Jednym z istotnych tematów poruszanych podczas konferencji podatkowej „Economy, Tax & Crime” były zmiany w tzw. podatku u źródła (WHT – Withholding Tax ), pobieranego w przypadku płatności transgranicznych (np. dywidendy, odsetki, należności licencyjne, płatności za usługi niematerialne), gdzie podmiot otrzymujący przychód ma inną rezydencję podatkową niż podmiot dokonujący wypłaty. Zgodnie z ogólną zasadą, transgraniczne płatności dywidendowe podlegają opodatkowaniu stawką 19 proc., a pozostałe płatności takie jak odsetki, należności licencyjne czy opłaty za usługi niematerialne objęte są stawką 20 proc. Przepisy ustaw o CIT i PIT, jak również umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte przez Polskę zawierają regulacje, które pod pewnymi warunkami modyfikują zasadę ogólną oraz umożliwiają – w przypadku spełnienia w ramach konkretnej transakcji określonych warunków – zastosowanie niższej stawki niż podstawowa lub niepobranie podatku.
Przepisy odroczone do końca roku
1 stycznia 2019 r. do przepisów o CIT i PIT wprowadzono regulację modyfikującą dotychczasowe reguły poboru podatku u źródła. Otóż płatnik ma być co do zasady obowiązany do poboru powyższego podatku według stawki podstawowej (nawet gdy w danej sytuacji będą spełnione zasady uprawniające do preferencyjnych zasad opodatkowania), jeżeli łączna wartość należności wypłacanych na rzecz danego podatnika przekroczy kwotę 2 mln zł. W miejsce ulgi stosowanej już w momencie wypłaty przez płatnika (relief at source) wprowadzono zatem obowiązek poboru podatku przez płatnika, połączony z procedurą dokonania zwrotu podatku (tax refund). W drodze rozporządzeń odroczono jednak moment obowiązywania tych przepisów do końca bieżącego roku.
Jak wyjaśnił dr Przemysław Szymczyk, dyrektor Departamentu Systemu Podatkowego w Ministerstwie Finansów, 1 stycznia 2022 r. zaczną obowiązywać przepisy istotnie ułatwiające i zarazem doprecyzowujące zasady funkcjonowania WHT.
- Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku zawęziliśmy stosowanie systemu poboru podatku u źródła wyłącznie do podmiotów powiązanych, zdefiniowanych w przepisach o cenach transferowych, a także ograniczyliśmy mechanizm poboru przedmiotowego podatku do płatności o charakterze biernym, tj. dywidend, odsetek i opłat licencyjnych. Z katalogu zostały wyłączone usługi niematerialne oraz dywidendy wypłacane na rzecz polskich rezydentów. Znacząco zredukowaliśmy zatem formułę modelu WHT pay-and-refund zarówno od strony podmiotowej, jak i przedmiotowej, co stanowi poważne udogodnienie dla biznesu i jest efektem dialogu prowadzonego przez resort ze środowiskiem przedsiębiorców, a zarazem w dalszym ciągu gwarantuje szczelność systemu podatkowego i ochronę interesów Skarbu Państwa – wskazał dyrektor Przemysław Szymczyk.
Zobacz również: Międzynarodowi eksperci pomogą zreformować polskie przepisy o cenach transferowych >>
Należyta staranność i rzeczywisty właściciel
Od 2019 r. obowiązuje zasada, zgodnie z którą płatnik ma obowiązek dochowania należytej staranności przy ustalaniu czy może zastosować zwolnienie lub niższą stawkę, a także przy określaniu warunków niepobrania podatku wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Należyta staranność powinna uwzględniać charakter i skalę działalności gospodarczej odbiorcy. Od 1 stycznia 2022 r. płatnik w ramach dochowania należytej staranności powinien również mieć na uwadze powiązania (w rozumieniu przepisów o cenach transferowych) podatnika z płatnikiem.
Kolejny obszar regulacji objęty modernizacją wiąże się z pojęciem rzeczywistego właściciela, tj. podmiotu, który uzyskuje daną należność dla własnej korzyści, nie pełni w ramach transakcji roli pośrednika lub zastępcy zobowiązanego do przekazania należności oraz prowadzi faktyczną działalność gospodarczą.
