod. |
| mrożone z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) |
EN 1786 |
| Produkty mięsne (z |
31 |
1(*) |
EN 1786 |
| wyjątkiem kiełbas) |
(Wietnam) |
EN 1788 |
| Kiełbasy |
69 |
0 |
EN 1784 mod. |
|
EN 1786 |
|
EN 1788 |
|
EN 1787 |
| Drób |
124 |
0 |
EN 1784 |
|
EN 1786 |
| Dziczyzna |
12 |
0 |
EN 1786 |
|
EN 1784 |
| Ryby i produkty rybne |
76 |
4(*) |
EN 1784 |
|
(Tajlandia) |
EN 1786 |
|
|
EN 1788 |
| Skorupiaki, małże, |
227 |
2(*) |
EN 1786 |
| omółki i inne zwierzęta |
EN 1788 |
| wodne, w tym produkty z nich uzyskane |
L 12.01-1 |
| Nasiona roślin |
40 |
0 |
EN 1787 |
| strączkowych |
EN 1788 |
|
EN 13751 (wykrywanie) |
| Zupy, sosy |
69 |
3 |
EN 1787 |
|
EN 1788 |
|
|
|
EN 13751 |
| Zboża i produkty |
68 |
|
EN 1787 |
| zbożowe |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Nasiona oleiste |
83 |
0 |
EN 1784 |
|
EN 1787 |
|
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Orzechy |
307 |
0 |
EN 1784 mod. |
|
EN 1786 |
|
EN 1787 |
|
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Ziemniaki, części |
37 |
0 |
EN 1787 |
| roślin o wysokiej |
EN 13751 |
| zawartości skrobi |
EN 1788 |
| Świeże warzywa, sałata |
86 |
0 |
EN 1787 |
|
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Suszone warzywa i |
112 |
2(*) |
EN 1787 |
| produkty warzywne |
(Chiny, |
EN 1788 |
|
sproszkowany szpinak) |
EN 13751 (wykrywanie) |
| Świeże grzyby |
79 |
0 |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Grzyby suszone lub |
281 |
3 + 2(*) |
EN 1787 |
| produkty z grzybów |
(Azja, Włochy, |
EN 1788 |
|
Niemcy) |
EN 13751 (wykrywanie) |
| Świeże owoce |
192 |
1(*) |
EN 1784 mod. |
|
EN 1784 |
|
EN 1787 |
|
EN 1788 |
|
EN 13751 |
| Suszone owoce lub |
213 |
0 |
EN 1787 |
| produkty z owoców |
EN 1788 |
|
EN 13708 |
|
EN 13751 |
|
L 30.00-3 |
| Kawa, surowa |
15 |
0 |
EN 1788 |
| herbaty, produkty |
291 |
0 |
EN 1788 |
| herbato-podobne |
EN 1787 |
|
EN 13751 |
|
EN 13751 (wykrywanie) |
| Potrawy gotowe do |
8 |
0 |
EN 1786 |
| podania |
EN 1787 |
|
EN 1788 |
| Przyprawy, w tym |
1.268 |
34 |
EN 1786 |
| preparaty i sól z |
EN 1787 |
| dodatkiem przypraw |
EN 1788 |
|
EN 13751 |
|
(EN 13751 (wykrywanie) |
|
EN 13788 |
| Zioła |
171 |
2 |
EN 1787 |
|
EN 1788 |
|
EN 13751 |
|
EN 13788 |
| Suche gotowe dania |
73 |
13 |
EN 1787 |
|
(Wietnam, Tajwan, |
EN 1788 |
|
Turcja, Niemcy) |
EN 13751 |
| Azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania |
9 |
5 |
EN 1787 EN 1788
|
| telewizji |
|
| Suplementy diety |
90 |
2 |
EN 1784 mod. |
|
EN 1787 |
|
EN 1788 |
|
EN 13751 |
|
EN 13751 (wykrywanie) |
| Inne |
43 |
|
EN 1787 |
|
EN 1788 |
| Razem |
4.228 |
74 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
98 |
2 |
|
|
(*) Oznakowane jako napromieniowane, pomimo że napromieniowanie niedozwolone.
