Opinia w sprawie "Działania zewnętrzne Unii: rola zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego".

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie "Działania zewnętrzne Unii: rola zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego"

(2006/C 195/16)

(Dz.U.UE C z dnia 18 sierpnia 2006 r.)

Dnia 28 stycznia 2004 r., działając zgodnie z art. 29 ust. 2 regulaminu wewnętrznego, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny postanowił sporządzić opinię w sprawie: "Działania zewnętrzne Unii: rola zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego".

Sekcja ds. Stosunków Zewnętrznych, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swą opinię 4 maja 2006 r. Sprawozdawcą był Christoforos KORYFIDIS.

Na 427. sesji plenarnej w dniach 17 - 18 maja 2006 r. (posiedzenie z dnia 17 maja 2006 r.) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny stosunkiem głosów 140 do 3, 9 osób wstrzymało się od głosu, przyjął następującą opinię:

1.
Niniejsza opinia opiera się na kwestionariuszu oraz na opracowaniu. Jest to wynik długiego procesu analizy - prowadzonej na płaszczyźnie teoretycznej oraz w terenie - a także doświadczeń zdobytych przez EKES dzięki stosunkom nawiązanym z organami konsultacyjnymi i innymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego w krajach kandydujących do członkostwa w UE i w niektórych krajach trzecich. Działania te, prowadzone od wielu lat, przekonały Komitet, że należy obecnie przejść do kolejnego etapu i nadać swym zobowiązaniom oraz stosunkom z nich wynikającym bardziej usystematyzowany i przewidywalny charakter, jak również otworzyć przed nimi lepsze perspektywy na przyszłość.
2.
EKES uważa, że globalizacja gospodarcza połączona z postępem naukowym i technologicznym - zwłaszcza w dziedzinie informacji - to bardzo dynamiczna siła sprawcza, nad którą nie da się zapanować bez przesunięcia środka ciężkości w procesie kształtowania i rozwoju stosunków międzynarodowych w dzisiejszym świecie. Przemiana ta powinna dokonać się poprzez włączenie stosunków między społeczeństwami w ramy strukturalne klasycznych stosunków między państwami.
3.
Diagnoza ta prowadzi do wniosku, że Unia, będąca systemem zarządzania sprawami publicznymi, powinna, jako całość i jednomyślnie, niezwłocznie uznać tę nową rzeczywistość. W tym kontekście konieczne jest ponadto, by projektowała ona i opracowywała politykę działań zewnętrznych z aktywnym udziałem zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego oraz by dbała o wykorzystanie tego udziału przy jej wprowadzaniu w życie.
4.
Polityki wspólnotowe w tej dziedzinie powinny, kiedy to tylko możliwe, mieć dalekowzroczny charakter i odzwierciedlać podejście całościowe. Kryteria, jakich należy użyć przy ich nakreślaniu i opracowywaniu, tak wewnątrz, jak i poza granicami Unii, to życie demokratyczne Europy, jej dorobek gospodarczy i społeczny, strategiczne cele wspólnotowe i sprawdzona wiedza.
5.
W tak nakreślonej sytuacji istotne będzie znalezienie nowej równowagi wewnętrznej na płaszczyźnie organizacyjnej, a także bardziej harmonijne pogodzenie konkurencji i współpracy, szczególnie w przypadku sektorów i działań podejmowanych wobec podmiotów znajdujących się poza granicami Unii.
6.
To, w jaki sposób europejskie zorganizowane społeczeństwo obywatelskie może samo sobie uświadomić nową rolę, jaką ma odgrywać, stanowi złożony i trudny do rozwiązania problem. Wymaga to odeń zachęcania do stosowania nowoczesnych metod, za pomocą których wypracuje ono właściwe sobie formy zdobywania i wykorzystywania wiedzy.
7.
W celu wypracowania tych form, a także generalnie zapewnienia obywatelom europejskim możliwości funkcjonowania w społeczeństwie i gospodarce opartych na wiedzy, konieczne jest wprowadzenie do istniejących obecnie programów kształcenia przez całe życie nowej perspektywy, polegającej na uzupełnieniu ich o wiedzę dotyczącą zjawiska globalizacji oraz o informacje o działaniach zewnętrznych Unii.
8.
EKES jako rzecznik zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu europejskim ma potrójne zadanie:

– bycie uprzywilejowanym pośrednikiem przekazującym organom politycznym Unii stanowisko zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego na tematy dotyczące wspólnotowych działań zewnętrznych dzięki swemu dorobkowi demokratycznemu i cechującemu jego działalność procesowi twórczego godzenia różnych współistniejących interesów,

– aktywne uczestniczenie w opracowywaniu i rozwijaniu polityk unijnych związanych z tymiż wspólnotowymi działaniami zewnętrznymi,

– monitorowanie wdrażania polityki działań zewnętrznych przez Unię oraz jej konsekwencje społeczno-gospodarcze.

