Przedmiotem ożywionej dyskusji był – po pierwsze – ostatni znaczący ruch dr. Michała Ziemiaka, rzecznika finansowego (RF). Ze względu na rosnącą liczbę spraw sądowych, wystąpień o tzw. istotny pogląd i postępowanie interwencyjne, RF kilka dni temu zaprezentował ogólne oświadczenie w sprawie sankcji kredytu darmowego (SKD) dotyczące zagadnień najczęściej pojawiających się w sporach sądowych. -Klienci mogą przedstawić ten dokument np. w postępowaniu sądowym jako załącznik do pozwu lub innego pisma procesowego – podkreślał Ziemiak. Oświadczenie dotyczy głównie prokonsumenckiej interpretacji art. 45 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn. Dz. U. z 2025 r. poz. 1362), w tym terminu na wykonanie uprawnienia do wystąpienia o SKD. Zarówno w oświadczeniu, jak i na Konferencji Kredytowej dr Ziemiak podkreślał, że w przyszłym roku może zapaść w „polskich” sprawach szereg istotnych wyroków TSUE dotyczących SKD, które ukształtują praktykę orzeczniczą nad Wisłą. Rynek czeka zwłaszcza na pogląd unijnych sędziów w sprawie C-566/24 dotyczącej rocznego terminu „od dnia wykonania umowy” na wykonanie uprawnienia do uruchomienia roszczeń o SKD.

 

Sprawdź również książkę: Sankcja kredytu darmowego. Praktyczny przewodnik >>


Potrzebna ochrona przed tsunami pozwów

Paneliści podczas Konferencji Kredytowej martwili się także o praktykę sądową. Jak rosnąca liczba spraw wpłynie na polski wymiar sprawiedliwości? Obecnie Sąd Rejonowy Poznań - Nowe Miasto i Wilda jest zarzucony takimi sprawami (jest ich ok. 10 tysięcy). -Sprawy wnoszone przez samych konsumentów to jest promil promila – podkreślała sędzia Joanna Mataczyńska, wiceprezes tego sądu. Przeważająca większość roszczenia przejęte na podstawie cesji wierzytelności. -Konsument nie jest nawet stroną takiego postępowania – podkreślała sędzia Mataczyńska, co powoduje, że stwierdzanie nieważności takich cesji jest bardzo trudne. Ostatnio firma skupująca wierzytelności konsumenckie i pozywająca potem banki i pożyczkodawców tworzy spółki zależne, które zaczynają składać pozwy do innych sądów. Spora część spraw o SKD ma wpłynąć do SR dla Warszawy-Woli, o czym Prawo.pl pisało w tekście SKD cesja wierzytelności właściwość sądu. To może skutkować wzrostem liczby takich spraw w kolejnych latach, zwłaszcza gdyby orzecznictwo TSUE wzmocniło jeszcze prokonsumecką interpretację przepisów.

Dr hab. Marcin Dziurda, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, przekonywał, że trudno byłoby zablokować dokonywanie cesji wierzytelności, choćby ze względu na bogate orzecznictwo TSUE zezwalające na cesje i chroniące interes konsumenta (w tym prawo do zbycia swojej wierzytelności) w sprawach roszczeń pasażerów linii lotniczych, a częściowo również kredytowych. Zdaniem Dziurdy byłoby dobrze w kodeksie postępowania cywilnego rozstrzygnąć jednoznacznie o właściwości sądów w sprawach SKD. Chodzi o wprowadzenie właściwości wyłącznej miejsca zamieszkania konsumenta, z zastrzeżeniem, że późniejsza cesja wierzytelności nie zmieni właściwości sądu. Pozwoliłoby to w miarę równomiernie rozłożyć powództwa dotyczące SKD na terenie całej Polski.

 

Nowe przepisy sporym wyzwaniem

Dr hab. Edyta Rutkowska-Tomaszewska, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego, przewodniczącą Doradczego Komitetu Naukowego działającego przy RF, podkreśliła, że dużym wyzwaniem na 2026 r. będzie opracowanie nowej ustawy, która prawidłowo implementuje do polskiego prawa dyrektywę 2023/2225/UE (tzw. dyrektywa CCD2), zgodnie z sensem wyrażonym w jej obszernych motywach. Projekt ustawy został już opublikowany w lipcu br., ale jeszcze nie trafił na ścieżkę parlamentarną (numer RCL – UC82). Już w trakcie trwania Konferencji Kredytowej swoje priorytety nadzorcze na 2026 r. ogłosiła Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). Komisja też zapowiada aktywny udział w dyskusji dotyczącej implementacji dyrektywy CCD2 do krajowego porządku prawnego, w szczególności w zakresie proporcjonalnego ukształtowania przepisów implementujących.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.