|
3.6. Dania
Urząd ds. weterynaryjnych i żywnościowych Danii (DVFA) zbadał 53 próbki ziołowych suplementów diety i surowych materiałów ziołowych do produkcji suplementów diety. Trzy próbki zostały poddane promieniowaniu lub zawierały napromieniowane składniki. Żadna z nich nie została oznakowana we właściwy sposób w odniesieniu do napromieniowania.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 53 |
Zastosowane |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
metody CEN |
| Ziołowe suplementy diety i surowe |
50 |
3 |
EN 13783 (wykrywanie) |
| materiały ziołowe do |
i |
| produkcji suplementów diety |
EN 1788 (weryfikacja) |
| Razem |
50 |
3 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
94 |
6 |
|
3.7. Estonia
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.8. Grecja
Ogółem w 2004 r. zbadano 76 próbek żywności. Pięć próbek z wynikiem pozytywnym należało do kategorii suplementy diety. Nie podano informacji na temat oznakowania tych próbek.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 76 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
metoda CEN |
| Suszone przyprawy i zioła |
34 |
0 |
EN 13751 |
| Suplementy diety |
30 |
5 |
EN 13751 |
| Kakao |
11 |
0 |
EN 13751 |
| Ryby |
1 |
0 |
EN 13751 |
| Razem |
71 |
5 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
93 |
7 |
|
3.9. Hiszpania
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.10. Finlandia
Ogółem w 2004 r. zbadano 309 próbek. Spośród 297 próbek suszonych przypraw i ziół 84 próbki zawierały materiał poddany promieniowaniu. W większości przypadków były to mieszanki przypraw w opakowaniach zawierających makaron instant importowane z Chin i innych krajów azjatyckich.
Zbadano 12 suplementów diety, osiem próbek zawierało materiał poddany promieniowaniu.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 309 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
metoda CEN |
| Suszone przyprawy i |
213 |
84 |
EN 13751 |
| zioła |
EN 1788 |
| Suplementy diety |
4 |
8 |
EN 13751 |
|
EN 1788 |
| Razem |
217 |
92 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
70 |
30 |
|
3.11. Francja
Ogółem w 2004 r. zbadano 60 próbek żywności. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
3.12. Węgry
Ogółem w 2004 r. zbadano 134 próbki żywności. Stwierdzono napromieniowanie dwóch próbek ziół; jedna z nich została nieprawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 134 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane (*) |
metoda CEN |
| Zioła |
117 |
2 |
EN 1788 |
| Herbata |
15 |
0 |
EN 1788 |
| Razem |
132 |
2 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
99 |
1 |
|
| (*) Jedna próbka została nieprawidłowo oznakowana. |
3.13. Irlandia
Ogółem w 2004 r. zbadano 586 próbek żywności, napromieniowanie stwierdzono w przypadku 9 z nich.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 586 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
metoda CEN |
| Kiełbasy z kurcząt |
1 |
0 |
EN 13751 |
|
EN 1788 |
| Krewetki |
10 |
0 |
|
| Zupy, buliony, sosy |
43 |
2 |
|
| Produkty zbożowe i piekarnicze |
7 |
1 |
|
| Owoce i warzywa |
79 |
0 |
|
| Zioła i przyprawy |
342 |
3 |
|
| Kawa i herbata |
23 |
2 |
|
| Nasiona |
62 |
1 |
|
| Żywność przeznaczona do specjalnych celów żywieniowych |
1 |
0 |
|
| Suplementy diety |
7 |
0 |
|
| Razem |
577 |
9 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
98 |
2 |
|
3.14. Włochy
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.15. Łotwa
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.16. Litwa
Zbadano dwie próbki: jedną próbkę liści laurowych i jedną próbkę zielonej herbaty. Wynik obu badań był negatywny.
W 300 sklepach z żywnością przeprowadzono kontrole o charakterze dokumentacyjnym suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych, nie uzyskano jednak żadnych informacji na temat tego, czy suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne zostały poddane działaniu promieniowania jonizującego.
