Eksperci podkreślają, że istniejące trudności interpretacyjne oznaczają konieczność dodatkowych analiz zawieranych umów.
W piśmie z 24 czerwca br. szef Krajowej Administracji Skarbowej zmienił z urzędu wydaną przez dyrektora KIS interpretację. Stwierdził, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 marca 2017 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów jest nieprawidłowe.
Prowizja dla handlowców gotówce
O co chodziło w sprawie? Spółka handlująca sprzętem farmaceutycznym i medycznym wystąpiła w 2017 r. o interpretację czy pojęcie „jednorazowej wartości transakcji”, o której mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje miesięczne wynagrodzenie wypłacane przedstawicielom handlowym, a jeśli tak, to, czy zapłata miesięcznego wynagrodzenia przedstawicielom handlowym w gotówce, jeśli kwota wypłacona nie przekracza kwoty 15 tys. zł, w całości będzie zaliczana do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Spółka ma podpisane umowy z przedstawicielami handlowymi (przedsiębiorcami), którym wypłaca wynagrodzenie w gotówce w formie prowizji. Wysokość prowizji nie jest z góry ustalona i zależy od efektów ich pracy. Zdaniem spółki, zapłata miesięcznego wynagrodzenia przedstawicielom handlowym w gotówce do kwoty 15 tys. zł, w całości będzie zaliczana do kosztów uzyskania przychodów.
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 25 kwietnia 2017 r., nr 0112-KDIL3-3.4011.24.2017.1.TW uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe.
Po zapoznaniu się z aktami sprawy, szef Krajowej Administracji Skarbowej w interpretacji z 24 czerwca br. stwierdził jednak, że interpretacja indywidualna wydana przez dyrektora KIS nie jest prawidłowa (DOP3.8222.302.2020.EILK).
Zobacz również: Zapłata gotówką uniemożliwia rozliczenie kosztów podatkowych >>
Jednorazowa wartość transakcji to ogólna wartość wierzytelności
Szef KAS stwierdził, że przez transakcję należy rozumieć taką czynność prawną (umowę) zawieraną w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą, w wykonaniu której dokonywana jest co najmniej jedna płatność. Przepis art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie określa, co może stanowić przedmiot transakcji (umowy), natomiast można przyjąć, że może nim być w szczególności nabycie towaru lub usługi. O przyporządkowaniu płatności do poszczególnych umów (transakcji) decyduje ich cel gospodarczy i zgodny zamiar stron, a nie treść dowodów księgowych. Podkreślił, że art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie wprowadza czasowego ograniczenia okresu sumowania wielu płatności, składających się na pojedynczą transakcję. Może się zatem okazać, że jedna transakcja obejmuje transfery pieniężne dokonane w ciągu kilku lat (np. w przypadku zawarcia umowy realizowanej etapami, takiej jak umowa o roboty budowlane).
Zdaniem szefa KAS, w konsekwencji, jednorazowa wartość transakcji oznacza ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego. Istotą uregulowań wprowadzonych w art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest obowiązek dokonywania lub przyjmowania przez przedsiębiorcę płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą, wynikających z transakcji dokonywanych z innym przedsiębiorcą, jeżeli jej jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty. W przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony przy jednoczesnym braku ustalonego wynagrodzenia w okresach rozliczeniowych w związku z prowizyjnym charakterem wynagrodzenia, jednorazowa wartość transakcji to rozpatrywana w danym momencie suma wynikających z transakcji (umowy przewidującej wynagrodzenie prowizyjne) płatności. W momencie, gdy przekracza ona kwotę 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty, zostaje przekroczony limit płatności gotówkowych i aktualizuje się obowiązek korzystania przez przedsiębiorcę z rachunku płatniczego.
Czytaj też: Polski Ład: Nowe limity płatności gotówkowych i ulga na terminale płatnicze >>>
W sytuacji zawarcia umowy na czas nieokreślony (niezależnie od przyjętego okresu wypowiedzenia), gdy strony nie mogą określić wartości transakcji z chwilą dokonywania pierwszych płatności, nie obowiązuje ich limit z art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Natomiast z chwilą, gdy suma płatności (od początku obowiązywania umowy) przekroczy limit ustawowy – płatności muszą być dokonywane bezgotówkowo.
Jednocześnie zapłata miesięcznego wynagrodzenia przedstawicielom handlowym w gotówce, jeśli suma płatności przekroczy kwotę 15 tys. zł nie będzie mogła zostać zaliczana do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 22p ust. 1 ustawy PIT – stwierdził szef KAS.
Eksperci: Trzeba analizować umowy
- Stanowisko dyrektora KIS jest dobrym przykładem problemu przy dokonywaniu wykładni przepisów prawa podatkowego, a precyzyjniej sposobu rozumienia pojęć prawnych, niezbędnych do odkodowania normy prawnej – stwierdza dr Artur Halasz z Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zauważa on, że w interpretacji tej wnioskodawca próbuje ustalić sposób rozumienia zwrotu zawartego w niepodatkowej ustawie, do której odsyła ustawodawca.
- Niestety wykładnia językowa, która jest podstawowym rodzajem wykładni dla interpretacji przepisów prawa podatkowego zawodzi, a jak widać zaistniałe wątpliwości nie są rozstrzygane na korzyść podatnika. Warto przypomnieć, że prawo podatkowe jest gałęzią prawa charakteryzującą się dużym stopniem ingerencji w prawa i wolności jednostki – strony słabszej. Dlatego też rezultaty procesu tworzenia i stosowania prawa podatkowego muszą być przewidywalne, w szczególności dla podatników – podkreśla dr Artur Halasz.
Kolejni eksperci zauważają, że interpretacja przepisów w tej kwestii może rodzić problemy.
- Konsekwencją stanowiska dyrektora KIS jest uznanie, że „jednorazowa wartość transakcji” to wartość świadczeń dokonywanych na podstawie jednej umowy, a nie wartość poszczególnych płatności – stwierdza Rafał Kolano z Kancelarii Radca Prawny Rafał Kolano.
Ekspert dodaje, że zaakceptowanie takiego sposobu definiowania pojęcia "transakcja" prowadzi do wniosku, że przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego.
Czytaj też: Dokonywanie płatności za pomocą karty płatniczej - komentarz praktyczny >>>
- Obowiązek dokonania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego istnieje zatem także w przypadku umów o charakterze ramowym, które określają warunki udzielania i realizacji zamówień oraz ich termin, lecz nie kreują zobowiązania do spełnienia świadczeń o określonej wysokości, a faktura za jeden okres rozliczeniowy nie przekracza 15 tys. zł – wyjaśnia Kamil Bąk z Kancelarii Radca Prawny Rafał Kolano.
- Powyższe stanowi przyczynę trudności w ocenie czy w danym przypadku mamy do czynienia z np. dokonywaniem kolejnych płatności, ale wynikających z następujących po sobie transakcji, nawet gdy ich łączna wartość przekroczy kwotę 15 tys. zł. Oznacza to konieczność poczynienia dodatkowych analiz zawieranych umów – podkreślają Rafał Kolano i Kamil Bąk.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
