- W ZUS nie będzie trzeba składać żadnego wniosku, żeby skorzystać z ulgi PIT-0 dla seniora – poinformował Paweł Żebrowski, rzecznik ZUS, odpowiadając na pytanie Prawo.pl, czy osoba, która osiągnęła wiek emerytalny musi składać wniosek o decyzję w sprawie przyznania świadczenia emerytalnego. Jest to zmiana stanowiska, ponieważ jeszcze w grudniu taki wniosek był wymagany. Obecnie wystarczy samo spełnienie kryterium osiągnięcia wieku emerytalnego.

Polski Ład - wzory wniosków i oświadczeń >>

Ulga podatkowa dla seniorów w Polskim Ładzie

Ulga PIT-0 dla seniorów jest niewątpliwie jedną z korzystnych ulg w Polskim Ładzie. Została wprowadzona poprzez dodanie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 21 ust. 1 pkt 154. Obowiązuje ona od 1 stycznia br. i obejmuje niektórych pracujących seniorów.

Pracujący seniorzy, którzy czasowo zrezygnują z pobierania emerytury, będą zwolnieni z podatku dochodowego do 85 528 zł rocznie. Dodatkowo ci, którzy rozliczą się na skali podatkowej, skorzystają też z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł. Łącznie więc osoby te nie zapłacą podatku od dochodów aż do 115 528 zł (30 tys. zł kwoty wolnej + 85 528 zł ulgi).

 


Kto może skorzystać z ulgi

Z ulgi mogą korzystać kobiety powyżej 60. roku życia i mężczyźni powyżej 65. roku życia, jeżeli nie otrzymują, mimo nabycia uprawnienia: emerytury lub renty rodzinnej z KRUS, emerytury lub renty rodzinnej z mundurowych systemów ubezpieczeń, emerytury lub renty rodzinnej z ZUS, świadczeń pieniężnych w związku ze zwolnieniem ze służby stałej funkcjonariusza służby mundurowej oraz uposażenia przysługującego sędziemu w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego.

Sprawdź w LEX: Czy emerytowi pobierającemu rentę przysługuje zwolnienie PIT-0 dla seniora i kwota zmniejszająca zaliczki >

Jakie przychody obejmuje ulga

Zwolnienie z podatku dotyczy przychodów z pracy na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy), z umów zlecenia zawartych z firmą i z działalności gospodarczej opodatkowanych według skali podatkowej, 19 proc. podatkiem liniowym, stawką 5 proc. (tzw. ulga IP Box) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, pod warunkiem, że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zatem warunkiem jest niepobieranie należnych świadczeń emerytalnych po osiągnięciu wieku emerytalnego i jednoczesne dalsze podleganie ubezpieczeniom społecznym ze wskazanych tytułów.

Zobacz również:
Przedsiębiorca likwidujący działalność zapłaci podatek zdrowotny >>
Zasady poboru i wpłaty zaliczki na podatek dochodowy jednak będą w ustawie >>

 

Ulga dyskryminuje emerytów dorabiających do niskich emerytur

Ale nawet ta ulga choć jest bardzo korzystna dla części seniorów budzi pewne kontrowersje. Różnicuje bowiem w nieuzasadniony sposób sytuację seniorów – pracujących i nie pobierających emerytury i tych pobierających świadczenia a jednocześnie dorabiających do niskich emerytur. Emeryt pobierający niską emeryturę i dorabiający na umowie zlecenia, co prawda może zyskać niewielką kwotę wskutek kwoty wolnej, ale niestety straci na umowie zlecenia, bo nie będzie mógł odliczyć składki zdrowotnej. Taki emeryt będzie miał emeryturę bez podatku tylko do kwoty 2500 zł miesięcznie.

- Ulga dla seniorów jest rozwiązaniem przeznaczonym dla tych, którzy po osiągnięciu wieku emerytalnego mają zapewnione stabilne zatrudnienie, a jednocześnie wysokość ich emerytur jest niska. W takim wypadku może opłacać się wstrzymać pobór emerytury i skorzystać ze zwolnienia dla seniorów (tzw. PIT-0) – ocenia dr hab. Aleksander Werner, prof. SGH, doradca podatkowy, radca prawny.

 

Czytaj też: Zmiany podatkowe w ramach Polskiego Ładu - PORADNIK >

Ekspert wskazuje na fakt, że pobierający emeryturę nie mogą skorzystać ze zwolnienia w ramach tzw. PIT-0 dla seniora, ale nie zapłacą podatku, o ile ich łączne przychody opodatkowane na zasadach ogólnych nie przekroczą tzw. kwoty wolnej od podatku (30 tys zł.). Powyżej tej kwoty zapłacą i podatek i będą dodatkowo obowiązani do zapłaty składek zdrowotnych.

