Chodzi o art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym. Zgodnie z nim, podmiotowi, który nabył prawo rozporządzania jak właściciel samochodem osobowym niezarejestrowanym wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, i który dokonuje dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego, od którego akcyza została zapłacona na terytorium kraju lub jeżeli w jego imieniu ta dostawa albo eksport są realizowane, przysługuje zwrot akcyzy na wniosek, złożony właściwemu naczelnikowi urzędu celnego w terminie roku od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego pojazdu.
Z kolei ustawa - Prawo o ruchu drogowym przewiduje możliwość rejestracji pojazdu tzw. stałej i czasowej. Ta ostatnia może być dokonana przez organ z urzędu lub na wniosek. Rejestracji czasowej można dokonać w przypadku wywozu pojazdu za granicę, przejazdu pojazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i przejazdu pojazdu związanego z koniecznością dokonania jego badania technicznego lub naprawy (art. 74 ust. 2 Prawa o ruchu drogowym).
Zmiana interpretacji
W ostatnim czasie organy podatkowe przyjęły jednak nieprawidłową, zdaniem Związku Dealerów Samochodów, interpretację tych przepisów, w efekcie której odmawiają prawa do zwrotu akcyzy zapłaconej na terytorium kraju od samochodu osobowego w związku z jego nabyciem wewnątrzwspólnotowym, który następnie jest przedmiotem eksportu.
W piśmie z 4 września 2019 r. do premiera Mateusza Morawieckiego, jako p.o. ministra finansów, związek powołał się na korzystną dla branży interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy 4 czerwca 2012 r. (nr ITPP3/443-101/12/JK). Organ interpretacyjny stwierdził w niej, że „rejestracja czasowa samochodu osobowego w celu dopuszczenia do ruchu drogowego tymczasowo, na określony czas, niezbędny do dokonania czynności rejestracyjnych nie jest tożsama z czasową rejestracją samochodu w celu jego przemieszczenia poza granicę kraju (wywóz pojazdu poza granicę).
W pierwszym przypadku czasowa rejestracja jest częścią procesu rejestracji pojazdu, którego celem jest trwałe dopuszczenie do ruchu samochodu na terytorium kraju. Natomiast w drugim przypadku czasowa rejestracja nie jest częścią wspomnianego wyżej procesu rejestracji, wobec powyższego nie należy jej traktować jako pierwszej rejestracji na terytorium kraju. Bowiem celem tej rejestracji nie jest trwałe dopuszczenie do ruchu drogowego pojazdu, lecz umożliwienie przemieszczenia samochodu poza granice kraju.”
Zobacz również:
NIK: Wciąż dużo nielegalnego hazardu, ale prawo ułatwia fiskusowi nadzór >>
Podatek akcyzowy na nowych drukach >>
Obecnie interpretacja przepisów uległa zmianie. W ocenie związku, ma to bardzo wymierne skutki. Powoduje bowiem zmniejszenie liczby sprzedawanych pojazdów i straty materialne sprzedawców samochodów, a tym samym i eksporterów. Dlatego ZDS postuluje zmianę prawa, która wyeliminuje wątpliwości interpretacyjne.
Kłopotliwe wydanie auta nabywcy
Tak naprawdę kłopoty branży motoryzacyjnej zaczęły się od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 lutego 2014 r. (sygn. akt I GSK 1025/12), który dotyczył zwrotu akcyzy podmiotowi, który nabył prawo rozporządzania samochodem jak właściciel. Sąd kasacyjny stwierdził w nim, że faktyczne dokonanie we własnym imieniu dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodu osobowego, od którego akcyza została zapłacona w kraju oraz udokumentowanie tego faktu stosownymi dowodami z dokumentów stanowi warunek realizacji prawa do jej zwrotu, nie zaś okoliczność w postaci naliczenia i zapłaty podatku akcyzowego. We własnym imieniu było przy tym rozumiane jako samodzielne wywiezienie samochodu przez dealera bądź zlecenie jego transportu przez dealera. Nie mógł tego dokonać nabywca.
Szkopuł w tym, że ustawa o podatku akcyzowym inaczej definiuje dostawę wewnątrzwspólnotową niż ustawa o podatku od towarów i usług. O ile ta ostatnia zezwala na transport towaru zarówno przez dostawcę, jak i nabywcę, to ustawa o podatku akcyzowym mówi po prostu o przemieszczeniu. Kluczowe jest więc ustalenie, kto przewozi czy ‒ używając języka ustawy ‒ kto przemieszcza towar. Zgodnie z interpretacją zaprezentowaną przez NSA, jeśli dealer dokonuje wydania samochodu klientowi w kraju, a tym samym nie przemieszcza go do innego państwa członkowskiego UE, to nie dokonuje dostawy wewnątrzwspólnotowej w rozumieniu ustawy akcyzowej.
W ten sposób sprzedanie samochodu np. Niemcowi w salonie przy granicy i wyjechanie przez niego tym autem (nawet na niemieckich tablicach rejestracyjnych), w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych i stanowiska organów podatkowych będzie traktowane jako krajowe nabycie. W efekcie zwrot akcyzy będzie przysługiwał Niemcowi, bo to on dokonał wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodu (tj. przemieścił go), a nie dealer w Polsce, który to auto mu sprzedał.