3.17. Luksemburg
Ogółem w 2004 r. zbadano 50 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 50 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
metoda CEN |
| Przyprawy |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Ziemniaki |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Herbata |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Skorupiaki: Krewetki |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Cebula |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Razem |
50 |
0 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.18. Malta
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.19. Niderlandy
Ogółem w 2004 r. pobrano i zbadano pod kątem napromieniowania 430 próbek żywności wprowadzonej do obrotu. Spośród tych 430 próbek napromieniowanych zostało 45. Tylko dwie napromieniowane próbki zostały w odpowiedni sposób oznakowane. Nie wskazano pochodzenia próbek o wyniku pozytywnym.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 430 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane (*) |
metoda CEN |
| Suplementy diety |
165 |
38 |
EN 13751 |
|
EN 1788 |
| Przyprawy i zioła |
220 |
7 |
EN 13751 |
|
EN 1788 |
| Razem |
385 |
45 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
90 |
10 |
|
| (*) Dwie próbki zostały prawidłowo oznakowane. |
3.20. Polska
Ogółem w 2004 r. zbadano 121 próbek. Stwierdzono napromieniowanie siedmiu próbek, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 121 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
metoda CEN |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne |
60 |
6 (Singapur, Indie)
|
EN 1788 |
| Ziemniaki |
2 |
0 |
EN 1788 |
| Cebula i czosnek |
13 |
0 |
EN 1788 |
| Drób |
7 |
0 |
EN 1788 |
| Orzechy niełuskane |
24 |
1 |
EN 1788 |
| Krewetki, ryby |
8 |
0 |
EN 1788 |
| Razem |
114 |
7 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
94 |
6 |
|
3.21. Portugalia
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.22. Szwecja
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.23. Słowacja
Ogółem zbadano 10 próbek nasion słonecznika, orzechów laskowych, orzeszków ziemnych i migdałów przy pomocy metody GC EN 1784. Wyniki wskazują na to, że żadna z próbek nie została poddana promieniowaniu.
3.24. Słowenia
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.25. Zjednoczone Królestwo
Ogółem lokalne organy kontroli w Zjednoczonym Królestwie pobrały 676 próbek i poddały je analizie, stosując standardowe metody wykrywania napromieniowanej żywności. Spośród tych 676 próbek napromieniowanych zostało 40 (6 %).
| Żywność poddana |
Liczba zbadanych próbek: 676 |
Zastosowana |
| analizie |
Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
metoda CEN |
| Suszone zioła, |
333 |
10 |
EN13751:2002; |
| przyprawy korzenne i warzywne |
EN 1778:2001 |
| Suche gotowe dania |
30 |
14 |
EN13751:2002; |
|
EN 1778:2001 |
| Kuskus i suche |
0 |
1 |
EN13751:2002; |
| przyprawy |
EN 1778:2001 |
| Suche mieszanki do zup |
5 |
0 |
EN13751:2002 |
| Makarony i suche |
18 |
12 |
EN13751:2002; |
| przyprawy |
EN 1778:2001 |
| Tortille i suche przyprawy |
2 |
0 |
EN13751:2002 |
| Ryż i suche przyprawy |
2 |
0 |
EN13751:2002 |
| Makaron i suche |
2 |
1 |
EN13751:2002; |
| przyprawy |
EN 1778:2001 |
| Pieczarki i grzyby |
4 |
1 |
EN13751:2002; |
| jadalne (suszone i świeże) |
EN 1778:2001 |
| Suszone owoce |
47 |
0 |
EN13751:2002 |
| Świeże owoce |
17 |
0 |
EN13751:2002 |
| Warzywa, w tym cebula |
10 |
0 |
EN13751:2002 |
| Herbaty ziołowe |
21 |
0 |
EN13751:2002; |
|
EN 1778:2001 |
| Owoce morza, tzn. |
40 |
0 |
EN13751:2002; |
| małże, krewetki i ryby |
EN 1778:2001 |
| Składniki żywności suszonej |
4 |
0 |
EN13751:2002 |
| Orzechy |
1 |
0 |
EN13751:2002 |
| Suplementy diety |
96 |
15 |
EN13751:2002; |
|
EN 1778:2001 |
