Gruzja-Wspólnoty Europejskie. Umowa Przejściowa w sprawie handlu i kwestii związanych z handlem. Tbilisi.1996.10.06.

UMOWA PRZEJŚCIOWA

w sprawie handlu i kwestii związanych z handlem między Wspólnotą Europejską, Europejską Wspólnotą Węgla i Stali oraz Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA, EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALI, EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ,

zwane dalej "Wspólnotą",

z jednej strony, oraz

GRUZJA,

z drugiej strony,

mając na uwadze, co następuje:

Umowa o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony, została podpisana dnia 22 kwietnia 1996 roku;

celem Umowy o partnerstwie i współpracy jest wzmocnienie i rozszerzenie stosunków nawiązanych wcześniej, w szczególności przez Umowę w sprawie wymiany handlowej i współpracy handlowej i gospodarczej między Europejską Wspólnotą Gospodarczą i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a ZSRR podpisaną dnia 18 grudnia 1989 roku;

należy zapewnić szybki rozwój stosunków handlowych między Stronami;

należy w tym celu wdrożyć, tak szybko jak będzie to możliwe, na mocy Umowy przejściowej, postanowienia Umowy o partnerstwie i współpracy dotyczące handlu i spraw związanych z handlem;

wspomniane postanowienia powinny w związku z tym zastąpić właściwe postanowienia dotyczące handlu Umowy w sprawie wymiany handlowej i współpracy handlowej i gospodarczej;

do czasu wejścia w życie Umowy o partnerstwie i współpracy oraz powołania Rady Współpracy należy zapewnić, aby Wspólny Komitet, ustanowiony na mocy Umowy w sprawie wymiany handlowej i współpracy handlowej i gospodarczej, mógł korzystać z uprawnień nadanych Radzie Współpracy Umową o partnerstwie i współpracy, niezbędnych w celu wykonania Umowy Przejściowej;

POSTANOWIŁY podpisać niniejszą Umowę i w tym celu powołały jako swych pełnomocników:

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA:

John FARRELL

Doradca

Stały Przedstawiciel Irlandii i Unii Europejskiej

François LAMOUREUX

Zastępca Dyrektora Generalnego Dyrekcji Generalnej do spraw Politycznych Stosunków Zewnętrznych Komisji Wspólnot Europejskich

EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALI,

EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ:

François LAMOUREUX

Zastępca Dyrektora Generalnego Dyrekcji Generalnej do spraw Politycznych Stosunków Zewnętrznych Komisji Wspólnot Europejskich

GRUZJA:

Irakli MENAGARISHVILI

Minister Spraw Zagranicznych

KTÓRZY, po wymianie swych pełnomocnictw uznanych za należyte i sporządzone we właściwej formie,

UZGODNILI, CO NASTĘPUJE:

TYTUŁ  I

ZASADY OGÓLNE

Artykuł  1

Poszanowanie demokracji, zasad prawa międzynarodowego i praw człowieka określonych w szczególności w Karcie Narodów Zjednoczonych, Akcie Końcowym z Helsinek i w Paryskiej Karcie Nowej Europy oraz zasad gospodarki rynkowej, w tym ogłoszonych w dokumentach Konferencji KBWE w Bonn, stanowi podstawę polityki wewnętrznej i zewnętrznej Stron oraz podstawowy element partnerstwa i niniejszej Umowy.

TYTUŁ  II

OBRÓT TOWAROWY

Artykuł  2

1. Strony przyznają sobie wzajemnie klauzulę największego uprzywilejowania w odniesieniu do wszystkich dziedzin dotyczących:

– należności celnych i opłat stosowanych w przywozie i wywozie, w tym metody poboru tych ceł i opłat,

– postanowień dotyczących odprawy celnej, tranzytu, składów i przeładunku,

– podatków i wszelkiego rodzaju innych podatków wewnętrznych stosowanych bezpośrednio lub pośrednio do przywożonych towarów,

– metod dokonywania płatności oraz transferu tych płatności,

– zasad dotyczących sprzedaży, zakupu, transportu, dystrybucji i wykorzystania towarów na rynku wewnętrznym.

2. Postanowienia ustępu 1 nie mają zastosowania do:

a) przywilejów przyznanych w celu ustanowienia unii celnej lub strefy wolnego handlu albo na mocy ustanowienia takiej unii lub strefy;

b) przywilejów przyznanych wybranym krajom zgodnie z zasadami WTO oraz innych międzynarodowych uzgodnień na rzecz krajów rozwijających się;

c) przywilejów przyznanych krajom ościennym w celu usprawnienia przewozów w strefie nadgranicznej.

3. Postanowienia ustępu 1 w okresie przejściowym, który upływa z dniem przystąpienia Gruzji do WTO lub z dniem 31 grudnia 1998 roku w zależności od tego, która data będzie wcześniejsza, nie mają zastosowania do przywilejów określonych w załączniku I, przyznanych przez Gruzję innym państwom powstałym z rozpadu ZSRR.

Artykuł  3

1. Strony ustalają, że zasada swobodnego tranzytu jest zasadniczym warunkiem osiągnięcia celów niniejszej Umowy.

W związku z tym każda ze Stron gwarantuje możliwość tranzytu bez żadnych ograniczeń przez swoje terytorium towarów pochodzących z obszaru celnego lub przeznaczonych na obszar celny drugiej ze Stron.

2. Zasady określone w artykule V ustępy 2, 3, 4 i 5 GATT mają zastosowanie między Stronami.

3. Zasady zawarte w niniejszym artykule pozostają bez uszczerbku dla jakichkolwiek innych uzgodnionych między Stronami zasad specjalnych dotyczących szczególnych sektorów, w szczególności transportu, lub produktów.

