Sprawozdanie z postępów Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w 2010 r.

Sprawozdanie z postępów Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w 2010 r.

P7_TA(2011)0151

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie sprawozdania dotyczącego postępów Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w 2010 r.

(2012/C 296 E/14)

(Dz.U.UE C z dnia 2 października 2012 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z dnia 16 grudnia 2005 r. o przyznaniu Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii statusu kraju kandydującego do członkostwa w UE oraz uwzględniając konkluzje prezydencji Rady Europejskiej z 15-16 czerwca 2006 r. i 14-15 grudnia 2006 r.,

– uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 845 (z 1993 r.) i 817 (z 1993 r.) oraz porozumienie przejściowe z 1995 r. zawarte między Republiką Grecji i Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie postępów Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w 2010 r. (SEC(2010)1332) oraz komunikat Komisji "Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania w latach 2010-2011" z dnia 9 listopada 2010 r. (COM(2010)0660),

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdania okresowego za 2009 r. dotyczącego Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii⁽¹⁾,

– uwzględniając zalecenia wspólnej komisji parlamentarnej UE - Była Jugosłowiańska Republika Macedonii z dnia 30 listopada 2010 r.,

– uwzględniając decyzję Rady 2008/212/WE z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie zasad, priorytetów i warunków ujętych w partnerstwie akcesyjnym zawartym z Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii⁽²⁾,

– uwzględniając wnioski z posiedzenia Rady do Spraw Ogólnych i Rady do Spraw Zagranicznych z dni 13 i 14 grudnia 2010 r.,

– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że proces rozszerzenia UE jest potężną siłą napędową pokoju, stabilności i pojednania w regionie,

B. mając na uwadze, że w 2005 r. Rada Europejska przyznała Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii status kraju kandydującego, lecz od tamtej pory nie ustaliła daty rozpoczęcia negocjacji mimo znaczących postępów poczynionych przez to państwo na drodze do przystąpienia do UE; mając na uwadze, że problemy dwustronne nie powinny stanowić przeszkody w procesie przystąpienia do UE ani być wykorzystywane jako przeszkoda w tym procesie, choć należy je rozwiązać przed nadaniem członkostwa; mając na uwadze, że kontynuacja procesu przystąpienia do UE przyczyniłaby się do stabilności Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii i dodatkowo umocniła dialog międzyetniczny;

C. mając na uwadze, że zacieśnienie dialogu gospodarczego i współpracy z krajami przystępującymi do Unii umożliwia UE wspólne skupienie się na przezwyciężeniu kryzysu gospodarczego oraz przyczynia się do zwiększenia jej ogólnej konkurencyjności,

D. mając na uwadze, że strategia na rzecz rozszerzenia z roku 2010 wymienia takie priorytety jak reforma administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości, walka z przestępczością zorganizowaną i korupcją, a także dialog między podmiotami politycznymi,

E. mając na uwadze, że UE stosuje złożone procedury zatwierdzania gwarantujące przyjęcie nowych członków wyłącznie po spełnieniu przez nich wszystkich wymogów, wyłącznie przy czynnej zgodzie instytucji UE i państw członkowskich UE,

F. mając na uwadze, że wolność słowa i niezależność środków przekazu pozostają problematyczne w większości krajów objętych rozszerzeniem,

Rozwój sytuacji politycznej

1. podziela ocenę przedstawioną w sprawozdaniu Komisji o postępach Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w 2010 r. oraz wyraża ubolewanie wobec faktu, że Rada nie podjęła decyzji o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych zgodnie z zaleceniem Komisji ponawianym już drugi rok z rzędu i zgodnie z wcześniejszymi rezolucjami Parlamentu; przypomina o swoim wcześniejszym zaleceniu dla Rady dotyczącym bezzwłocznego podjęcia negocjacji;