| Razem |
636 |
40 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
94 |
6 |
- |
3.26. Podsumowanie sytuacji w UE
Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej UE:
| Państwo członkowskie |
Liczba próbek nienapromieniowanych |
Liczba próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych |
Odsetek próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych |
| AT |
117 |
1 |
1 |
| BE |
225 |
0 |
0 |
| CY |
BKA |
BKA |
BKA |
| CZ |
16 |
1 |
6 |
| DE |
4228 |
74 |
2 |
| DK |
50 |
3 |
6 |
| EE |
BKA |
BKA |
BKA |
| EL |
71 |
5 |
7 |
| ES |
BD |
BD |
BD |
| FI |
217 |
92 |
30 |
| FR |
60 |
0 |
0 |
| HU |
132 |
2 (*) |
1 |
| IE |
577 |
9 |
0 |
| IT |
BD |
BD |
BD |
| LV |
BKA |
BKA |
BKA |
| LT |
2 |
0 |
0 |
| LU |
50 |
0 |
0 |
| MT |
BKA |
BKA |
BKA |
| NL |
385 |
45 (*) |
10 |
| PL |
114 |
7 |
6 |
| PT |
BD |
BD |
BD |
| SE |
BKA |
BKA |
BKA |
| SK |
10 |
0 |
0 |
| SI |
BKA |
BKA |
BKA |
| UK |
636 |
40 |
6 |
| Razem |
6.890 |
279 |
3,9 |
| BD: brak danych - państwo członkowskie nie przekazało informacji |
|
BKA:: brak kontroli analitycznych - w 2004 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
|
|
(*) Na Węgrzech i w Niderlandach znaleziono odpowiednio jedną i dwie próbki, które zostały poddane promieniowaniu i odpowiednio oznakowane.
|
4. Wnioski
4.1. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Zgodnie z dyrektywą 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do informowania Komisji o wynikach kontroli w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, o kategoriach i ilości żywności poddanej promieniowaniu oraz o średnich zastosowanych dawkach.
W 2004 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. W porównaniu z 2003 r. do wykazu zatwierdzonych jednostek w państwach członkowskich dodano jednostki w trzech nowych państwach członkowskich.
Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu przekazało zaledwie siedem z dziesięciu państw członkowskich.
W związku z powyższym dokładna ilość żywności poddanej promieniowaniu w UE w 2004 r. nie jest znana.
4.2. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego.
W 2004 r. W 2004 r. szesnaście państw członkowskich przeprowadziło kontrole analityczne i przedłożyło wymagane dane. Sześć państw członkowskich poinformowało Komisję, że w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem nie przeprowadzały one kontroli analitycznych.
Z przekazanych informacji wynika, że w 2004 r. 3,9 % próbek zostało poddanych promieniowaniu i niewłaściwie oznakowanych.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w różnym stopniu. Wśród produktów nielegalnie poddanych promieniowaniu znalazły się w szczególności produkty importowane z Azji, zwłaszcza makaron typu azjatyckiego i dania gotowe z suszonego makaronu. Ponadto należy zauważyć, że w 2004 r. w Azji nie było jednostek zatwierdzonych przez Wspólnotę Europejską.
Komisja oczekuje, że we wszystkich państwach członkowskich liczba kontroli zostanie zwiększona, oraz że państwa członkowskie podejmą odpowiednie środki.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
4.3. Ostateczny termin przekazania wyników kontroli dla celów sporządzenia sprawozdania za rok 2005
Ostatecznym terminem przekazania Komisji wyników kontroli przeprowadzonych w 2005 r., wymaganych na mocy art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE jest dzień 30 kwietnia 2006 r.
______
(1) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 16. Zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003 (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 1).
(2) http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/index_en.htm.
(3) Dz.U. C 187 z 7.8.2003, str. 13.
(4) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 24.
(5) Dz.U. C 56 z 11.3.2003, str. 5.
