Przygotowanie zawodowe młodocianych w uspołecznionych zakładach pracy i ich wynagradzanie.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 12 października 1989 r.
w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych w uspołecznionych zakładach pracy i ich wynagradzania.

Na podstawie art. 191 § 3 i art. 195 § 2 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§  1.
1.
Przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników, zwanych dalej "młodocianymi", może odbywać się w uspołecznionych zakładach pracy poprzez:
1)
naukę zawodu,
2)
przyuczenie do wykonywania określonej pracy.
2.
Nauka zawodu ma na celu przygotowanie zawodowe młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego robotnika i obejmuje praktyczną naukę zawodu organizowaną w zakładzie pracy na zasadach ustalonych w odrębnych przepisach oraz dokształcanie teoretyczne.
3.
Przyuczenie do wykonywania określonej pracy ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze robotnika przyuczonego i może dotyczyć prac, których rodzaj nie wymaga odbycia nauki zawodu.
§  2.
Zakład pracy jest obowiązany zawrzeć z młodocianym na piśmie umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, która powinna określać:
1)
rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
2)
czas trwania przygotowania zawodowego,
3)
sposób dokształcania teoretycznego,
4)
wysokość wynagrodzenia,

Rozdział  2

Nauka zawodu

§  3.
Zakład pracy zawiera z młodocianym umowę o pracę w celu nauki zawodu w terminach przyjęć kandydatów do szkół zawodowych.
§  4.
Zawody i specjalności, w których może odbywać się nauka zawodu, czas trwania tej nauki oraz rodzaje i zakres zdobywanych umiejętności określają plany i programy nauczania dostosowane do klasyfikacji zawodów i specjalności szkolnictwa zawodowego.
§  5.
1.
Zakład pracy zatrudniający młodocianego w celu nauki zawodu jest obowiązany zapewnić:
1)
realizację obowiązującego programu nauczania,
2)
osoby szkolące młodocianych, spełniające wymagania kwalifikacyjne określone w odrębnych przepisach.
2.
Terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw zatrudnienia i spraw socjalnych stopnia wojewódzkiego, w uzgodnieniu z kuratorem oświaty i wychowania, może nie wyrazić zgody na zatrudnianie w celu nauki, zawodu młodocianych w zakładzie pracy, który nie zapewnia prawidłowego przebiegu tej nauki.
§  6.
Zakład pracy, który zatrudnia w celu nauki zawodu większą liczbę młodocianych, niż wynika to z jego potrzeb, zawiera z młodocianymi umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego na czas określony.
§  7.
1. 1
Zakład pracy zatrudniający młodocianych w celu nauki zawodu organizuje, za zgodą kuratora oświaty, ich dokształcanie w prowadzonej przez siebie lub wspólnie z innymi zakładami pracy szkole zasadniczej albo kieruje ich na dokształcanie do szkół zasadniczych prowadzonych przez kuratora oświaty lub też organizuje tylko dokształcanie w zakresie teoretycznej nauki zawodu, w celu przygotowania młodocianego do złożenia przed państwową komisją egzaminacyjną egzaminu na tytuł wykwalifikowanego robotnika.
2.
Nauka zawodu kończy się uzyskaniem przez młodocianego tytułu wykwalifikowanego robotnika, a w przypadku uczęszczania do szkoły zasadniczej - świadectwa jej ukończenia.
§  8.
Osoby, które przed ukończeniem nauki zawodu osiągnęły pełnoletność, kończą tę naukę na warunkach określonych dla młodocianych.
§  9.
W razie przerwania nauki zawodu i podjęcia jej w tym samym lub pokrewnym zawodzie w innym zakładzie pracy, czas odbytej poprzednio nauki zawodu zalicza się młodocianemu po sprawdzeniu stopnia opanowania zawodu. Zaliczenie następuje w porozumieniu ze szkołą, w której młodociany dokształca się.
§  9a. 2
1.
O konieczności rozwiązania z młodocianym za wypowiedzeniem umowy o pracę w celu nauki zawodu (art. 196 Kodeksu pracy) zakład pracy zawiadamia, nie później niż na 45 dni przed terminem dokonania wypowiedzenia, opiekuna młodocianego, rejonowe biuro pracy oraz szkołę, w której młodociany dokształca się, informując o przyczynach uzasadniających zamierzone wypowiedzenie.
2.
Rejonowe biuro pracy w porozumieniu z kuratorem oświaty i wychowania podejmie działania mające na celu zapewnienie młodocianym, o których mowa w ust. 1, kontynuowania nauki zawodu w dotychczasowym lub pokrewnym zawodzie.

Rozdział  3

Przyuczenie do wykonywania określonej pracy

§  10.
1.
Przyuczenie do wykonywania określonej pracy, zwane dalej "przyuczeniem", może trwać od 3 do 6 miesięcy.
2.
Czas trwania oraz programy przyuczania są ustalone przez zakład pracy.
§  11.
1.
Po ukończeniu przez młodocianego przyuczenia przeprowadza się egzamin. Jeżeli wynik egzaminu jest pomyślny, zakład pracy wydaje zaświadczenie określające czas trwania przyuczenia, rodzaj pracy oraz uzyskaną ocenę.
2.
W razie negatywnego wyniku egzaminu, ustala się, na jaki okres należy przedłużyć przyuczenie, z tym jednak że okres ten nie może przekroczyć 3 miesięcy.