2. odnotowuje rozwój sytuacji politycznej w ostatnim okresie, prowadzący do przedterminowych wyborów; wzywa wszystkie partie polityczne do odgrywania aktywnej i konstruktywnej roli w procesie przygotowania wyborów; podkreśla, że wolne i uczciwe wybory przeprowadzone z zachowaniem pełnej przejrzystości i zgodnie ze standardami międzynarodowymi stanowią ważny element skonsolidowanej demokracji; wzywa wszystkie partie do aktywnego uczestnictwa w wyborach; wyraża zaniepokojenie obecną sytuacją i zwraca się do wszystkich przywódców politycznych o poszukiwanie porozumienia w oparciu o instytucje demokratyczne;

3. wskazuje na fakt, że konieczne jest rozwiązanie dwustronnych problemów przez zainteresowane strony w duchu dobrego sąsiedztwa i przy uwzględnieniu ogólnych interesów UE; apeluje do wszystkich kluczowych podmiotów i zainteresowanych stron o wzmożenie wysiłków i wykazanie się odpowiedzialnością i zdecydowaną postawą w zakresie rozwiązywania wszystkich pozostałych do rozstrzygnięcia kwestii, które nie tylko powstrzymują proces przystąpienia kraju kandydującego i utrudniają politykę samej UE w regionie, ale także wpływają na stosunki międzyetniczne, stabilność w regionie oraz rozwój gospodarczy;

4. składa Macedonii gratulacje z okazji 10. rocznicy podpisania umowy ramowej z Ochrydy będącej kamieniem węgielnym współpracy międzyetnicznej w tym kraju, oraz apeluje do rządu i wszystkich instytucji państwowych o wykorzystanie tej doniosłej rocznicy jako zachęty do ciągłego umacniania współpracy i zaufania między grupami etnicznymi; jest jednak zaniepokojony rosnącym napięciem między grupami etnicznymi w związku z budową obiektu na terenie twierdzy Kale w Skopje; apeluje do wszystkich przywódców politycznych i religijnych oraz środków masowego przekazu o powstrzymanie się od wszelkich działań, które mogłyby zwiększyć napięcia międzyetniczne; zauważa z niepokojem zagrożenie wynikające z coraz powszechniejszej postawy izolacjonistycznej, która mogłaby przerodzić się w program zastępczy wskutek braku wymiernej perspektywy przystąpienia do UE;

5. apeluje do rządu o wspieranie wszechstronnego dialogu między społecznościami etnicznymi w celu należytego uwzględnienia drażliwych kwestii dotyczących wszystkich społeczności i mniejszości przy podejmowaniu decyzji, takich jak na przykład plan zagospodarowania miejskiego "Skopje 2014", a także o unikanie czynów i inicjatyw, których celem jest umocnienie tożsamości narodowej ze szkodą dla innych społeczności; zwraca uwagę na konieczność skutecznego funkcjonowania komisji parlamentarnej ds. stosunków międzyetnicznych w zakresie włączania mniejszości w proces stanowienia prawa oraz podkreśla konieczność podjęcia dodatkowych starań w celu przeprowadzenia procesu decentralizacji zgodnie z umową ramową z Ochrydy;

6. wyraża ubolewanie, że starania ONZ w zakresie mediacji na rzecz zażegnania sporu o nazwę nie przyniosły konkretnych rezultatów;

Demokracja, praworządność i prawa człowieka

7. przypomina, że zdrowa kultura polityczna jest podstawą demokracji; apeluje do partii opozycyjnych o zaprzestanie bojkotu parlamentu krajowego i wznowienie dialogu politycznego na gruncie instytucji; uważa, że odpowiedzialność za zapewnienie natychmiastowego i otwartego dialogu na temat wszystkich istniejących wyzwań, którym państwo musi stawić czoła, spoczywa na rządzie i opozycji; podkreśla, że niestabilność polityczna mogłaby wpłynąć na proces integracji europejskiej, który powinien stanowić wspólny priorytet całego społeczeństwa; pochwala fakt przyjęcia w regulaminie parlamentu poprawek umożliwiających większe zaangażowanie opozycji w pracę parlamentu; wyraża jednak niepokój w związku z brakiem dostatecznego dialogu między rządem i partiami opozycyjnymi oraz ogólnym nastrojem nieufności i konfrontacji; wzywa obie strony do sprzyjania budowaniu atmosfery zaufania i do zdecydowanego zaangażowania na rzecz wykorzystania nowego regulaminu parlamentu w celu wzmożenia dialogu politycznego i konstruktywnej współpracy w zakresie procedur ustawodawczych i parlamentarnej kontroli działalności rządu;

