Wrócą zapomogi dla doktorantów - rząd zajmie się nowelą ustawy. Uczelnie nie otrzymają jednak na ten cel pieniędzy z budżetu państwa, zapomogi sfinansują ze środków własnych. Według ekspertów to krok w dobrą stronę, jednak aby faktycznie poprawić sytuację materialną doktorantów, potrzebne są zmiany systemowe.
W Polskiej Akademii Nauk powstanie Zgromadzenie Dyrektorów Instytutów Naukowych, prezes zyska większą samodzielność, a wynagrodzenia dyrektorów instytutów zostaną wyłączone z ograniczeń tzw. ustawy kominowej. Tak zakłada projekt opublikowany w poniedziałek noweli ustawy o PAN. Jego konsultacje potrwają do końca br. zaś reforma miałaby wejść w życie 1 lipca 2026 r.
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk zaprezentował nową platformę „Global Legal Information” (gli.inp.pan.pl), która ma ułatwić dostęp do specjalistycznych informacji prawnych – w tym aktów prawnych, orzecznictwa i publikacji naukowych. Wyszukiwarka działa w pięciu językach: polskim, angielskim, niemieckim, francuskim i hiszpańskim.
W najnowszym zestawieniu Highly Cited Researchers 2025 zabrakło przedstawicieli polskich instytucji naukowych. W rankingu dominują uczeni z USA, Chin i Wielkiej Brytanii, ale znalazło się w nim także miejsce dla badaczy z dużo mniejszych państw – m.in. Islandii, Luksemburga, Estonii czy Kataru. Łącznie w rankingu uwzględniono 6868 osób, reprezentujących 1300 instytucji naukowych z 60 krajów. Najwięcej wyróżnień trafiło do naukowców ze Stanów Zjednoczonych (2670), Chin (1406) i Wlk. Brytanii (570).
Ludzie piszą coraz mniej artykułów – AI generuje już ponad połowę treści w internecie. Naiwnością jest sądzić, że problem dotyczy tylko dziennikarzy i copywriterów – ChatGPT jest cichym współautorem prac i artykułów naukowych. Wciąż brakuje przepisów i wytycznych, które pozwalają sobie z tym poradzić.
W najbliższych latach system szkolnictwa wyższego „będzie dryfował” – ocenia prof. Dominik Antonowicz z UMK w Toruniu, zajmujący się badaniem globalnych trendów w zarządzaniu szkolnictwem wyższym i nauką. Do problemów zaliczył niedofinansowanie, kupowanie publikacji i skandale na uczelniach.
Trwają prace nad nowelą ustawy regulującej funkcjonowanie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Zmiany dotyczą m.in. powoływania władz NCBR, instytutów badawczych, Sieci Łukasiewicz i Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Instytucje po zmianach mają działać szybciej i skuteczniej, ale może się to odbyć kosztem transparentności.
Ministerstwo Nauki opracowało projekt rozporządzenia umożliwiający jednostkom zwolnionym z ewaluacji działalności naukowej złożenie wniosku o objęcie tą procedurą w późniejszym terminie. Jak wskazują eksperci, objęcie ewaluacją może być dla uczelni bardzo korzystne. Pytanie jednak, czy fakt, że ktoś się spóźnił, jest powodem do zmiany zasad.
Resort nauki przeznaczył dodatkowe 60 mln zł na zakup specjalistycznej aparatury badawczej. Jak zapowiedział wiceminister Marek Gzik, w najbliższym czasie ma zapaść decyzja, ile z pozytywnie ocenionych projektów z tegorocznego konkursu otrzyma wsparcie z tej puli.
Ministerstwo Nauki zapowiada uruchomienie w drugiej połowie 2026 roku programu doskonałościowego „Rozwój Instytutów Naukowych”, który ma wspierać jednostki Polskiej Akademii Nauk. Program, o rocznym budżecie około 60 mln zł, będzie odpowiednikiem inicjatywy dla uczelni, lecz w zmodyfikowanej formule dostosowanej do instytutów PAN.