Artykuł  4

Bez uszczerbku dla praw i obowiązków wynikających z wiążących obie Strony międzynarodowych konwencji dotyczących odprawy czasowej towarów każda ze Stron przyznaje ponadto drugiej Stronie zwolnienie z opłat i podatków przywozowych nakładanych na czasowo odprawione produkty, w przypadkach oraz według procedur określonych w tej dziedzinie przez jakąkolwiek inną konwencję międzynarodową wiążąca Stronę, zgodnie z jej ustawodawstwem. Uwzględnia się warunki, na jakich zobowiązania wynikające z takiej konwencji zostały zaakceptowane przez daną Stronę.

Artykuł  5

1. Towary pochodzące z Gruzji przywożone są do Wspólnoty bez ograniczeń ilościowych, bez uszczerbku dla postanowień artykułów 7, 10 i 11 niniejszej Umowy.

2. Towary pochodzące ze Wspólnoty przywożone są do Gruzji bez ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym, bez uszczerbku dla postanowień artykułu 7 niniejszej Umowy.

Artykuł  6

Towary są przedmiotem wymiany między Stronami po cenach rynkowych.

Artykuł  7

1. W przypadku gdy dany produkt jest przywożony na obszar jednej ze Stron w takich zwiększonych ilościach i na takich warunkach, że powoduje to lub może spowodować szkodę dla krajowych producentów towarów podobnych lub bezpośrednio konkurencyjnych, wówczas Wspólnota lub Gruzja, zależnie od okoliczności, mogą podjąć właściwe środki zgodnie z następującymi procedurami i warunkami.

2. Zanim zostaną podjęte jakiekolwiek środki lub gdy tylko będzie to możliwe, w przypadkach stosowania ustępu 4, Wspólnota lub Gruzja, zależnie od okoliczności, dostarcza Wspólnemu Komitetowi wszelkie odnośne informacje w celu znalezienia rozwiązania odpowiadającego obu Stronom, zgodnie z tytułem IV.

3. Jeśli w wyniku konsultacji w ciągu 30 dni od chwili, gdy zwróciły się do Wspólnego Komitetu, Strony nie dojdą do porozumienia co do działań, jakie należy przedsięwziąć, aby zaradzić powstałej sytuacji, Strona, która zwróciła się o konsultacje, ma prawo ograniczyć przywóz danych produktów w takim zakresie i na taki okres, jakie są konieczne, aby zapobiec lub zaradzić szkodzie, albo przyjąć inne właściwe środki.

4. W sytuacjach krytycznych, gdy zwłoka stwarza niebezpieczeństwo powstania szkód trudno odwracalnych, Strony mogą zastosować odpowiednie środki przed konsultacjami, pod warunkiem że konsultacje proponuje się niezwłocznie po zastosowaniu tych środków.

5. Dobierając środki, zgodnie z niniejszym artykułem, Strony przyznają pierwszeństwo tym środkom, które w jak najmniejszym stopniu zakłócają osiąganie celów niniejszej Umowy.

6. Postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają ani nie wpływają na podjęcie przez jedną ze Stron środków antydumpingowych lub wyrównawczych, zgodnie z artykułem VI GATT, Porozumieniem w sprawie wdrażania artykułu VI GATT, Porozumieniem w sprawie wykładni i stosowania artykułów VI, XVI i XXIII GATT lub odnośnym ustawodawstwem wewnętrznym.

Artykuł  8

Strony zobowiązują się rozważyć rozwinięcie postanowień niniejszej Umowy w sprawie obrotu towarowego między nimi, w zależności od okoliczności, włączając sytuację wynikającą z przystąpienia Gruzji do WTO. Wspólny Komitet określony w artykule 17 może kierować do Stron zalecenia dotyczące tego rozwoju, które po przyjęciu mogą być wprowadzane w życie drogą porozumienia między Stronami, zgodnie z ich odpowiednimi procedurami.

Artykuł  9

Niniejsza Umowa nie stanowi przeszkody dla zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych uzasadnionych względami moralności publicznej, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego; ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub ochrony roślin; ochrony zasobów naturalnych; ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej albo archeologicznej lub ochrony własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, lub dla postanowień dotyczących złota i srebra. Jednakże takie zakazy lub ograniczenia nie stanowią środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytego ograniczenia w handlu między Stronami.

Artykuł  10

Niniejszy tytuł nie ma zastosowania do handlu wyrobami włókienniczymi objętymi działami 50-63 Nomenklatury Scalonej. Handel tymi wyrobami jest regulowany odrębną umową, parafowaną dnia 22 grudnia 1995 roku i tymczasowo stosowaną od dnia 1 stycznia 1996 roku.

Artykuł  11

1. Handel produktami objętymi Traktatem ustanawiającym Europejską Wspólnotę Węgla i Stali jest regulowany postanowieniami niniejszego tytułu, z wyjątkiem artykułu 5.

2. Powołuje się grupę kontaktową do spraw węgla i stali, składającą się z przedstawicieli Wspólnoty, z jednej strony, i przedstawicieli Gruzji, z drugiej strony.

Grupa kontaktowa regularnie wymienia informacje na temat kwestii dotyczących węgla i stali, które są przedmiotem zainteresowania Stron.

Artykuł  12

Handel materiałami jądrowymi odbywa się zgodnie z postanowieniami Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. W razie konieczności handel materiałami jądrowymi podlega postanowieniom specjalnego porozumienia, które ma być zawarte między Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Gruzją.

TYTUŁ  III

PŁATNOŚCI, KONKURENCJA I INNE POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE GOSPODARKI

Artykuł  13

Strony zobowiązują się wyrazić zgodę na dokonywanie, we w pełni wymienialnej walucie, wszelkich płatności bieżących między rezydentami Wspólnoty i Gruzji, które są związane z przepływem towarów, dokonywanym zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy.

Artykuł  14

Strony uzgadniają, że w przypadku gdy handel między Stronami zostanie naruszony, na uzgodnionych zasadach dokonają przeglądu sposobów stosowania odnośnych przepisów ustawowych dotyczących konkurencji.