8. pochwala wolę polityczną dotyczącą mającego już dawno nastąpić ogłoszenia nazwisk agentów współpracujących z byłymi jugosłowiańskimi tajnymi służbami, co stanowi ważny krok w stronę zerwania z dawną epoką komunizmu; niemniej stwierdza niewystarczające postępy poczynione w zakresie pełnego wdrożenia odnośnego prawodawstwa; wzywa rząd do niezwłocznego zakończenia procesu lustracji i uniknięcia jego selektywnego wykorzystywania do celów politycznych, takich jak własna legitymizacja polityczna czy zniesławienie przeciwników politycznych;

9. wyraża uznanie dla doskonałej pracy specjalnego przedstawiciela UE/przewodniczącego delegacji UE; potępia niestosowne ataki polityków rządzącej partii skierowane przeciwko przedstawicielom UE i wyraża ubolewanie wobec faktu, że rząd jednoznacznie i publicznie nie odciął się od tych zniewag; uważa, że incydenty te wpływają wyjątkowo niekorzystnie na wizerunek kraju;

10. zwraca uwagę na potrzebę poprawy ordynacji wyborczej w celu jej dostosowania do zaleceń OBWE/ ODIHR oraz Komisji Weneckiej przedstawionych w sprawozdaniu dotyczącym wyborów prezydenckich i samorządowych w roku 2009;

11. ponownie zaznacza, że wolne i niezależne środki przekazu są niezbędnym warunkiem wstępnym rozwoju stabilnej demokracji; zwraca uwagę na dużą różnorodność i współistnienie publicznych i prywatnych środków przekazu w tym kraju; wyraża jednak zaniepokojenie upolitycznieniem mediów i ingerencją w ich pracę; niepokoi się uzależnieniem gospodarczym oraz skupieniem władzy politycznej w mediach, czego częstym skutkiem jest brak niezależności redakcyjnej oraz niskie standardy dziennikarstwa; jest zaniepokojony znacznym pogorszeniem się sytuacji w zakresie wolności środków przekazu w kraju, na który wskazuje istotny spadek (z 34 na 68 miejsce) w rankingu prasowym Reporterów bez Granic na rok 2010; odnotowuje fakt umieszczenia przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych na swojej stronie internetowej apelu do obywateli o informowanie o "nieobiektywnych" informacjach prasowych; wzywa dziennikarzy do utrzymania wysokich standardów zawodowych w swojej pracy, zdystansowania się od wpływów politycznych oraz ustanowienia zawodowych stowarzyszeń dziennikarskich, jednocześnie wzywając właściwe władze do umocnienia niezależności i wolności mediów poprzez stosowanie równych standardów wobec wszystkich i poprawę przejrzystości ich własności;

12. przychylnie odnosi się do szeregu przepisów przyjętych z myślą o reformie wymiaru sprawiedliwości oraz apeluje o dalsze zdecydowane dążenie do zreformowania systemu wymiaru sprawiedliwości, aby zapewnić jego profesjonalizm, skuteczność i niezależność od nacisków politycznych; w tym celu podkreśla, że należy sprawnie i skutecznie wdrożyć istniejące ramy prawne; niepokoi się rolą, jaką Ministerstwo Sprawiedliwości nadal odgrywa w Radzie Sądownictwa i krytycznym stosunkiem rządu i posłów do Trybunału Konstytucjonalnego, co tworzy ryzyko politycznej ingerencji w wymiar sprawiedliwości; niemniej jednak odnotowuje z zadowoleniem wdrożenie wszystkich orzeczeń trybunału mimo tych różnic zdań; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki na rzecz zwiększenia skuteczności i przejrzystości systemu sądowniczego, w szczególności poprzez zmniejszenie liczby zaległych spraw w większości sądów; pochwala również wejście w życie przepisów o pomocy prawnej;

