Sposób stosowania przymusu bezpośredniego.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ
z dnia 23 sierpnia 1995 r.
w sprawie sposobu stosowania przymusu bezpośredniego.

Na podstawie art. 18 ust. 7 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535) zarządza się, co następuje:
§  1. 
Rozporządzenie określa sposób stosowania przymusu bezpośredniego wobec osoby z zaburzeniami psychicznymi, zwanej dalej "osobą", polegający na przytrzymaniu, przymusowym zastosowaniu leków, unieruchomieniu i izolacji.
§  2. 
Zastosowanie przymusu bezpośredniego może nastąpić z użyciem więcej niż jednego środka spośród wymienionych w § 1.
§  3. 
Przytrzymanie jest doraźnym, krótkotrwałym unieruchomieniem osoby z użyciem siły fizycznej.
§  4. 
Przymusowe zastosowanie leków jest doraźnym lub przewidzianym w planie postępowania leczniczego wprowadzeniem leków do organizmu osoby - bez jej zgody.
§  5. 
Unieruchomienie jest dłużej trwającym obezwładnieniem osoby z użyciem pasów, uchwytów, prześcieradeł lub kaftana bezpieczeństwa.
§  6. 
Izolacja polega na umieszczeniu osoby, pojedynczo, w zamkniętym pomieszczeniu.
§  7. 
Przed zastosowaniem przymusu bezpośredniego, polegającego na unieruchomieniu lub izolacji, należy odebrać osobie przedmioty, które mogą być niebezpieczne dla życia lub zdrowia tej osoby albo innych osób, a w szczególności przedmioty ostre, okulary, protezy zębowe, pas, szelki, sznurowadła, zapałki.
§  8. 
Pomieszczenie przeznaczone do izolacji powinno zabezpieczać przed uszkodzeniem ciała osoby, a zarazem odpowiadać pod względem warunków bytowych i sanitarnych innym pomieszczeniom szpitala psychiatrycznego lub domu pomocy społecznej.
§  9. 
1. 
Przymus bezpośredni może trwać tylko do czasu ustania przyczyn jego zastosowania.
2. 
Lekarz zaleca zastosowanie przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia lub izolacji na czas nie dłuższy niż 4 godziny. W razie potrzeby lekarz, po osobistym badaniu pacjenta, może przedłużyć unieruchomienie na następne okresy 6-godzinne.
3. 
Jeżeli nie jest możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji lekarza, o zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje pielęgniarka, zawiadamiając o tym niezwłocznie lekarza.
4. 
Zastosowanie każdego rodzaju przymusu bezpośredniego podlega odnotowaniu w dokumentacji medycznej.
§  10. 
1. 
W domu pomocy społecznej, w przypadku braku możliwości uzyskania zlecenia przez lekarza unieruchomienia lub izolacji, przedłużenie tych środków na następne okresy 6-godzinne może zlecić pielęgniarka.
2. 
Przedłużenie unieruchomienia lub izolacji na okresy dłuższe niż 24 godziny jest dopuszczalne tylko w warunkach szpitalnych.
§  11. 
1. 
Po zleceniu przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia lub izolacji lekarz wypełnia niezwłocznie kartę zastosowania tych środków, zwaną dalej "kartą", uzasadniając przyczyny zastosowania przymusu, jego rodzaj i czas unieruchomienia lub izolacji. Kartę załącza się do dokumentacji medycznej pacjenta. Wzór karty stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia.
2. 
Zlecenie przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia lub izolacji, dokonane przez pielęgniarkę, i jego uzasadnienie odnotowuje ona w karcie, o czym powiadamia lekarza. O fakcie tym powinien być dokonany stosowny wpis w karcie.
§  12. 
1. 
Zlecenie zastosowania lub przedłużenia przymusu bezpośredniego lekarz odnotowuje także w dokumentacji medycznej osoby, opisując przyczyny i okoliczności zastosowania przymusu, jego rodzaj i czas trwania.
2. 
Lekarz zakładu opieki zdrowotnej, który zastosował przymus bezpośredni, powiadamia o tym kierownika tego zakładu, a inny lekarz, stosownie do art. 18 ust. 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535), zwanej dalej "ustawą" - lekarza specjalistę w dziedzinie psychiatrii upoważnionego przez wojewodę. Wzór zawiadomienia stanowią załączniki nr 2 i 3 do rozporządzenia.
§  13. 
Pielęgniarka dyżurna (pielęgniarka w domu pomocy społecznej) kontroluje stan fizyczny osoby unieruchomionej lub izolowanej nie rzadziej niż co 15 minut, również w czasie snu tej osoby. Adnotację o stanie osoby zamieszcza bezzwłocznie w karcie.
§  14. 
1. 
Pielęgniarka dyżurna (pielęgniarka w domu pomocy społecznej) w czasie kontroli, o której mowa w § 13:
1)
ocenia prawidłowość unieruchomienia, a w szczególności sprawdza, czy pasy, uchwyty, prześcieradła i kaftan bezpieczeństwa nie są założone zbyt luźno lub zbyt ciasno,
2)
zapewnia krótkotrwałe uwolnienie pacjenta od unieruchomienia w celu zmiany jego pozycji lub zaspokojenia potrzeb fizjologicznych i higienicznych, nie rzadziej niż co 4 godziny.
2. 
W razie wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia osoby, pielęgniarka jest obowiązana natychmiast zawiadomić o tym lekarza.
§  15. 
Informację o zastosowaniu przymusu bezpośredniego pielęgniarka zamieszcza w raporcie pielęgniarskim.
§  16. 
1. 
Zastosowanie przymusu bezpośredniego w celu przywiezienia osoby skierowanej do szpitala psychiatrycznego odbywa się na zlecenie lekarza w myśl art. 11 lub art. 21 ust. 3 ustawy.
2. 
Zlecenie, o którym mowa w ust. 1, może być wykonane nie później niż w ciągu 24 godzin od jego wystawienia.
§  17. 
Przymus bezpośredni w szpitalu psychiatrycznym, w domu pomocy społecznej oraz w przypadkach, o których mowa w § 16, może być stosowany wyłącznie przez wyszkolonych w tym zakresie pracowników medycznych lub w ich obecności. Szkolenie pracowników w zakresie stosowania przymusu bezpośredniego organizuje kierownik szpitala, domu pomocy społecznej lub zakładu pomocy doraźnej (pogotowia ratunkowego).
§  18. 
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