Czytaj w LEX: Optymalizacja kosztów używania samochodów osobowych w firmie po 1.01.2019 r. >
Zdaniem Marty Szafarowskiej, doradcy podatkowego, partnera w spółce doradztwa podatkowego Gekko Taxens, dyskusja nad przepisem sprowadzona została do kwestii wewnątrzwspólnotowej dostawy i tego, że tak naprawdę można o niej mówić tylko wtedy, gdy dostawca sam dokonuje dostawy, tj. samodzielnie przemieszcza samochód bądź zleca jego transport.
Jednak obecne kłopoty branży motoryzacyjnej mają jeszcze jedno tło i spowodowane są niezrozumieniem przez organy podatkowe, a w konsekwencji także przez sądy administracyjne, różnicy między pozwoleniem czasowym umożliwiającym wyjazd samochodu osobowego (czyli tzw. rejestracją czasową) a rejestracją pojazdu.
Czasowe zezwolenie a rejestracja pojazdu
Jak podkreśla ZDS, zgodnie z art. 71 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, dokumentem stwierdzającym dopuszczenie pojazdu samochodowego do ruchu jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe, które jest jedynie dokumentem potwierdzającym możliwość poruszania się pojazdu po drogach w określonym, krótkim czasie – np. w celu wywozu pojazdu za granicę. Nie można więc pozwolenia czasowego, co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 16 października 2007 r. (sygn. akt I OSK 1461/06), utożsamiać z dowodem rejestracyjnym, który potwierdza wydanie decyzji o zarejestrowaniu pojazdu oraz jest dokumentem stwierdzającym dopuszczenie zarejestrowanego pojazdu do ruchu. Czasowa rejestracja dokonywana jest na wniosek właściciela pojazdu i jest dokonywana na okres nieprzekraczający 30 dni (art. 74 ww. ustawy).
Na gruncie ustawy o podatku akcyzowym wątpliwości budzi użyte w art. 107 ust. 1 tej ustawy sformułowanie mówiące o „samochodzie osobowym niezarejestrowanym wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym”.
‒ Analizując przepis, można mieć wątpliwości, czy wymóg niezarejestrowania pojazdu musi być stosowany również w chwili, w której dokonywana jest wewnątrzwspólnotowa dostawa, czy też może chodzi wyłącznie o moment nabycia samochodu przez dealera. Oczywiście, celem przepisu było to, by zwrot akcyzy przysługiwał tylko w tych przypadkach, gdy samochód nie został „przeznaczony do konsumpcji” na terytorium kraju – co do zasady więc nie powinien on być również zarejestrowany na moment wywozu. Pytanie jednak, czy rejestracja czasowa, wywozowa oznacza zarejestrowanie pojazdu, a tym samym przeznaczenie go do konsumpcji w Polsce, czy też wręcz przeciwnie, rejestracja taka służy wyłącznie wywozowi tego samochodu ‒ zastanawia się Marta Szafarowska.
Tymczasem według Biura Prasowego Ministerstwa Finansów, od wielu lat stanowisko w zakresie stosowania instytucji zwrotu podatku akcyzowego od eksportowanych lub wywożonych z Polski w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodów osobowych, które zostały czasowo zarejestrowane na terytorium kraju nie ulegało zmianom. Dokonywana przez organy podatkowe interpretacja przepisów regulujących instytucję zwrotu podatku akcyzowego od samochodów osobowych, które zostały czasowo zarejestrowane na terytorium kraju znajduje potwierdzenie w ugruntowanej linii orzeczniczej sądów administracyjnych ‒ czytamy w przekazanej nam odpowiedzi na nasze pytania m.in. o to, z czego wynika zmiana stanowiska organów podatkowych w kwestii stosowania art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym. Jak twierdzi MF, obecnie w ministerstwie nie są prowadzone prace dotyczące zmiany regulacji w zakresie instytucji zwrotu podatku akcyzowego od samochodów osobowych.
‒ Orzecznictwo mija się więc z celem tej ustawy i celem tego przepisu. Kształt przepisu budzi wątpliwości, dlatego powinien być interpretowany pod kątem celu ‒ mówi Marta Szafarowska. I radzi dealerom, by dostosowując się do interpretacji organów podatkowych i orzecznictwa sądów sami dokonywali dostawy samochodów osobowych wywożąc je na lawetach, bez tablic i bez wydawania ich klientom na terytorium naszego kraju. ‒ Chyba, że klient przyśle im zagraniczne tablice rejestracyjne do zamontowania a pracownik dealera odprowadzi auto „na kołach” do klienta poza granice kraju ‒ dodaje Marta Szafarowska.
Zobacz w LEX:
Samochody osobowe - opodatkowanie podatkiem akcyzowym >
Rozliczanie VAT związanego z pojazdami samochodowymi - korekta VAT naliczonego na przykładach >
LEX News: Rozliczanie kosztów leasingu samochodu osobowego od 1.01.2019 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