13. z zadowoleniem przyjmuje ciągłe wysiłki w walce z korupcją, których wyrazem jest między innymi wdrożenie drugiej tury zaleceń GRECO i wejście w życie zmian do kodeksu karnego; zachęca władze do dalszego wdrażania przepisów antykorupcyjnych oraz poprawy w zakresie niezawisłości, skuteczności i zasobów wymiaru sprawiedliwości; przypomina jednak, że korupcja pozostaje powszechnym zjawiskiem i apeluje o dalsze wytężone wysiłki zmierzające do jej wykorzenienia; podkreśla konieczność pilnego skutecznego i bezstronnego wykonania przepisów przeciw korupcji, w szczególności w odniesieniu do finansowania partii politycznych i konfliktów interesów; zwraca uwagę, iż istotne jest, by zadbać o to, aby system sądowy funkcjonował bez ingerencji politycznej; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki na rzecz zwiększenia skuteczności i przejrzystości systemu sądowniczego; podkreśla potrzebę stworzenia rejestru wykonania postępowań i wyroków skazujących, który umożliwiłby ocenę postępów; wzywa do ujednolicenia orzecznictwa, tak aby system sądownictwa stał się przewidywalny oraz by zyskać zaufanie społeczeństwa;

14. wzywa Komisję do przygotowania, wraz z następnym sprawozdaniem z postępów, oceny wpływu i wyników osiąganych dzięki funduszom UE przyznanym w dziedzinie reformy wymiaru sprawiedliwości i zwalczania korupcji; wzywa Komisję do przedstawienia Radzie i Parlamentowi bardziej szczegółowej oceny skuteczności działań antykorupcyjnych podejmowanych przez Byłą Jugosłowiańską Republikę Macedonii w zakresie przetargów publicznych i nadużyć finansowych oraz do przedstawienia tej oceny wraz z następnym sprawozdaniem z postępów;

15. dostrzega wysiłki na rzecz reformy administracji publicznej, lecz nawołuje do kontynuowania starań w tej dziedzinie, która wciąż pozostaje upolityczniona i w której brak kompetencji i profesjonalizmu; wyraża zadowolenie z przyjęcia przez rząd krajowej strategii w sprawie reformy administracji publicznej oraz utworzenie podkomisji w ramach układu o stabilizacji i stowarzyszeniu ds. reformy administracji publicznej; wyraża zaniepokojenie nieprzejrzystym i doraźnym procesem przekształcenia stanowisk tymczasowych w stałe miejsca pracy, powodującym dalsze upolitycznienie administracji; wzywa do opracowania przejrzystej strategii w zakresie zasobów ludzkich, określenia potrzeb administracji pod względem ilościowym i kompetencyjnym oraz do realizacji tej strategii poprzez system merytorycznej rekrutacji i ścieżkę kariery zawodowej; z zadowoleniem przyjmuje fakt coraz częstszego zatrudniania członków mniejszościowych społeczności, lecz podkreśla, że powinno to odbywać się w oparciu o ocenę potrzeb w administracji, aby zapewnić dopasowanie umiejętności nowych pracowników do wymogów stanowiska;

16. pochwala stałe postępy w dziedzinie decentralizacji; zauważa jednak, że przekazaniu obowiązków administracji niższego szczebla powinno towarzyszyć zapewnienie odpowiedniego budżetu;

17. przychylnie odnosi się do postępów poczynionych w zakresie reformy systemu więziennictwa; niemniej jest poważnie zaniepokojony pogarszającymi się warunkami w niektórych więzieniach, w szczególności zaś przeludnieniem i nieodpowiednim systemem opieki zdrowotnej; podkreśla konieczność przestrzegania zasady, zgodnie z którą osoby zatrzymane powinny podlegać odpowiedniemu traktowaniu zgodnemu z zasadami ONZ;

18. przychylnie odnosi się do przyjęcia ustawy w sprawie spisu ludności i gospodarstw domowych w 2011 r.; podkreśla konieczność zapewnienia odpowiedniego przygotowania i organizacji operacyjnej w celu przeprowadzenia dokładnego spisu; wzywa rząd do przyznania odpowiednich funduszy na organizację tego spisu i podkreśla znaczenie odpolitycznienia tej kwestii w celu przeprowadzenia bezstronnego spisu z udziałem jak największej liczby osób;

