Podatkowi od spadków i darowizn podlega m.in. nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego. Osoba otrzymująca spadek ma obowiązek złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Aktualnie obowiązuje druk SD-3. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Kalkulator - spadki i darowizny >>>

Zobacz również: Od zbyt drogiego prezentu pod choinką fiskus może chcieć podatku >>

Czytaj w LEX: Zwolnienie od podatku od spadków i darowizn nabycia rzeczy lub praw majątkowych przez osoby z rodziny >>>

Podatek od spadku – ważne od kogo i jak duży

Obowiązek zapłacenia podatku od spadków i darowizn zależy od dwóch podstawowych kwestii. Ważne jest po pierwsze – kto komu spadek przekazuje, po drugie – jaka jest jego wartość. Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn dzielą bowiem podatników na kilka grup.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Udokumentowanie darowizny pieniężnej od osoby najbliższej jako warunek zwolnienia z podatku >

Czytaj w LEX: Zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczek udzielonych przez członków najbliższej rodziny >>>

Do pierwszej zalicza się: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuków), wstępnych (dziadków, pradziadków), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Do drugiej grupy: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Trzecią grupę podatników stanowią tzw. inni nabywcy.
Dla każdej z tych grup przewidziane są pięcioletnie limity kwotowe. Wynoszą one:

  • 10 434 zł, jeśli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
  • 7878 zł, jeśli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
  • 5308 zł, jeśli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Zostały wprowadzone rozporządzeniem ministra finansów z 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek. Obowiązują od 13 października.

Spadki niższe od wskazanych wartości są zwolnione z podatku. Jeśli są wyższe, podatek trzeba już zapłacić. Płaci się go od nadwyżki według skali podatkowej.

Czytaj w LEX: Darowizny na rzecz członków rodziny jako sposób unikania opodatkowania >

 


Podatek od spadku – zwolnienie dla najbliższej rodziny

Przepisy przewidują zwolnienie z opodatkowania spadków dla najbliższej rodziny – bez względu na wartość spadku. Wynika z nich, że zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Konieczne jest jednak zgłoszenie nabycia spadku właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu SD-Z2.

Zobacz procedurę w LEX: Zakres opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn >

PORADNIK w LEX: Jak uniknąć zapłaty podatku od darowizn na przykładach? >>>

Problemem podwójne opodatkowanie spadków

Trzeba zaznaczyć, że otrzymanie spadku z zagranicy nierzadko może powodować konieczność zapłacenia podwójnego podatku – za granicą i w Polsce. Jak tłumaczy Grzegorz Symotiuk, doradca podatkowy w kancelarii TAX PFK, standardowe umowy o unikaniu opodatkowania niestety nie dotyczą podatków spadkowych. Ekspert zwraca uwagę, że unikanie podwójnego opodatkowania w przypadku spadków powinno być uregulowane w odrębnych umowach międzynarodowych. W chwili obecnej Polska ma jednak zawarte tylko trzy takie umowy: z Austrią, Węgrami oraz Czechami. - W zdecydowanej zatem większości przypadków otrzymanie spadku może być więc opodatkowanie dwukrotnie (w państwie spadkodawcy i w Polsce) – podkreśla Symotiuk.

Zobacz również: Zagraniczny spadek i darowizna z podwójnym podatkiem >>

Czytaj w LEX: Sankcyjny podatek od spadków i darowizn oraz PCC w kontekście ustaleń w sprawie nieujawnionych przychodów  >