Artykuł  15

Na mocy postanowień niniejszego artykułu oraz załącznika II Gruzja nadal ulepsza ochronę praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, tak aby w ciągu pięciu lat od chwili wejścia w życie niniejszej Umowy zapewnić poziom ochrony podobny do tego, jaki we Wspólnocie zapewniają akty wspólnotowe, w szczególności te wymienione w załączniku II, w tym porównywalne środki wykonania tych praw.

Artykuł  16

Wzajemna pomoc w sprawach celnych między organami administracyjnymi Stron realizowana jest zgodnie z Protokołem załączonym do niniejszej Umowy.

TYTUŁ  IV

POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE, OGÓLNE I KOŃCOWE

Artykuł  17

Wspólny Komitet powołany w ramach Umowy w sprawie wymiany handlowej i współpracy handlowej i gospodarczej między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a ZSRR, podpisanej dnia 18 grudnia 1989 roku, wypełnia obowiązki powierzone mu na mocy niniejszej Umowy do dnia ustanowienia Rady Współpracy przewidzianej w artykule 81 Umowy o partnerstwie i współpracy.

Artykuł  18

Aby osiągnąć cele niniejszej Umowy, i w przypadkach w niej określonych, Wspólny Komitet może formułować zalecenia.

Komitet formułuje zalecenia za zgodą obydwu Stron.

Artykuł  19

Rozpatrując kwestie powstałe w ramach niniejszej Umowy w stosunku do postanowienia odwołującego się do artykułu GATT/porozumień WTO, Wspólny Komitet bierze pod uwagę, w możliwie najszerszym zakresie, ogólnie przyjętą wykładnię przedmiotowego artykułu układu GATT/porozumienia WTO przyjętą przez członków WTO.

Artykuł  20

1. W zakresie niniejszej Umowy każda ze Stron zobowiązuje się zapewnić osobom fizycznym i prawnym drugiej ze Stron, bez żadnej dyskryminacji w porównaniu z traktowaniem własnych obywateli, dostęp do właściwych sądów i organów administracyjnych Stron, aby mogły przed nimi dochodzić swoich praw osobistych i rzeczowych, w tym praw dotyczących własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

2. Strony w granicach swoich uprawnień i kompetencji:

– wspierają przyjęcie postępowania arbitrażowego rozstrzygania sporów wynikających z transakcji handlowych oraz w ramach współpracy zawartych przez podmioty gospodarcze Wspólnoty i podmioty gospodarcze Gruzji,

– ustalają, że kiedy dany spór przedstawiony jest do postępowania arbitrażowego, każda strona sporu może, z wyjątkiem przypadku gdy procedury stosowane przez ośrodek arbitrażowy wybrany przez Strony stanowią inaczej, wybrać własnego arbitra, bez względu na jego obywatelstwo, oraz że mający przewodnictwo trzeci arbiter lub jedyny arbiter może być obywatelem państwa trzeciego,

– zalecą swoim podmiotom gospodarczym wybór, za obopólną zgodą, prawa właściwego dla ich umów,

– wspierają odwoływanie się do zasad postępowania arbitrażowego opracowanego przez Komisję Narodów Zjednoczonych do spraw Międzynarodowego Prawa Handlowego (UNCITRAL) oraz do postępowania arbitrażowego w jakimkolwiek ośrodku państw sygnatariuszy Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych sporządzonej w Nowym Jorku dnia 10 czerwca 1958 roku.

Artykuł  21

Postanowienia niniejszej Umowy nie stanowią przeszkody dla podjęcia przez Stronę środków, które:

a) uważa za niezbędne w celu zapobieżenia ujawnianiu informacji naruszających jej podstawowe interesy bezpieczeństwa;

b) dotyczą produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojskowymi lub też badań, rozwoju lub produkcji niezbędnych do celów obronnych, o ile środki te nie osłabiają warunków konkurencji w zakresie produktów nieprzeznaczonych wyraźnie do celów wojskowych;

c) uzna za zasadnicze dla zapewnienia własnego bezpieczeństwa w przypadku poważnych zaburzeń wewnętrznych zagrażających porządkowi publicznemu, w czasie wojny lub poważnego napięcia międzynarodowego, stanowiącego groźbę wojny lub w celu wypełnienia zobowiązań przyjętych na rzecz utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego;

d) uzna za niezbędne w celu przestrzegania obowiązków i zobowiązań międzynarodowych w zakresie kontroli podwójnego zastosowania towarów przemysłowych i technologii.

Artykuł  22

1. W dziedzinach objętych niniejszą Umową oraz bez uszczerbku dla jakichkolwiek zawartych w niej postanowień szczególnych:

– ustalenia zastosowane przez Gruzję w odniesieniu do Wspólnoty nie powodują jakiejkolwiek dyskryminacji pomiędzy Państwami Członkowskimi, ich obywatelami lub przedsiębiorstwami,

– ustalenia stosowane przez Wspólnotę w odniesieniu do Gruzji nie powodują żadnej dyskryminacji gruzińskich obywateli lub przedsiębiorstw.

2. Postanowienia ustępu 1 pozostają bez uszczerbku dla prawa Stron do stosowania odpowiednich przepisów ich ustawodawstwa podatkowego dotyczącego podatników, którzy nie są w identycznej sytuacji ze względu na ich miejsce zamieszkania.

Artykuł  23

1. Każda Strona może zwracać się do Wspólnego Komitetu w sprawie jakiegokolwiek sporu wynikającego ze stosowania lub wykładni niniejszej Umowy.

2. Wspólny Komitet może rozstrzygać spór w drodze zaleceń.

3. W przypadku gdy nie jest możliwe rozstrzygnięcie sporu zgodnie z ustępem 2, każda ze Stron może powiadomić drugą Stronę o wyznaczeniu rozjemcy; druga Strona jest wtedy zobowiązana do wyznaczenia drugiego rozjemcy w terminie dwóch miesięcy.