9.
Przedstawione powyżej zadania EKES-u obejmują szeroką gamę tematów, ponieważ wszystkie problemy spowodowane powstaniem nowego środowiska globalnego mają wpływ na poszczególne składniki jego tożsamości, czyli na wymiar gospodarczy, społeczny, ekologiczny i kulturowy.
10.
W tak nakreślonych ramach konkretny wkład EKES-u w tworzenie i rozwijanie polityk wspólnotowych związanych z działaniami zewnętrznymi wynika z jego obiektywnej zdolności dochodzenia w każdej sprawie, w której wypracowuje stanowisko, do twórczej równowagi wynikającej z syntezy różnych interesów wyrażanych przez członków Komitetu w ramach procedur i perspektyw obejmujących cztery wspomniane wyżej wymiary.
11.
Zauważyć należy, że EKES posiada już znaczne doświadczenie w dziedzinie działań zewnętrznych Unii. Widoczne są jednak braki w wykorzystaniu tego dorobku przy pomocy zakrojonych na szerszą skalę mechanizmów i podejścia wspólnotowego, a dokładniej: instytucje unijne nie potrafiły dotąd wykorzystać w wystarczającym stopniu tej wiedzy i wniosków przekazywanych w formie opinii, raportów informacyjnych i innych propozycji.
12.
EKES uważa, że należy znaleźć sposoby dzielenia się tym doświadczeniem z centralnymi strukturami politycznymi Unii. Można tego dokonać, zawierając protokoły o ściślejszej współpracy podobne do podpisanego przez EKES z Komisją Europejską. Ale jeszcze lepszym rozwiązaniem byłoby włączenie tego aspektu w ramy współpracy EKES-u ze wszystkimi organami politycznymi Unii w celu opracowania w tej dziedzinie całościowej i w miarę możliwości dalekowzrocznej polityki.
13.
Niezależnie od tego EKES stwierdza i podkreśla konieczność wzmocnienia swej roli i ogólnie roli zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w debacie poświęconej globalizacji. Ogólnym uzasadnieniem tego postulatu jest konieczność propagowania dążeń o szerszym charakterze, które realizuje Unia w tej dziedzinie w XXI wieku. Jedną z okoliczności szczegółowych jest natomiast - w konkretnym przypadku EKES-u - kwestia, jak ma się to propagowanie odbywać. Chodzi tu o zarysowujący się nowy sposób funkcjonowania EKES-u, tak w ramach i warunkach społeczeństwa opartego na wiedzy, jak i w kontekście pewnej szczególnej cechy Komitetu - mianowicie takiej, że może on interweniować w sposób wiarygodny na szczeblu społecznym poza granicami Unii z użyciem instrumentów, które można określić jako środki "łagodnej dyplomacji".
14.
EKES apeluje, by ta jego specyfika oraz zdolność uzyskały uznanie i poparcie. Wzywa też do uznania go za partnera na szczeblu światowym i instytucjonalnego przedstawiciela zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, szczególnie w organizacjach międzynarodowych takich jak Rada Gospodarczo-Społeczna ONZ. Domaga się poza tym, by w umowach podpisywanych z krajami trzecimi podkreślano jego pozycję i rolę, a także by uzyskały poparcie jego działania mające na celu wspieranie społeczeństwa obywatelskiego w tych krajach.
15.
W wypełnianiu wyżej wspomnianego zadania EKES oczekuje wsparcia w wypracowaniu istotnych rozwiązań w perspektywie średnioterminowej, w tym:

– utworzenia nowoczesnego i zintegrowanego systemu aktywnej komunikacji, wymiany informacji oraz utrzymywania kontaktów między EKES-em a jego partnerami w Europie i na świecie, a także z innymi organami Unii,

– poprawy jego dostrzegalności oraz współpracy z organami doradczymi organizacji międzyrządowych i innych właściwych organizacji międzynarodowych, szczególnie w zakresie stosunków ze zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim,

– utworzenia elektronicznego banku danych na temat działalności organów i struktur pełniących funkcje konsultacyjne na całym świecie oraz sieci organizacji społeczeństwa obywatelskiego; wykorzystania tej bazy jako narzędzia służącego informowaniu, formułowaniu odpowiedniego podejścia, rozpoznawaniu i interpretowaniu zachowań w tej dziedzinie, a także promowaniu w skali światowej wartości i celów strategicznych Unii,

– opracowywania co dwa lata raportu na temat przemian w działalności organów i struktur pełniących funkcje konsultacyjne na całym świecie oraz wpływu, jaki wywierają na nie działania zewnętrzne Unii.

16.
W duchu powyższych uwag, wniosków i zaleceń EKES zwraca się do organów politycznych Unii o przyjęcie i popieranie metody stałego dialogu międzyinstytucjonalnego, której celem będzie zapewnienie:

– przejrzystej i aktualnej informacji oraz gromadzenie zbiorowej, sprawdzonej wiedzy na temat działań zewnętrznych Unii,

– jednolitej co do zawartości, uzasadnienia i metod koncepcji przewidywanych w tej dziedzinie działań.

Bruksela, 17 maja 2006 r.

Przewodnicząca
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Anne-Marie SIGMUND

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024