Rozdział  4

Zasady wynagradzania młodocianych

§  12.
1. 3
Młodocianym w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, bez wypłat z zysku i nadwyżki bilansowej w spółdzielniach, w pięciu podstawowych działach gospodarki uspołecznionej za ostatni miesiąc poprzedniego kwartału, publikowanego przez Główny Urząd Statystyczny w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
2. 4
Ustala się następujący stosunek procentowy wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1:
1)
w pierwszym roku nauki - od 4 do 9%,
2)
w drugim roku nauki - od 5 do 12%,
3)
w trzecim roku nauki - od 6 do 15%.
3.
Młodociani w trzecim roku nauki zawodu mogą być wynagradzani według stawek płac zasadniczych obowiązujących w zakładzie na stanowiskach pracy, na których będą wykonywali pracę.
§  13.
Młodocianym mogą być przyznawane miesięczne nagrody w wysokości 20% ich wynagrodzenia miesięcznego.
§  14. 5
Młodocianym odbywającym w zakładach pracy przyuczenie do wykonywania określonej pracy przysługuje wynagrodzenie w wysokości od 4 do 9% wynagrodzenia, o którym mowa w § 12 ust. 1.
§  15.
1.
Młodociani uczęszczający do szkół są uprawnieni do korzystania z ulg taryfowych przy przejazdach kolejami na zasadach stosowanych wobec uczniów szkół dla młodzieży nie pracującej.
2.
Młodocianym zatrudnionym w celu przygotowania zawodowego i dokształcającym się w ośrodkach dokształcania zawodowego znajdujących się w innej miejscowości niż ich miejsce zamieszkania i miejsce pracy przysługuje od zakładu pracy zwrot kosztów przejazdów do ośrodka i z powrotem oraz zwrot kosztów pobytu (zakwaterowania i wyżywienia) na zasadach określonych dla pracowników pełnoletnich podnoszących kwalifikacje na podstawie skierowania zakładów pracy.
3. 6
Przepis ust. 2 nie dotyczy młodocianych, z którymi umowa o pracę została zawarta po dniu 1 września 1990 r.
§  15a. 7
Przepisy rozporządzenia stosuje się odpowiednio do młodocianych zatrudnionych w nie uspołecznionych zakładach pracy nie będących rzemieślniczymi zakładami pracy.

Rozdział  5

Przepisy końcowe

§  16.
Traci moc rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 września 1974 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. Nr 37, poz. 219, z 1975 r. Nr 14, poz. 85, z 1984 r. Nr 3, poz. 16, z 1985 r. Nr 18, poz. 81 i Nr 52, poz. 268 z 1988 r. Nr 3, poz. 19 oraz z 1989 r. Nr 47, poz. 255)
§  17.
Rozporządzenia wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 października 1989 r.
1 § 7 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.102.519) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.
2 § 9a dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 1990 r. (Dz.U.90.60.346) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 1990 r.
3 § 12 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 1990 r. (Dz.U.90.60.346) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 1990 r.
4 § 12 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.102.519) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.
5 § 14:

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 1990 r. (Dz.U.90.60.346) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 1990 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.102.519) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

6 § 15 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 1990 r. (Dz.U.90.60.346) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 1990 r.
7 § 15a dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 1990 r. (Dz.U.90.60.346) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 1990 r.

Zmiany w prawie

Wskaźnik POLSTR po raz pierwszy w przepisach

Wskaźnik referencyjny POLSTR, który za dwa lata ma definitywnie zastąpić WIBOR, po raz pierwszy pojawił się w powszechnie obowiązujących przepisach. Jego stawkę określił resort finansów w obwieszeniu dotyczącym tzw. safe harbour przy cenach transferowych obowiązującym od 1 stycznia 2026 r.

Michał Kosiarski 29.12.2025
Co się zmieni w prawie dla osób z niepełnosprawnościami w 2026 roku

Nowa grupa osób z niepełnosprawnością uprawnionych do świadczenia wspierającego, wyższe świadczenie pielęgnacyjne i zmiany organizacyjne w orzecznictwie o niezdolności do pracy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – to tylko niektóre zmiany w prawie, które będą dotyczyły osób z niepełnosprawnościami w 2026 roku.

Beata Dązbłaż 27.12.2025
Nowe terapie onkologiczne z refundacją

Od 1 stycznia 2026 r. będą refundowane 24 nowe terapie, w tym 9 onkologicznych, 15 nieonkologicznych i 8 terapii w chorobach rzadkich. Dla 585 terapii refundacja będzie kontynuowana. Nowe opcje leczenia zyskały osoby chore na chłoniaka grudkowego, chłoniaka Hodgkina, raka piersi, niedrobnokomórkowego raka płuca, raka przełyku i gruczolakoraka żołądka lub połączenia żołądkowo-przełykowego.

Beata Dązbłaż 27.12.2025
Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1989.56.332

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Przygotowanie zawodowe młodocianych w uspołecznionych zakładach pracy i ich wynagradzanie.
Data aktu: 12/10/1989
Data ogłoszenia: 20/10/1989
Data wejścia w życie: 01/10/1989, 20/10/1989