Wspólny Komitet wyznacza trzeciego rozjemcę.

Zalecenia rozjemców są przyjmowane większością głosów. Zalecenia te nie są wiążące dla Stron.

4. Wspólny Komitet może ustanowić regulamin rozstrzygania sporów.

Artykuł  24

Strony zgadzają się zasięgać opinii w trybie pilnym właściwymi kanałami, na wniosek jednej z nich, w celu rozpatrzenia wszelkich kwestii związanych z wykładnią lub stosowaniem niniejszej Umowy oraz innych właściwych aspektów stosunków między Stronami.

Postanowienia niniejszego artykułu w żaden sposób nie wpływają na artykuły 7, 23 i 28 i pozostają bez uszczerbku dla nich.

Artykuł  25

Traktowanie przyznane niniejszym Gruzji nie jest w żadnym razie korzystniejsze od traktowania, jakie Państwa Członkowskie przyznały sobie wzajemnie.

Artykuł  26

W zakresie, w jakim dziedziny podlegające niniejszej Umowie są objęte Traktatem Karty Energetycznej i jego protokołami, Traktat ten i protokoły stosuje się w odniesieniu do tych dziedzin od chwili wejścia w życie, lecz jedynie w takim zakresie, w jakim stosowanie to jest w nich przewidziane.

Artykuł  27

1. Niniejsza Umowa obowiązuje do dnia wejścia w życie Umowy o partnerstwie i współpracy podpisanej dnia 22 kwietnia 1996 roku.

2. Każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszą Umowę w drodze notyfikacji drugiej Stronie. Niniejsza Umowa przestaje obowiązywać sześć miesięcy od dnia takiej notyfikacji.

Artykuł  28

1. Strony podejmują wszelkie środki o charakterze ogólnym lub szczególnym wymagane do wypełnienia swoich zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy. Dokładają one starań, aby cele określone w niniejszej Umowie zostały osiągnięte.

2. Jeżeli jedna ze Stron uważa, że druga Strona nie spełniła jednego ze zobowiązań, jakie nakłada na nią niniejsza Umowa, może zastosować właściwe środki. Przed ich zastosowaniem przedstawia ona, z wyjątkiem szczególnie pilnych przypadków, Wspólnemu Komitetowi wszystkie odpowiednie informacje potrzebne do dokładnego zbadania sytuacji celem znalezienia rozwiązania, które Strony będą mogły zaakceptować.

Przy wyborze tych środków pierwszeństwo daje się tym, które najmniej zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy. Na wniosek drugiej ze Stron środki takie są bezzwłocznie notyfikowane Wspólnemu Komitetowi.

Artykuł  29

Załączniki I i II oraz Protokół w sprawie wzajemnej pomocy w sprawach celnych między organami administracyjnymi stanowią integralną część niniejszej Umowy.

Artykuł  30

Niniejsza Umowa ma zastosowanie, z jednej strony, w odniesieniu do terytoriów, na których obowiązują Traktaty ustanawiające Wspólnotę Europejską, Europejską Wspólnotę Energii Atomowej oraz Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, zgodnie z warunkami określonymi w tych Traktatach, a z drugiej strony, do terytorium Gruzji.

Artykuł  31

Niniejszą Umowę sporządzono w dwóch egzemplarzach w językach duńskim, niderlandzkim, angielskim, fińskim, francuskim, niemieckim, greckim, włoskim, portugalskim, hiszpańskim, szwedzkim i gruzińskim, przy czym każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny.

Artykuł  32

Niniejsza Umowa podlega przyjęciu przez Strony zgodnie z ich procedurami wewnętrznymi.

Niniejsza Umowa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po terminie, w którym Strony powiadomiły się wzajemnie o zakończeniu procedur określonych w pierwszym ustępie.

Od chwili wejścia w życie i w takim zakresie, w jakim dotyczy to stosunków między Gruzją a Wspólnotą, niniejsza Umowa zastępuje artykuł 2, artykuł 3, z wyjątkiem jego tiret czwartego, oraz artykuły 4-16 Umowy między Europejską Wspólnotą Gospodarczą, Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich w sprawie wymiany handlowej i współpracy handlowej i gospodarczej, podpisanej w Brukseli dnia 18 grudnia 1989 roku.

Hecho en Tiflis, el cinco de octubre de mil novecientos noventa y seis.

Udfærdiget i Tbilisi den femte oktober nitten hundrede og seksoghalvfems.

Geschehen zu Tiflis am fünften Oktober neunzehnhundertsechsundneunzig.

Έγινε στο Tμπίλισι, στις πέντε Oκτωβρίου χίλια εννιακόσια ενενήντα έξι

Done at Tbilisi on the fifth day of October in the year one thousand nine hundred and ninety-six

Fait à Tbilissi, le cinq octobre mille neuf cent quatre-vingt-seize

Fatto a Tbilisi, addì cinque ottobre millenovecentonovantasei.

Gedaan te Tbilisi, de vijfde oktober negentienhonderd zesennegentig.

Feito em Tbilissi, em cinco de Outubro de mil novecentos e noventa e seis.

Tehty Tbilisissä viidentenä päivänä lokakuuta vuonna tuhatyhdeksänsataayhdeksänkymmentäkuusi.

Som skedde i Tbilisi den femte oktober nittonhundranittiosex.

..................................................

Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

grafika

Por las Comunidades Europeas

For De Europæiske Fællesskaber

Für die Europäischen Gemeinschaften

Για τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες

For the European Communities

Pour les Communautés européennes

Per le Comunità europee

Voor de Europese Gemeenschappen

Pelas Comunidades Europeias

Euroopan yhteisöjen puolesta

På Europeiska gemenskapernas vägnar

grafika

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I

Orientacyjny wykaz przywilejów przyznanych przez Gruzję Niepodległym Państwom zgodnie z artykułem 2 ustęp 3

Wszystkie Niepodległe Państwa

1. Nie nakłada się należności celnych przywozowych.

2. Nie stosuje się podatku VAT lub podatku akcyzowego w przywozie.

3. Specjalny system dla działań o charakterze niehandlowym, w tym płatności wynikające z tych działań.

ZAŁĄCZNIK  II

Akty prawne dotyczące własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, określonych w artykule 15

1. Wspólnotowe akty prawne określone w artykule 15:

– pierwsza dyrektywa Rady 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 roku mająca na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych,

– dyrektywa Rady 87/54/EWG z dnia 16 grudnia 1986 roku w sprawie ochrony prawnej topografii produktów półprzewodnikowych,

– dyrektywa Rady 91/250/EWG, z dnia 14 maja 1991 roku w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych,

– rozporządzenie Rady (EWG) nr 1768/92 z dnia 18 czerwca 1992 roku dotyczące stworzenia dodatkowego świadectwa ochronnego dla produktów leczniczych,

– rozporządzenie Rady (EWG) nr 2081/92 z dnia 14 lipca 1992 roku w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia dla produktów rolnych i środków spożywczych,

– dyrektywa Rady 93/83/EWG z dnia 27 września 1993 roku w sprawie koordynacji niektórych zasad dotyczących prawa autorskiego oraz praw pokrewnych stosowanych w odniesieniu do przekazu satelitarnego oraz retransmisji drogą kablową,

– dyrektywa Rady 93/98/EWG z dnia 29 października 1993 roku w sprawie harmonizacji czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych,

– dyrektywa Rady 92/100/EWG z dnia 19 listopada 1992 roku w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej,

2. W przypadku wystąpienia problemów dotyczących własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, do których odwołują się wyżej wymienione wspólnotowe akty prawne i naruszających warunki wymiany handlowej, na wniosek Wspólnoty lub Gruzji organizuje się w trybie pilnym konsultacje w celu osiągnięcia rozwiązania zadowalającego obie Strony.

PROTOKÓŁ

w sprawie wzajemnej pomocy między organami administracyjnymi w sprawach celnych

Artykuł  1

Definicje

Do celów niniejszego Protokołu:

a) "ustawodawstwo celne" oznacza przepisy prawne i wykonawcze obowiązujące na terytorium każdej ze Stron regulujące przywóz, wywóz i tranzyt towarów oraz poddawanie ich wszelkim procedurom celnym, włącznie ze środkami zakazu, kontroli i dotyczącymi ograniczeń;

b) "organ wnioskujący" oznacza właściwy organ administracyjny, który zostały w tym celu wyznaczony przez jedną ze Stron i który występuje z wnioskiem o udzielenie pomocy w sprawach celnych;

c) "organ, do którego kierowany jest wniosek" oznacza właściwy organ administracyjny, który został w tym celu wyznaczony przez jedną ze Stron i który przyjmuje wniosek o pomoc w sprawach celnych;

d) "dane osobowe" oznaczają wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej.

Artykuł  2

Zakres

1. Umawiające Strony pomagają sobie wzajemnie, w ramach swoich kompetencji, w sposób i na warunkach określonych w niniejszym Protokole w zapobieganiu, wykrywaniu i prowadzeniu dochodzeń w sprawie naruszeń ustawodawstwa celnego.

2. Pomoc w sprawach celnych, przewidzianą w niniejszym Protokole, stosuje się do każdego organu administracyjnego Umawiających się Stron, który jest właściwy w zakresie stosowania niniejszego Protokołu. Nie narusza to zasad regulujących wzajemną pomoc prawną w sprawach karnych. Nie obejmuje ona również informacji uzyskanych w ramach posiadanych uprawnień na wniosek organów sądowych, chyba że organy te wyrażą na to zgodę.

Artykuł  3

Pomoc na wniosek

1. Na wniosek organu wnioskującego organ, do którego kierowany jest wniosek, dostarcza mu wszystkich odpowiednich informacji umożliwiających mu zapewnienie właściwego stosowania ustawodawstwa celnego, łącznie z informacjami dotyczącymi odnotowanych lub planowanych działań, które naruszają lub mogą naruszyć to ustawodawstwo.

2. Na wniosek organu wnioskującego organ, do którego kierowany jest wniosek, informuje go, czy towary wywiezione z terytorium jednej ze Stron zostały odpowiednio przywiezione na terytorium drugiej Strony, wyszczególniając w razie potrzeby procedury celne zastosowane wobec tych towarów.

3. Na wniosek organu wnioskującego organ, do którego kierowany jest wniosek, podejmuje w ramach obowiązującego go prawa niezbędne kroki dla zapewnienia nadzoru nad:

a) osobami fizycznymi lub prawnymi, wobec których istnieją uzasadnione powody, by sądzić, że naruszają lub naruszyły ustawodawstwo celne;

b) miejscami, w których towary są składowane w taki sposób, że istnieją podstawy do podejrzeń, że są one przeznaczone do prowadzenia działań naruszających ustawodawstwo celne;

c) ruchem towarów, o którym powiadomiono, że może on spowodować naruszenie ustawodawstwa celnego;

d) środkami transportu, wobec których istnieją uzasadnione powody do podejrzeń, że były, są lub mogą być wykorzystane do działań naruszających ustawodawstwo celne.

Artykuł  4

Spontaniczna pomoc

Z poszanowaniem swoich praw, norm oraz innych instrumentów prawnych Strony udzielają sobie pomocy, bez uprzedniego wniosku, jeżeli uznają, że jest to konieczne dla właściwego stosowania ustawodawstwa celnego, w szczególności gdy otrzymają informacje dotyczące:

– działań, które naruszają lub naruszyłyby to ustawodawstwo oraz mogą być przedmiotem zainteresowania drugiej Strony,

– nowych środków i metod wykorzystywanych do prowadzenia takich działań,

– towarów, o których wiadomo, że są przedmiotem naruszenia ustawodawstwa celnego,

– osób fizycznych lub prawnych, wobec których istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczeń, że naruszają lub naruszyły ustawodawstwo celne,

– środków transportu, wobec których istnieją uzasadnione powody do podejrzeń, że były, są lub mogą być wykorzystane do działań naruszających ustawodawstwo celne.