19. podkreśla kluczowe znaczenie zapewnienia wsparcia integracji etnicznej w ramach systemu szkolnictwa; w tym celu pochwala strategię zintegrowanego kształcenia i apeluje o jej sprawne wdrożenie, między innymi poprzez stopniowe eliminowanie segregacji według klucza etnicznego i poprzez zwiększenie nauczania wszystkich oficjalnych języków w Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii; zwraca się do rządu o usprawnienie procesu konsultacji z różnymi społecznościami oraz o ścisłą współpracę z nimi przy wdrażaniu tej strategii;

20. dostrzega brak postępów w organizacji wspólnych obchodów wydarzeń historycznych, przy współudziale sąsiadujących państw członkowskich UE, z myślą o lepszym zrozumieniu historii i stosunkach dobrosąsiedzkich, co podkreślono w poprzednim sprawozdaniu; domaga się wprowadzenia podręczników szkolnych wolnych od ideologicznej wykładni historii;

21. jest poważnie zaniepokojony sytuacją społeczności romskiej, która wciąż żyje w tragicznych warunkach i jest narażona na dyskryminację w dostępie do rynku pracy, opieki zdrowotnej i usług socjalnych; podkreśla w szczególności trudną sytuację romskich dziewcząt i kobiet, które są wciąż podwójnie dyskryminowane - z powodu pochodzenia etnicznego i płci; wzywa rząd do bardziej zdecydowanego zobowiązania się do wdrażania strategii na rzecz Romów i planu działania "Dekada Integracji Romów"; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje działania rządu zmierzające do politycznej integracji Romów, w tym powołanie ministra pochodzenia romskiego odpowiedzialnego za kwestie dotyczące społeczności romskiej; wyraża uznanie dla rządu w związku ze zwołaniem w okresie przewodniczenia Radzie Europy posiedzenia poświęconego integracji Romów;

22. z zadowoleniem przyjmuje uchwalenie przepisów przeciwko dyskryminacji, co stanowi milowy krok w walce z wciąż powszechnie występującymi praktykami dyskryminacyjnymi, oraz wzywa do szybkiego i skutecznego ich wdrożenia; wyraża jednak ubolewanie wobec faktu, że wbrew europejskiemu prawodawstwu w powyższych przepisach pominięto orientację seksualną wśród przyczyn dyskryminacji; apeluje o sprawne dostosowanie krajowych przepisów w tym zakresie do wspólnotowego dorobku oraz o umocnienie mechanizmów monitorowania, oraz podkreśla, że jest to warunek wstępny przystąpienia do UE; wyraża zaniepokojenie przebiegiem procedury wyboru członków komisji ds. ochrony przed dyskryminacją; wyraża ubolewanie, że członkiem komisji nie został mianowany żaden przedstawiciel społeczeństwa obywatelskiego; wzywa do dalszych działań w dziedzinie praw kobiet w celu zwiększenia ich udziału na rynku pracy oraz w procesie podejmowania decyzji w polityce i biznesie, a także w celu ochrony kobiet i dzieci przed przemocą domową;

23. wzywa do poczynienia większych starań w obszarze równouprawnienia oraz praw kobiet; zachęca władze do pełnego wykonania ustawy w sprawie równych szans kobiet i mężczyzn oraz do zadbania o większą spójność w krajowym planie działania na rzecz równości płci; przychylnie odnosi się do przyjęcia strategii w ramach walki z przemocą domową; wzywa do wdrożenia systemu wsparcia dla ofiar; wzywa rząd i sektor pozarządowy do propagowania większej świadomości co do tych kwestii;

