11 maja obchodzony jest Dzień Doradcy Podatkowego. W branży panuje coraz powszechniejsze przekonanie, że doradzanie w zakresie prawa podatkowego z roku na rok staje się trudniejsze. Problemów dołożył zwłaszcza Polski Ład, ale nie tylko – wystarczy wspomnieć chociażby o rozliczeniach VAT, należytej staranności, podatku u źródła, cenach transferowych, transakcjach zawieranych między podmiotami powiązanymi itd. Problematyczne staje się głównie praktyczne stosowanie przepisów i ich interpretacja.
Niestety organy podatkowe nie sprzyjają w jej dokonywaniu; przykładem jest malejące znaczenie interpretacji indywidualnych, które kiedyś stanowiły ważny instrument zabezpieczenia interesów podatnika, a obecnie z winy fiskusa stały się instytucją w dużym stopniu fasadową. Jako pierwsi pisaliśmy o tym m.in. w artykułach: Interpretacje podatkowe przestają mieć znaczenie >> i Skarbówka komplikuje wydawanie interpretacji podatkowych >>
Czytaj w LEX: Wniosek o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej na przykładach >
Transakcje wysokiego ryzyka pod szczególnym nadzorem
Jak podkreśla dr Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG, szczególnie wysokie ryzyko łączy się z transakcjami, które znajdują się w obszarze aktualnych zainteresowań fiskusa. Są to chociażby rozliczenia z podmiotami powiązanymi oraz reorganizacje, nawet takie sprzed kilku lat. Trzeba jednak mieć na względzie, że tematy szczególnie interesujące organy podatkowe co jakiś się zmieniają.
- Oznacza to, że transakcja, która teraz wydaje się bezpieczna podatkowo, za kilka lat może stać się przedmiotem kontroli podatkowej, której finał będzie niepewny – przestrzega dr Grzegorz Keler.
Zarządzanie ryzykiem podatkowym w organizacji
Ryzyko podatkowe zatem nie zniknie – przynajmniej do czasu upływu terminu przedawnienia. Doradcy podatkowi muszą więc nauczyć nim zarządzać.
Jak tłumaczy dr Grzegorz Keler, zarządzanie ryzykiem podatkowym ma wiele aspektów, ale podstawą jest wdrożenie właściwych procedur compliance, a następnie nadzór nad ich wykonywaniem. Jego zdaniem, nawet najlepsza i najbardziej kompleksowa procedura, która pozostanie tylko na papierze, nie uchroni organizacji przed ryzykiem podatkowym, a jej menedżerów przed odpowiedzialnością karnoskarbową.
Czytaj w LEX: Zasada bezpieczeństwa prawnego podatnika a orzecznictwo sądownictwa administracyjnego >
Trzeba także mieć na uwadze, że zawsze istnieje niebezpieczeństwo, że zawiedzie czynnik ludzki, nad którym w praktyce zarządzający mają najmniejszą kontrolę. Z drugiej strony procedury nie mogą hamować biznesu, który toczy się swoim życiem i – co zrozumiałe – w oczach kadry zarządzającej ma pierwszeństwo przed procedurami. Pogodzenie tych dwóch obszarów stanowi największe wyzwanie przy wdrażaniu podatkowego systemu compliance w firmie.
Czytaj w LEX: Podstawowe zasady odpowiedzialności podatkowej oraz karnej skarbowej – analiza porównawcza >
Możliwe porozumienia z organami państwa
W ograniczeniu ryzyka podatkowego może pomóc wprowadzony w połowie 2020 roku Program Współdziałania. W założeniu stanowi on nową formę ścisłej i stałej współpracy pomiędzy podatnikiem oraz szefem KAS, opartą na wzajemnym zaufaniu, zrozumieniu i transparentności. W programie podatnik zasadniczo sam przeprowadza kontrolę swoich rozliczeń, a administracja skarbowa nadzoruje mechanizmy kontroli wewnętrznej u podatnika. Jak dotąd Program Współdziałania nie cieszy się jednak szczególną popularnością. Trudno także, póki co, formułować kategoryczne wnioski co do jego praktycznego znaczenia. – Eksperci zwracają uwagę, że same warunki wstępne np. zawarcia umowy o współdziałanie wyłączają taką możliwość w odniesieniu do zdecydowanej większości podatników, a konkretnie tych, których roczne przychody nie przekroczyły równowartości 50 milionów euro. Z kolei tych, którzy taką możliwość mają, może odstraszyć np. obowiązek poddania się audytowi wstępnemu i audytowi monitorującemu. Uczestnictwo w programie ma jednak pewne zalety.
Czytaj w LEX: Podatek u źródła – czyli o poprawieniu niektórych błędów oraz o tych, które nadal wymagają dopracowania >
Zdaniem Arkadiusza Łagowskiego, doradcy podatkowego, partnera w kancelarii Chojnacka & Łagowski Doradcy Podatkowi, podatnicy mogą istotnie ograniczyć ryzyko nieprawidłowości w wypełnianiu obowiązków podatkowych poprzez szybsze i uproszczone załatwianie kwestii sporych lub wątpliwych oraz swoiste domniemanie dobrej wiary. Do tego dochodzą pewne drobne uproszczenia obowiązków administracyjnych.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Dlaczego warto budować świadomość podatkową klienta biura rachunkowego? >
Tax Compliance zyskuje na znaczeniu
Duże podmioty, które i tak muszą posiadać swoją politykę compliance w zakresie podatków, mogą dzięki temu realnie obniżyć koszty związane z samym wejściem w proces negocjowania umowy z szefem KAS. Innymi słowy, jak wyjaśnia Arkadiusz Łagowski, i tak muszą mieć procedury i przeprowadzać audyty podatkowe. Zatem jest im łatwiej nawiązać ścisłą współpracę z fiskusem. Odnosi się to szczególnie do nowych podmiotów, które mają stosunkowo krótką historię podatkową w Polsce, a mogą korzystać z wypracowanych wzorców w zakresie compliance.
- Umowy o współdziałanie pozostaną najprawdopodobniej luksusem, dostępnym dla niewielu. Należy jednak mieć nadzieję, że również pozostali podatnicy będą mieli możliwość prowadzenia biznesu w przyjaznym otoczeniu, opartym o wzajemne zaufanie. Dziś z tym bywa niestety różnie – zaznacza Arkadiusz Łagowski.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność w biurze rachunkowym >
Może się więc okazać, że metod ograniczania ryzyka podatnicy i doradcy podatkowi muszą szukać gdzieś indziej. Zwłaszcza, że, jak zauważa dr Grzegorz Keler, niestety poza takimi sformalizowanymi instrumentami jak Program Współdziałania, organy podatkowe nie wydają się zainteresowane współpracą z podatnikami, zwłaszcza prowadzącymi działalność gospodarczą, przy rozwiązywaniu ich problemów. Jego zdaniem, zwykle podatnik-przedsiębiorca jest traktowany z rezerwą, a często wręcz jak potencjalny oszust. W efekcie trudno uzyskać od fiskusa wartościową informację, a nawet jeżeli to się uda, to nie sposób w pełni na niej polegać.
1 czerwca zapraszamy na kolejną, bezpłatną debatę online w ramach cyklu Legal Corpo Bridge. Tematem najbliższego spotkania będzie TAX Compliance Aktualne zagrożenia dla organizacji i menedżerów. >>
Szczegółowe informacje i zapisy tutaj >>
Będzie to wyjątkowa okazja do poznania opinii i komentarzy uznanych ekspertów na temat najistotniejszych obecnie ryzyk podatkowych oraz sposobów ich ograniczania.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