Artykuł  5

Dostarczanie/Powiadamianie

Na wniosek organu wnioskującego organ, do którego kierowany jest wniosek, stosuje wszelkie niezbędne środki zgodnie ze swoim ustawodawstwem w celu:

– dostarczenia wszystkich dokumentów,

– powiadomienia o wszystkich decyzjach,

wchodzących w zakres niniejszego Protokołu, adresata zamieszkującego lub mającego swoją siedzibę na ich terytorium. W takim przypadku stosuje się artykuł 6 ustęp 3 w takim zakresie, w jakim obejmuje to sam wniosek.

Artykuł  6

Forma i treść wniosków o udzielenie pomocy

1. Wnioski, stosownie do niniejszego Protokołu, sporządzane są w formie pisemnej. Do wniosków dołączone są dokumenty niezbędne do zapewnienia zgodności z wnioskiem. Jeżeli wymagać tego będzie nagła sytuacja, mogą być przyjęte wnioski w formie ustnej, lecz muszą być one bezzwłocznie potwierdzone w formie pisemnej.

2. Wnioski, zgodnie z ustępem 1, zawierają następujące informacje:

a) organ wnioskujący;

b) wnioskowane środki;

c) przedmiot i uzasadnienie wniosku;

d) przepisy ustawowe, wykonawcze i inne instrumenty prawne;

e) jak najbardziej dokładne i wyczerpujące wskazówki na temat osób fizycznych lub prawnych będących celem dochodzenia;

f) streszczenie odpowiednich faktów i przeprowadzonego dotąd dochodzenia, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w artykule 5.

3. Wnioski są przedkładane w języku urzędowym organu., do którego kierowany jest wniosek lub w języku akceptowanym przez ten organ.

4. Jeżeli wniosek nie spełnia wymagań formalnych, można żądać jego poprawienia lub uzupełnienia. Równocześnie mogą być stosowane środki ostrożności.

Artykuł  7

Realizacja wniosków

1. W celu rozpatrzenia wniosku o pomoc organ, do którego kierowany jest wniosek, prowadzi działania w granicach swoich kompetencji i dostępnych środków, tak jak gdyby działał z własnej inicjatywy lub na wniosek innych organów tej samej Strony, dostarczając posiadanych już informacji, przez prowadzenie odpowiednich postępowań lub inicjowanie ich prowadzenia. Niniejsze postanowienie ma zastosowanie również do organu administracyjnego, do którego organ otrzymujący wniosek skierował wniosek, w sytuacji gdy nie mógł samodzielnie podjąć czynności.

2. Wnioski o pomoc realizowane są zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi i innymi instrumentami prawnymi Strony, do której zostały skierowane.

3. Należycie upoważnieni urzędnicy jednej Strony mogą, za zgodą drugiej Strony i z zastrzeżeniem warunków przez nią ustalonych, otrzymywać od urzędów organu, do którego kierowany jest wniosek lub innego organu odpowiedzialnego wobec organu, do którego kierowany jest wniosek, informacje, których organ wnioskujący potrzebuje do celów niniejszego Protokołu, dotyczące działań, które naruszają lub mogą naruszać ustawodawstwo celne.

4. Urzędnicy jednej Strony mogą, za zgodą drugiej Strony i na określonych przez nią warunkach, uczestniczyć w dochodzeniach prowadzonych na terytorium tej Strony.

Artykuł  8

Forma przekazywanych informacji

1. Organ, do którego kierowany jest wniosek, przekazuje wyniki dochodzenia organowi wnioskującemu w formie dokumentów, uwierzytelnionych odpisów dokumentów, sprawozdań i temu podobnych.

2. Dokumenty wymienione w ustępie 1 mogą być zastąpione informacjami w formie komputerowej dostarczonymi w jakiejkolwiek formie w tym samym celu.

Artykuł  9

Wyjątki od obowiązku udzielania pomocy

1. Strony mogą odmówić udzielenia pomocy w zakresie niniejszego Protokołu, jeśli mogłoby to:

a) stwarzać prawdopodobieństwo naruszenia suwerenności Gruzji lub Państwa Członkowskiego Unii Europejskiej, które zostało poproszone o udzielenie pomocy na mocy niniejszego Protokołu; lub

b) stwarzać prawdopodobieństwo zaszkodzenia porządkowi publicznemu, bezpieczeństwu lub innym podstawowym interesom, w szczególności w przypadkach określonych w artykule 10 ustęp 2; lub

c) dotyczyć przepisów walutowych lub podatkowych innych niż ustawodawstwo celne; lub

d) naruszyć tajemnice przemysłowe, handlowe lub zawodowe.

2. Jeśli organ wnioskujący wnosi o pomoc, której sam nie byłby w stanie udzielić, gdyby został do niego skierowany o to wniosek, powinien zwrócić na ten fakt uwagę w swoim wniosku. Decyzja w sprawie takiego wniosku należy do organu, do którego kierowany jest wniosek.

3. W przypadku odmowy udzielenia pomocy, decyzja ta i jej powody muszą zostać przekazane bezzwłocznie organowi wnioskującemu.

Artykuł  10

Wymiana informacji i poufność

1. Każda informacja przekazana w jakiejkolwiek formie, na mocy niniejszego Protokołu, ma charakter poufny lub zastrzeżony, w zależności od postanowień mających zastosowanie w przypadku każdej Strony. Jest ona objęta obowiązkiem zachowania tajemnicy służbowej i podlega ochronie, rozszerzonej na podobne informacje na podstawie odpowiednich przepisów ustawowych Umawiającej się Strony, która ją otrzymała, oraz odpowiednich postanowień mających zastosowanie w stosunku do instytucji wspólnotowych.