24. potępia niedawne przypadki zastraszania i bezpośrednie ataki na organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz szkalowanie ich przywódców; przychylnie odnosi się do mechanizmów zasięgania opinii organizacji społeczeństwa obywatelskiego wprowadzonych przez rząd, lecz wyraża zaniepokojenie brakiem systematycznego i przejrzystego mechanizmu zasięgania opinii społeczeństwa obywatelskiego w kwestii krajowych strategii polityki rozwoju, prawodawstwa, programów czy innych strategicznych dokumentów; podkreśla potrzebę niewybiórczego włączenia organizacji społeczeństwa obywatelskiego w proces kształtowania polityki, w celu pobudzenia skutecznej debaty publicznej i zaangażowania zainteresowanych stron w proces akcesyjny kraju; podkreśla kluczową rolę podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w umacnianiu współpracy regionalnej w sprawach społecznych i politycznych; pochwala przyjęcie nowej ustawy o stowarzyszeniach obywatelskich i apeluje do władz o wykonanie przepisów dotyczących organizacji pożytku publicznego poprzez jak najszybsze zagwarantowanie systemów ich finansowania;

25. zauważa z zadowoleniem, że pomoc IPA dobrze sprawdza się w przypadku Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii; zachęca zarówno jej rząd, jak i Komisję do uproszczenia procedury administracyjnej odnośnie do środków IPA w celu ułatwienia dostępu do tego instrumentu mniejszym i niescentralizowanym organizacjom obywatelskim, związkom zawodowym i innym beneficjentom;

26. podkreśla, że Była Jugosłowiańska Republika Macedonii ratyfikowała osiem głównych konwencji MOP dotyczących praw pracowniczych; jest zaniepokojony zaledwie skromnymi postępami poczynionymi w dziedzinie praw pracowniczych i związków zawodowych; wzywa jej władze do dalszego umacniania praw pracowniczych i praw związków zawodowych; z myślą o powyższym zachęca także jej rząd do zadbania o wystarczające zdolności administracyjne pozwalające na należyte wykonanie i egzekwowanie prawa pracy; wskazuje na ważną rolę dialogu społecznego i zachęca jej rząd do podniesienia poprzeczki i ustanowienia wszechstronnego dialogu społecznego z odpowiednimi partnerami;

27. podkreśla znaczenie ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego, będącego filarem wartości i zasad europejskich; z żalem zauważa, że liczne cmentarze, napisy na freskach i artefakty należące do dziedzictwa kulturowego Bułgarii zostały całkowicie zaniedbane i zniszczone;

28. z zadowoleniem przyjmuje postępy, jakie kraj poczynił z zamiarem przejścia do sprawnie funkcjonującej gospodarki rynkowej, oraz szerokie porozumienie w sprawie podstawowych elementów krajowej polityki gospodarczej; wyraża uznanie dla rządu za utrzymanie stabilności mikroekonomicznej pomimo negatywnych skutków światowego kryzysu gospodarczego, zauważa ponadto dobre perspektywy wzrostu gospodarczego w nadchodzących latach;

Rozwój sytuacji społeczno-ekonomicznej

29. wyraża zaniepokojenie utrzymującym się wysokim poziomem bezrobocia, w szczególności wśród młodych ludzi, który jest wspólny wielu krajom w tym regionie; apeluje do rządu o sprawne wprowadzenie skuteczniejszych środków na rzecz poprawy inwestycji publicznych z naciskiem na politykę zatrudnienia i zapewnienia pracownikom stabilnych i godnych miejsc pracy dobrej jakości; zwraca się do Komisji o pomoc władzom poprzez zwiększenie wsparcia z IPA;

30. odnotowuje poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej w następstwie podjętych w ostatnich latach reform gospodarczych i podkreśla potrzebę kontynuowania reformy strukturalnej w tym kraju; jednocześnie zauważa, że poziom inwestycji zagranicznych obniżył się jeszcze bardziej z już i tak niskiego poziomu oraz że sytuacja uległa pogorszeniu z powodu światowego kryzysu finansowego; wzywa agencje rządowe odpowiedzialne za przyciąganie bezpośrednich inwestycji zagranicznych do zintensyfikowania wysiłków w poszukiwaniu potencjalnych inwestorów zagranicznych;