KARTA ZASTOSOWANIA UNIERUCHOMIENIA LUB IZOLACJI

................................

(zakład opieki zdrowotnej)

................................

(oddział)

ZLECENIE

Pacjent Historia choroby nr:

______

Powód zastosowania:

______

- rodzaje unieruchomienia:

- izolacja:

Początek

data

godzina

Przedłużenie

data

godzina

Koniec

data

godzina

Zlecający: czytelny podpis, pieczątka Przedłużający: czytelny podpis, pieczątka

Lekarz*)

(czytelny podpis, data)

PODSUMOWANIE

Całkowity czas trwania przymusu: godziny minuty

______

Uwagi lekarza

(podpis, pieczątka, data)

______

*) Wypełnić w przypadku zlecenia przez pielęgniarkę.

OBSERWACJE OZNACZENIA (KOD):

1. szarpie się (uderza)

2. wykrzykuje

3. spokojny (śpi)

4. płacze

5. śmieje się

6. śpiewa

7. mamrocze

8. podawane posiłki

9. podawane płyny

10. oddał mocz (stolec)

11. chwilowe zwolnienie

12. inne

13. bez zaburzeń psychicznych

godzina, kod, podpis godzina, kod podpis godzina, kod, podpis godzina, kod, podpis
12.00 18.00 24.00 06.00
12.15 18.15 00.15 06.15
12.30 18.30 00.30 06.30
12.45 18.45 00.45 06.45
13.00 19.00 01.00 07.00
13.15 19.15 01.15 07.15
13.30 19.30 01.30 07.30
13.45 19.45 01.45 07.45
14.00 20.00 02.00 08.00
14.15 20.15 02.15 08.15
14.30 20.30 02.30 08.30
14.45 20.45 02.45 08.45
15.00 21.00 03.00 09.00
15.15 21.15 03.15 09.15
15.30 21.30 03.30 09.30
15.45 21.45 03.45 09.45
16.00 22.00 04.00 10.00
16.15 22.15 04.15 10.15
16.30 22.30 04.30 10.30
16.45 22.45 04.45 10.45
17.00 23.00 05.00 11.00
17.15 23.15 05.15 11.15
17.30 23.30 05.30 11.30
17.45 23.45 05.45 11.45

ZAŁĄCZNIK Nr  2

................. ...........

(miejscowość) (data)

Kierownik

.......................................

Zawiadomienie

o zastosowaniu przymusu bezpośredniego na podstawie

art. 18 ust. 6 ustawy o ochronie zdrowia

psychicznego

1. W dniu ........................... o godz. ...............

wobec Pana(Pani) .........................................

z oddziału ...............................................

2. Zastosowano przymus bezpośredni w formie .................

..........................................................

3. Z powodu .................................................

..........................................................

4. Zlecenia o zastosowaniu przymusu bezpośredniego wydał ....

..........................................................

ZAŁĄCZNIK Nr  3

................ ...........

(miejscowość) (data)

Lekarz specjalista

w dziedzinie psychiatrii

(upoważniony przez wojewodę)

.....................................

Zawiadomienie

o zastosowaniu przymusu bezpośredniego na podstawie

art. 18 ust. 6 ustawy o ochronie zdrowia

psychicznego

1. W dniu ........................... o godz. ...............

wobec Pana(Pani) .........................................

2. Zastosowano przymus bezpośredni w formie .................

..........................................................

3. Z powodu .................................................

..........................................................

4. Zlecenia o zastosowaniu przymusu bezpośredniego wydał ....

..........................................................

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1995.103.514

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Sposób stosowania przymusu bezpośredniego.
Data aktu: 23/08/1995
Data ogłoszenia: 08/09/1995
Data wejścia w życie: 16/09/1995