- Widać tutaj niekonsekwencję. Państwo nagradza tych, którzy rezygnują z pobierania emerytury, wiedząc, że grupa podatników, którym się to opłaca jest niewielka.  Jednocześnie podnosi się wysokość obciążeń podatkowych dla tych, którzy obok emerytury podejmą dodatkowe zatrudnienie (np. na podstawie zlecenia), gdyż w ich przypadku pojawi się dodatkowo obciążenie w postaci składki zdrowotnej, które nie będzie podlegać odliczeniu od podatku – stwierdza dr hab. Aleksander Werner.

Czytaj w LEX: Czy podatnik korzystający z ulgi dla seniorów podlega składkom zdrowotnym? >

Skutki społeczne ulgi dla seniorów

Na możliwe społeczne skutki tej ulgi zwraca uwagę dr Aleksander Słysz, doradca podatkowy, partner w Gardens Tax & Legal, adiunkt na WPiE UJD.

- Zasadniczo ulga ma być bodźcem do aktywizacji zawodowej starszych osób, które mimo nabycia uprawnień emerytalnych (ale i rentowych) zdecydują się na czasową rezygnację z pobierania wspomnianych świadczeń celem wypełnienia warunków do zwolnienia z podatku dochodowego przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – podkreśla.

Dodaje on, że im więcej seniorów zdecyduje się pracować zamiast pobierać świadczenia emerytalne tym system emerytalny zostanie bardziej odciążony, a rynek pracy wzmocniony. Z pozoru zatem wszystko wygląda dobrze. - Jeśli jednak pochylić się nad wpływem ulgi PIT-O dla seniorów na gospodarkę i system podatkowy to można się zastanawiać czy zwolnienie nie przynosi więcej szkody niż pożytku? Zwolnienie to nie działa w izolacji od innych rozwiązań – ocenia dr Aleksander Słysz.

Podkreśla on, że nie wiadomo czy ustawodawca wziął pod uwagę, że gdyby tzw. ulga dla młodych i ulga dla seniorów utrzymały się w naszym prawie podatkowym przez kilka dekad to dla wielu podatników okres bycia czynnym podatnikiem skróci się do 34 lat w przypadku kobiet oraz 39 lat w przypadku mężczyzn – trzeba zwrócić uwagę, że przy średniej życia kobiet około 82 lat oznaczałoby to (przy utrzymywaniu zarobków na odpowiednim poziomie), aż 48 lat życia „bez podatku”, podczas gdy dla mężczyzn 35 lat.

 

Wątpliwości konstytucyjne

- Pomijając konstytucyjny aspekt takiego różnicowania płci, naszego kraju nie stać na to, by aktywny zawodowo Polak/Polka mógł tak długo nie dokładać się do budżetu. W odniesieniu do ulgi dla młodych (do 26 lat) podnoszono, że jest wątpliwa konstytucyjnie, gdyż odnosząc się do cech podmiotowych zwalnia cała grupę społeczną z opodatkowania. Ten sam zarzut można podnieść również w przypadku PIT-0 seniora, z tym zastrzeżeniem, że skorzystanie z ulgi wymusza na seniorach czasową rezygnację z innych uprawnień (ponoszą sporą część kosztów ulgi) – stwierdza dr Aleksander Słysz.

Jego zdaniem ten kształt ulgi dla seniorów działa wybitnie demotywująco na starsze osoby, które pobierają świadczenia emerytalne i dorabiają do nich.

- Trzeba też pamiętać, że ulga nie opłaci się wielu pracującym seniorom, gdyż jeśli nie zarabiają odpowiednio dużo rezygnacja z pobierania świadczeń nie zrekompensuje ewentualnej korzyści podatkowej, szczególnie, że przy kwocie wolnej 30.000 zł by ulga dla seniora się opłacała zarobki musiałyby być dość wysokie – ocenia dr Aleksander Słysz.

Na inne aspekty zwraca uwagę kolejny ekspert. Jego zdaniem ulga może okazać się korzystna dla urzędników.

- Ulga dla seniorów w obecnym kształcie może być spokojnie nazwana ulgą urzędniczą. Emeryci, którzy mają przyznane prawo do emerytury a z niego nie korzystają to najczęściej osoby, które objęły te stanowiska w wyniku konkursów lub powołania. Z przepisów jednoznacznie wynika, że do chwili, kiedy trwa stosunek pracy prawo do ustalonej emerytury ulega zawieszeniu – ocenia Michał Cielibała, doradca podatkowy, Prezes w kancelarii Biurex, sp. z o.o.

Podkreśla on, że emeryt, który otrzymuje wynagrodzenie znacznie przewyższające emeryturę nie rozwiąże umowy o prace by pobierać świadczenie, gdyż najprawdopodobniej nie powróci już na swoje stanowisko. - Taki stan rzeczy najczęściej występuje w różnego rodzaju instytucjach powiązanych z budżetem. Ulga zapewnia zwiększenie dochodów, gdyż emeryt nie zapłaci podatku od określonej kwoty przychodów rocznie – stwierdza Michał Cielibała.