31. gratuluje rządowi skutecznego i sprawnego wdrożenia układu o stabilizacji i stowarzyszeniu z UE; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje niedawną decyzję rządu o zniesieniu taryf celnych dla ponad stu różnych produktów jako krok ku pełnej liberalizacji handlu z UE; ma nadzieję, że te zmiany zwiększą konkurencyjność krajowych producentów, co pobudzi większy wzrost gospodarczy; uważa te postępy za ważny krok odzwierciedlający wysiłki kraju na rzecz sprostania zwiększonej konkurencji, której będzie musiał stawić czoła po wstąpieniu do UE;

32. podkreśla potrzebę stosowania zasad dobrego zarządzania wydatkami budżetowymi poprzez poprawę systemu swobodnego dostępu do informacji publicznej, konsultacji z zainteresowanymi podmiotami w ramach procedury budżetowej oraz wprowadzenie mechanizmu sprawozdawczości zapewniającego odpowiedzialność za wydatkowane środki; przypomina, że nieprzejrzyste wydatki budżetowe prowadzą do wykluczenia społecznego i konfliktów, oraz poddaje w wątpliwość prawną zasadność niektórych kampanii publicznych;

33. przychylnie odnosi się do niedawnego przyjęcia ustawy o energii mającej na celu liberalizację krajowego rynku energii, która jest zgodna z odpowiednimi dyrektywami europejskimi;

34. podkreśla znaczenie opracowania skutecznego i niezawodnego systemu transportu publicznego zarówno na terytorium kraju, jak i na szczeblu regionalnym (obejmującego połączenie kolejowe SofiaSkopje-Tirana); w związku z tym ponownie wzywa władze do inwestowania w utrzymanie i usprawnienie sieci kolejowej jako realnej alternatywy dla systemu transportu drogowego; ubolewa nad decyzją rządu o zmniejszeniu środków na roczny program infrastruktury kolejowej oraz wzywa Komisję do zapewnienia niezbędnego wsparcia technicznego i finansowego w ramach środków pochodzących z IPA;

35. zwraca się do władz Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii i Bułgarii o ponowne otwarcie linii transgranicznej między miastami Staro Konjarevo i Gabrene dla pieszych i rowerzystów, aby poprawić odcinek kolejowego szlaku żelaznej kurtyny między Strumicą a Petric;

36. z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie krajowej strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju, lecz apeluje o zwiększenie wysiłków mających na celu wdrożenie przepisów w zakresie ochrony środowiska i zapewnienie na ten cel odpowiednich środków; zwraca w szczególności uwagę na wyzwania w takich obszarach, jak jakość wody, gospodarka odpadami i ochrona fauny i flory; wzywa do zacieśnienia współpracy w zakresie transgranicznych kwestii związanych ze środowiskiem naturalnym w oparciu o normy UE; w związku z tym ponawia swój apel o skuteczne monitorowanie jakości i poziomu wody w jeziorach granicznych: Ochrydzkim, Prespa i Dojran oraz w rzece Wardar; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę utworzenia trójstronnego euroregionu jeziora Prespa, który obejmowałby Byłą Jugosłowiańską Republikę Macedonii, Grecję i Albanię; zwraca się do rządu o zastosowanie sprawdzonego ochrydzkiego systemu odprowadzania ścieków również na innych jeziorach w tym regionie; poza tym z zadowoleniem przyjmuje postępy osiągnięte w zakresie budowy zakładu oczyszczania ścieków w Gewgeliji;

37. wyraża głębokie zaniepokojenie zanieczyszczoną glebą w mieście Wełes, które Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła miejscem niebezpiecznym do życia; apeluje do rządu o zajęcie się tą kwestią i podjęcie odpowiednich działań w celu ochrony zdrowia publicznego na tym obszarze; zwraca się do Komisji o rozważenie, czy możliwie jest wykorzystanie w tym szczególnym przypadku środków pochodzących z IPA;

Problemy regionalne

38. pochwala kraj za pełnienie stałej roli stabilizatora w regionie; podkreślając jego udział w misjach cywilnych i wojskowych UE, przypomina jednak rządowi o jego obowiązku przystąpienia do wspólnych stanowisk w ramach WPZiB, w szczególności tych dotyczących restrykcyjnych środków, zwłaszcza w odniesieniu do szczególnego przypadku Zimbabwe;