2. Dane osobowe mogą być wymieniane tylko wtedy, gdy Strona je otrzymująca zobowiązuje się chronić takie dane w sposób co najmniej równoważny z tym, w jaki stosuje w tym konkretnym przypadku Strona je dostarczająca.

3. Uzyskane informacje są wykorzystywane wyłącznie do celów niniejszego Protokołu. Jeżeli jedna ze Stron wnioskuje o wykorzystanie takich informacji do innych celów, występuje o wcześniejszą zgodę pisemną do organu dostarczającego informacje. Ponadto takie wykorzystanie podlega wszelkim ograniczeniom przewidzianym przez ten organ.

4. Ustęp 3 nie stanowi przeszkody w wykorzystywaniu informacji w postępowaniu sądowym lub administracyjnym wszczętym w wyniku nieprzestrzegania ustawodawstwa celnego. Właściwy organ, który dostarczył te informacje, jest powiadamiany o takim użyciu.

5. Strony mogą przedstawiać jako dowód w swoich protokołach, sprawozdaniach i zeznaniach oraz w postępowaniach i sprawach sądowych otrzymane informacje i dokumenty do wglądu zgodnie z postanowieniami niniejszego Protokołu.

Artykuł  11

Biegli i świadkowie

1. Urzędnik organu, do którego kierowany jest wniosek, może zostać upoważniony do występowania w ramach udzielonego pełnomocnictwa jako biegły lub świadek w postępowaniu sądowym lub administracyjnym dotyczącym spraw objętych niniejszym Protokołem, podlegających jurysdykcji drugiej Strony i może przedstawiać takie przedmioty, dokumenty lub ich uwierzytelnione kopie, które mogą być potrzebne w takich postępowaniach. Wniosek o takie występowanie musi wyraźnie określać, w jakiej sprawie i na podstawie jakiego tytułu lub kwalifikacji urzędnik będzie przesłuchiwany.

2. Upoważniony urzędnik korzysta z ochrony zagwarantowanej w obowiązującym ustawodawstwie urzędnikom organu wnioskującego na jego terytorium.

Artykuł  12

Koszty pomocy

Strony zrzekają się wszelkich wzajemnych roszczeń o zwrot kosztów poniesionych w związku z niniejszym Protokołem, z wyjątkiem wydatków, w stosownym przypadku, poniesionych na świadków, biegłych oraz tłumaczy, którzy nie są pracownikami służby publicznej.

Artykuł  13

Stosowanie

1. Stosowanie niniejszego Protokołu powierza się centralnym organom celnym Gruzji, z jednej strony, i właściwym służbom Komisji Wspólnot Europejskich oraz w stosownym przypadku organom celnym Państw Członkowskich Unii Europejskiej, z drugiej strony. Decydują one w sprawie wszystkich środków praktycznych i uzgodnień niezbędnych do jego stosowania, z uwzględnieniem postanowień obowiązujących w dziedzinie ochrony danych. Mogą zalecać właściwym organom poprawki, które ich zdaniem powinny być wprowadzone do niniejszego Protokołu.

2. Strony konsultują się wzajemnie, a następnie wzajemnie informują się o szczegółowych zasadach wprowadzania w życie, które przyjęto zgodnie z postanowieniami niniejszego Protokołu.

Artykuł  14

Komplementarność

Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 10 wszelkie umowy w sprawie wzajemnej pomocy, które zostały zawarte między jednym lub kilkoma Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej a Gruzją, nie naruszają postanowień wspólnotowych regulujących porozumiewanie się między właściwymi służbami Komisji Wspólnot Europejskich a organami celnymi Państw Członkowskich w zakresie wszelkich informacji uzyskiwanych w sprawach celnych, które mogłyby być przedmiotem zainteresowania Wspólnoty.

AKT KOŃCOWY

Pełnomocnicy WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ, EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOTY WĘGLA I STALI oraz EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOTY ENERGII ATOMOWEJ,

zwanych dalej "Wspólnotą",

z jednej strony, oraz

pełnomocnicy GRUZJI,

z drugiej strony,

zebrani w Tbilisi dnia 5 października roku tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego szóstego w celu podpisania Umowy przejściowej w sprawie handlu i kwestii związanych z handlem między Wspólnotą Europejską, Europejską Wspólnotą Węgla i Stali oraz Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony, zwanej dalej "Umową", przyjęli następujące teksty:

Umowę z jej załącznikami oraz następującym Protokołem:

PROTOKÓŁ w sprawie wzajemnej pomocy między władzami administracyjnymi w sprawach celnych

Pełnomocnicy Wspólnoty oraz pełnomocnicy Gruzji przyjęli treść następujących Wspólnych Deklaracji, wymienionych poniżej i dołączonych do niniejszego Aktu Końcowego:

Wspólna deklaracja dotycząca tytułu II Umowy

Wspólna deklaracja dotycząca artykułu 7 Umowy

Wspólna deklaracja dotycząca artykułu 8 Umowy

Wspólna deklaracja dotycząca artykułu 15 Umowy

Wspólna deklaracja dotycząca artykułu 28 Umowy

Pełnomocnicy Wspólnoty przyjęli również do wiadomości poniższą deklarację, dołączoną do niniejszego Aktu Końcowego:

Deklaracja Gruzji dotycząca ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

Hecho en Tiflis, el cinco de octubre de mil novecientos noventa y seis.

Udfærdiget i Tbilisi den femte oktober nitten hundrede og seksoghalvfems.

Geschehen zu Tiflis am fünften Oktober neunzehnhundertsechsundneunzig.

Έγινε στο Tμπίλισι, στις πέντε Oκτωβρίου χίλια εννιακόσια ενενήντα έξι

Done at Tbilisi on the fifth day of October in the year one thousand nine hundred and ninety-six.

