Lokale obwodowych komisji wyborczych zapewnia wójt, a w każdej gminie co najmniej połowa miejsc do głosowania powinna być dostosowana do potrzeb wyborców niepełnosprawnych. Warunki techniczne, jakim powinien odpowiadać lokal obwodowej komisji wyborczej, tak aby został dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, określa rozporządzenie ministra infrastruktury.
Lokale dostosowane nie są dostosowane
Rzecznik Praw Obywatelskich sprawdził, że lokale, które mają status „dostosowanych”, ciągle nie spełniają wymagań. W czasie ostatnich wyborów samorządowych sprawdzili to przedstawiciele RPO: tylko co piąty był w porządku – czyli 78 % skontrolowanych lokali.
Nie było w nich kompletnego wyposażenia – brak podjazdów, wyższych stolików, w miejscach dostosowanych dla osób na wózkach brakuje dodatkowego oświetlenia. Schody są źle oznaczone, tak że można nie zauważyć stopnia, są nieoznaczone szklane drzwi i przegrody – ktoś, kto ma kłopot ze wzrokiem, może na nie wpaść.
Terminy czynności dla niepełnosprawnych przed wyborami do europarlamentu 2019
Wyborcy niepełnosprawni do 13 maja muszą zgłosić komisarzowi wyborczemu zamiar głosowania korespondencyjnego. Komisarzy obsługują delegatury Krajowego Biura Wyborczego.
Wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa zainteresowane osoby mogą zgłosić do wójta, burmistrza czy prezydenta w godzinach pracy urzędu gminy do 17 maja. Pełnomocnictwo można cofnąć do 24 maja, po złożeniu wójtowi specjalnego oświadczenia. Zanim pełnomocnik odda głos w dniu wyborów, można złożyć oświadczenia o cofnięciu pełnomocnictwa obwodowej komisji wyborczej w godzinach głosowania.
Niepełnosprawni chcą głosować osobiście
Jak podkreśla RPO, Polacy pytani o zdanie mówią, że chcą głosować osobiście, w lokalu wyborczym. Dotyczy to również osób z niepełnosprawnościami i w podeszłym wieku. „Chcemy głosować, wybierać i być wybierani” – to hasło Europejskiego Parlamentu Osób z Niepełnosprawnościami.
I mogą – zgodnie z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej, każdy wyborca, w tym wyborca niepełnosprawny, może głosować osobiście w lokalu wyborczym w obwodzie głosowania właściwym dla jego miejsca zamieszkania. Może także głosować w wybranym przez siebie lokalu wyborczym, w tym także w lokalu dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czytaj też: Samorządy będą zaangażowane w przeprowadzenie wyborów do PE>>
Co można zrobić, jeśli lokal nie jest przystosowany dla niepełnosprawnych?
Można wtedy złożyć wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosek o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania np. w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Termin na to upływa 21 maja 2019 r. Wniosek należy złożyć w godzinach pracy urzędu gminy.
Zgodnie z Kodeksem wyborczym, wyborca niepełnosprawny może głosować przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille'a. W dniu wyborów obwodowa komisja wyborcza wraz z kartą do głosowania wyda wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, nakładkę na tę kartę. Po oddaniu głosu wyborca obowiązany jest ją zwrócić.
Zobacz w LEX: Przekazywanie informacji o wyborach wyborcom niepełnosprawnym >
Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać inna osoba, z wyłączeniem członków komisji wyborczych i mężów zaufania, w tym także niepełnoletnia. Jak podkreśla PKW, pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter - nie może polegać na sugerowaniu wyborcy sposobu głosowania lub na głosowaniu w zastępstwie tego wyborcy.
Członkowie komisji powinni się douczyć prawa
Jak wynika z badań RPO, członkowie komisji wyborczych, które mają obowiązek sprawdzać, czy wymogi prawa są w lokalu spełnione, często nie zauważają problemu lub go bagatelizują. Czasem po prostu nie znają przepisów.
Zobacz w LEX: Zadania jst w procesie przygotowania i przeprowadzenia wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2019 r. >
Problemy są też wokół samych lokali, czego nie reguluje rozporządzenie, więc trudno dotrzeć do nawet dobrze przygotowanego lokalu przez dziurawy chodnik. Bywa też, że samochód osoby z niepełnosprawnością nie może podjechać pod samo wejście do lokalu.
RPO podkreśla jednak, że nie jest jednak tak, że nic się nie zmienia. Pojawiają się np. nieobowiązkowe ale przydatne pomoce, jak szkła powiększające do kart do głosowania, a także toalety dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