39. z zadowoleniem przyjmuje niedawną decyzję władz Serbii i Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii o zniesieniu obowiązkowych paszportów dla obywateli podróżujących między tymi dwoma państwami w celu ustanowienia jednego systemu kontroli wspólnej granicy;

40. wyraża ubolewanie z powodu utrzymującego się wciąż sporu z Grecją dotyczącego nazwy, który stoi na drodze do członkostwa w UE, i przypomina o swoim zaleceniu dla Rady dotyczącym niezwłocznego podjęcia negocjacji akcesyjnych; podkreśla znaczenie dobrych stosunków sąsiedzkich i zrozumienia kwestii drażliwych dla sąsiadujących państw w tym procesie; apeluje do rządów, których to dotyczy, o unikanie gestów, kontrowersyjnych działań i wypowiedzi mogących negatywnie wpłynąć na dobre stosunki sąsiedzkie i wystawić je na ciężką próbę; zwraca uwagę na zintensyfikowany dialog między obydwoma premierami i zachęca ich do wykazania się polityczną rozwagą i wolą porozumienia oraz do sprawnego wypracowania rozwiązania zadowalającego obie strony;

41. przypomina, że zgodnie z konkluzjami Rady do Spraw Ogólnych z dnia 14 grudnia 2010 r. podstawowe znaczenie ma utrzymywanie dobrych stosunków sąsiedzkich - w tym wspólne wynegocjowanie i przyjęcie rozwiązania sporu dotyczącego nazwy pod auspicjami ONZ;

42. wzywa Komisję i Radę do rozpoczęcia opracowywania mającego ogólne zastosowanie mechanizmu arbitrażowego umożliwiającego rozwiązywanie dwustronnych kwestii spornych między krajami ubiegającymi się o członkostwo w UE, między krajami ubiegającymi się o członkostwo w UE a państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi;

43. z zaniepokojeniem dostrzega wysuwanie argumentów historycznych w bieżącej debacie, w tym zjawisko tzw. "ustarożytniania", które grozi eskalacją napięć pomiędzy sąsiadami i stworzeniem nowych podziałów wewnętrznych;

44. zwraca się do wysokiej przedstawiciel i komisarza ds. rozszerzenia i polityki sąsiedztwa o ułatwienie osiągnięcia porozumienia w sprawie nazwy i zaproponowanie pośrednictwa politycznego, przy pełnym poszanowaniu toczących się negocjacji i postanowień Karty ONZ; uważa, że jak najszybsze znalezienie obustronnie akceptowanego rozwiązania jest sprawdzianem dla wspólnej polityki zagranicznej doby postlizbońskiej, a także dla zdolności Unii do rozwiązywania zadawnionych międzynarodowych kwestii spornych dotyczących jej granic;

45. zwraca się do Rady i Komisji o wypełnienie swoich zobowiązań podjętych względem krajów trzecich i nagrodzenie postępów i starań w zakresie reform tych krajów, które spełniły wymogi Unii; zauważa, że w przeciwnym wypadku może to osłabić gotowość tych krajów do przeprowadzania reform;

46. jest zdania, że dalsze utrzymywanie się obecnej sytuacji w zakresie spornej nazwy i innych otwartych kwestii z krajami sąsiadującymi może nie tylko zachwiać stabilnością kraju i regionu, lecz także podważyć wiarygodność polityki rozszerzenia; apeluje zatem do wszystkich zainteresowanych stron o wykazanie dobrej woli, solidarności i odpowiedzialności przy rozwiązywaniu tych problemów; w tym względzie wzywa władze kraju do szybszej realizacji inicjatywy ustanowienia wspólnych z Bułgarią i Grecją komisji eksperckich zajmujących się historią i edukacją;

*

* *

47. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii.

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 341 E z 16.12.2010, s. 54.

⁽²⁾ Dz.U. L 80 z 19.3.2008, s. 32.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2012.296E.94
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Sprawozdanie z postępów Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w 2010 r.
• Data aktu: 07/04/2011
• Data ogłoszenia: 02/10/2012