Już wkrótce dyplomy ukończenia studiów, doktoraty i habilitacje będą dostępne w wersji elektronicznej oraz jako dokumenty mobilne w aplikacji mObywatel. Projektowana ustawa ma stworzyć jasne i technicznie wykonalne przepisy, które umożliwią pełne wdrożenie cyfrowych dyplomów w polskim systemie edukacji. Senat przyjął nowelizację - teraz trafi do Prezydenta.
Resort nauki, w przekazanym niedawno do konsultacji społecznych projekcie zmian w prawie o szkolnictwie wyższym, łagodzi wymogi dotyczące uczelni, które uzyskały słabszy wynik ewaluacji. Skupiając się jednak na tym, by zachowały dotychczasowe uprawnienia, projekt nie zawiera rozwiązań, które pomogłyby tym podmiotom odzyskać pozycję i zwiększyć jakość.
Senat złożył projekt ustawy, który ma dopuścić możliwość używania języków obcych w konkursach na badania naukowe i prace rozwojowe, przy jednoczesnym rozszerzeniu obowiązku stosowania języka polskiego w postępowaniach o uzyskanie dofinansowania projektów z funduszy europejskich – poza samą procedurą wyboru projektu – również na etapie zawierania umowy, ewaluacji wykonania tej umowy oraz postępowania odwoławczego.
Państwowy nadzór nad uczelniami powinien zostać wzmocniony - ocenia prorektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Maciej Raś. Podkreśla jednocześnie potrzebę tworzenia na uczelniach własnych kodeksów etycznych regulujących relacje w środowisku akademickim oraz sposób prowadzenia badań.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego planuje wprowadzenie regulacji epizodycznych, które mają złagodzić skutki drugiej ewaluacji jakości działalności naukowej. Nowe przepisy pozwolą uczelniom i instytucjom naukowym zachować część dotychczasowych uprawnień mimo obniżenia kategorii naukowej. Konsultacje projektu potrwają do 21 listopada 2025 r.
W uczelniach publicznych uczyło się 63,9 proc. ogólnej liczby studentów. Najczęściej wybierano kierunki z podgrupy: biznesu i administracji (17,8 proc. ogólnej liczby studentów), medycznej (13,2 proc.) oraz społecznej (12,7 proc.) - wynika z danych GUS na temat szkolnictwa wyższego. Ponad połowę ogółu studentów stanowiły kobiety.
Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z wynikami ewaluacji jakości działalności naukowej za lata 2022–2025 (UDER93). Tym samym rozpoczął się proces jego uzgodnień, konsultacji i opiniowania, który potrwa najbliższe trzy tygodnie.
Choć równość płci od lat pozostaje jednym z priorytetów Europejskiej Przestrzeni Badawczej, realne postępy wciąż są niewystarczające. Najnowsze dane z europejskiej strony OPI PIB pokazują, że między ambitnymi deklaracjami a ich wdrażaniem w nauce i innowacjach nadal istnieje wyraźna luka — szczególnie jeśli chodzi o mierzalne cele, przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć i awanse kobiet na najwyższe stanowiska naukowe.
Wolters Kluwer Polska ogłasza premierę LEX Testy, nowoczesnego narzędzia online wspierającego studentów prawa i administracji w efektywnej nauce oraz przygotowaniu do egzaminów. Platforma została opracowana we współpracy z ekspertami akademickimi i oferuje ponad 10 tysięcy pytań z różnych dziedzin prawa, zgodnych z aktualnymi sylabusami i podręcznikami akademickimi.
Uprzejmie proszę, aby w przygotowywanych przez Państwa pracach naukowych, znalazły się odwołania do artykułów opublikowanych w czasopismach uniwersytetu – apeluje prorektor jednej z uczelni, sugerując, że niedostosowanie się do tych warunków może skutkować nieotrzymaniem finansowania. Jest to praktyka wątpliwa, choć nie nielegalna - nie ma na razie jasnej strategii walki z tego typu "kartelami publikacyjnymi".