Fait à Tbilissi, le cinq octobre mil neuf cent quatre-vingt-seize.

Fatto a Tbilisi, addì cinque ottobre millenovecentonovantasei.

Gedaan te Tbilisi, de vijfde oktober negentienhonderd zesennegentig.

Feito em Tbilissi, em cinco de Outubro de mil novecentos e noventa e seis.

Tehty Tbilisissä viidentenä päivänä lokakuuta vuonna tuhatyhdeksänsataayhdeksänkymmentäkuusi.

Som skedde i Tbilisi den femte oktober nittonhundranittiosex.

grafika

Por las Comunidades Europeas

For De Europæiske Fællesskaber

Für die Europäischen Gemeinschaften

Για τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες

For the European Communities

Pour les Communautés européennes

Per le Comunità europee

Voor de Europese Gemeenschappen

Pelas Comunidades Europeias

Euroopan yhteisöjen puolesta

På Europeiska gemenskapernas vägnar

grafika

Wspólna deklaracja dotycząca tytułu II UmowyWspólna deklaracja dotycząca tytułu II Umowy

Wszelkie odniesienia do Układu GATT odnoszą się do tekstu Układu GATT zmienionego w 1994 roku.

Wspólna deklaracja dotycząca artykułu 7 Umowy

Wspólnota i Gruzja oświadczają, że tekst klauzuli ochronnej nie przyznaje zabezpieczenia interesów w ramach GATT.

Wspólna deklaracja dotycząca artykułu 8 Umowy

Do czasu przystąpienia Gruzji do WTO, Strony prowadzą konsultacje w ramach Wspólnego Komitetu w sprawie swojej polityki dotyczącej opłat przywozowych, włączając zmiany w ochronie celnej. W szczególności konsultacje takie proponuje się przed zwiększeniem ochrony celnej.

Wspólna deklaracja dotycząca artykułu 15 Umowy

W granicach swoich właściwych kompetencji Strony uzgadniają, że do celów Umowy własność intelektualna, przemysłowa i handlowa obejmuje w szczególności prawo autorskie, w tym prawo autorskie do programów komputerowych, i prawa pokrewne, prawa odnoszące się do patentów, wzornictwa przemysłowego, oznaczeń geograficznych, w tym nazw pochodzenia, znaków towarowych i usługowych, topografii układów scalonych, jak również ochronę przed nieuczciwą konkurencją, określoną w artykule 10a Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej i ochronie nieujawnionych informacji dotyczących know-how.

Wspólna deklaracja dotycząca artykułu 28 Umowy

1. Do celów właściwej wykładni i stosowania w praktyce niniejszej Umowy Strony uzgadniają, że określenie "szczególnie pilne przypadki", zawarte w artykule 28 Umowy, oznacza przypadki istotnego naruszenia Umowy przez jedną ze Stron. Istotne naruszenie Umowy oznacza:

a) nieprzyjęcie niniejszej Umowy nieusankcjonowane przez ogólne zasady prawa międzynarodowego,

lub

b) naruszenie zasadniczych elementów Umowy określonych w artykule 1.

2. Strony postanawiają, że "właściwe środki" określone w artykule 28 to środki podjęte zgodnie z prawem międzynarodowym. Jeżeli Strona podejmuje środek w szczególnie pilnym przypadku, przewidzianym w artykule 28, strona druga może skorzystać z procedury odnoszącej się do rozstrzygania sporów.

Deklaracja Gruzji dotycząca ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

Gruzja oświadcza, że:

1. Do końca piątego roku następującego po wejściu w życie Umowy Gruzja przystąpi do wielostronnych konwencji w sprawie praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, wymienionych w ustępie 2 niniejszej deklaracji, których stronami są Państwa Członkowskie Wspólnoty lub które są faktycznie stosowane przez Państwa Członkowskie zgodnie z odpowiednimi postanowieniami tych konwencji.

2. Ustęp 1 niniejszej deklaracji dotyczy następujących wielostronnych konwencji:

– Międzynarodowa konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych (Rzym 1961),

– Protokół do Porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków (Madryt 1989),

– Porozumienie nicejskie dotyczące międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług do celów rejestracji znaków (Genewa 1977, zmienione 1979),

– Traktat budapeszteński o międzynarodowym uznawaniu depozytu drobnoustrojów do celów postępowania patentowego (1977, zmieniony 1980),

– Międzynarodowa konwencja o ochronie nowych odmian roślin (UPOV) (Akt genewski, 1991).

3. Gruzja potwierdza znaczenie, jakie przywiązuje do zobowiązań wynikających z następujących konwencji wielostronnych:

– Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych (Akt paryski 1971),

– Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej (Akt sztokholmski 1967, zmieniony 1979),

– Porozumienie madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków (Akt sztokholmski 1967, zmieniony 1979),

– Układu o współpracy patentowej (Waszyngton 1970, znowelizowany i zmieniony 1979 i 1984).

4. Od chwili wejścia w życie niniejszej Umowy Gruzja przyznaje w dziedzinie uznawania i ochrony własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej przedsiębiorstwom i obywatelom Wspólnoty traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie, jakie przyznaje jakiemukolwiek państwu trzeciemu w ramach umów dwustronnych.

5. Postanowień ustępu 4 nie stosuje się do przywilejów przyznanych przez Gruzję jakiemukolwiek państwu trzeciemu na rzeczywistej zasadzie wzajemności ani do przywilejów przyznanych przez Gruzję innemu państwu byłego ZSRR.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1997.129.23
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Gruzja-Wspólnoty Europejskie. Umowa Przejściowa w sprawie handlu i kwestii związanych z handlem. Tbilisi.1996.10.06.
• Data aktu: 05/10/1996
• Data ogłoszenia: 21/05/1997
• Data wejścia w życie: 01/09/1997