Przemysław Szymczyk zwrócił uwagę, że wprowadzane zmiany mają na celu uproszczenie oraz uściślenie pojęcia rzeczywistego właściciela (beneficial owner). Pierwsza z proponowanych poprawek, dotycząca przesłanki bycia ,,pośrednikiem”, zakłada doprecyzowanie wykorzystywanego w definicji wyrażenia „zobowiązania” poprzez wyeliminowanie z treści przepisu zwrotu „prawnie lub faktycznie”, który mógłby niezasadnie sugerować zawężenie zakresu pojęcia zobowiązania na potrzeby omawianej definicji.
- Dzięki powyższej zmianie, oczekiwanej przez płatników i podatników, zapewnimy spójność z podejściem prezentowanym w Komentarzu do Konwencji Modelowej OECD, gdzie test rzeczywistego właściciela obejmuje przede wszystkim fakty i okoliczności, które mogą towarzyszyć zobowiązaniu, nie koncentrując się przy tym na samej naturze i rodzaju zobowiązania – podkreślił dyrektor Szymczyk.
Druga zmiana polega na usunięciu z definicji rzeczywistego właściciela odesłania do stosowania przepisów o zagranicznej spółce kontrolowanej oraz doprecyzowanie, że przy ocenie czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez ten podmiot w zakresie otrzymanej należności.
Jak zaznaczył Hubert Godusławski, zastępca dyrektora Departamentu Systemu Podatkowego w Ministerstwie Finansów, nadal konieczne będzie posiadanie substratu majątkowo-osobowego, przy czym będą brane pod uwagę takie okoliczności jak charakter oraz skala prowadzonej działalności, z uwzględnieniem istotnych różnic w tym zakresie pomiędzy różnymi podmiotami na tle otrzymywanych przez nie płatności.
Opinie o stosowaniu preferencji
Uchwalone w ramach Polskiego Ładu zmiany odnoszące się do WHT dotyczą również opinii o stosowaniu preferencji (obecnie: „opinia o stosowaniu zwolnienia”). Ich przesłaniem jest umożliwienie wskazanej grupie podmiotów uzyskania wiążącego prawnie potwierdzenia, że w odniesieniu do określonych należności mogą oni korzystać z przepisów wprowadzających preferencyjne zasady opodatkowania (do końca 2021 r. możliwe będzie uzyskanie potwierdzenia prawa do korzystania ze zwolnienia w oparciu o przepisy ustawy o CIT stanowiące implementację dyrektywy). Warto pamiętać, że kwoty objęte opinią o stosowaniu preferencji nie są wliczane do progu 2 mln zł, o którym byłam mowa wcześniej.
Zgodnie z wyjaśnieniami dyrektora Godusławskiego, uchwalone zmiany mają przede wszystkim doprowadzić do rozszerzenia zakresu opinii na preferencje przewidziane w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (tj. obniżone stawki podatkowe lub zwolnienie z obowiązku poboru podatku u źródła). W związku z tym dodano adekwatne regulacje o opinii do ustawy o PIT (nowy art. 41d). Ponadto rozszerzono oraz doprecyzowano katalog podmiotów, które mogą wystąpić z wnioskiem o wydanie opinii. Wniosek będzie mógł zostać złożony przez podatnika, płatnika lub podmiot dokonujący wypłaty należności za pośrednictwem podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze.
Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisem przejściowym okres obowiązywania opinii uzyskanych do 31 grudnia 2021 r. upłynie dopiero 1 stycznia 2025 r.
MF wyda objaśnienia podatkowe dotyczące tax refund
Modernizowane przepisy precyzują, że wymóg przedstawienia dokumentów niezbędnych w procedurze poboru podatku u źródła w zakresie potwierdzenia statusu rzeczywistego właściciela będzie miał zastosowanie, gdy z przepisów odrębnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania wynika obowiązek badania tej przesłanki.
- Wprowadzono ponadto możliwość składania oświadczeń płatnika o tym, że posiada on dokumenty wymagane przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania preferencyjnych zasad opodatkowania w terminie wpłaty podatku za miesiąc, w którym doszło do przekroczenia kwoty 2 mln zł, a także możliwość wyznaczenia jednej osoby wchodzącej w skład zarządu do podpisania oświadczenia o spełnieniu powyższych warunków – dodał dyrektor Godusławski.
Wyjaśniono również, że uchwalone zmiany przewidują możliwość posługiwania się kopiami certyfikatów rezydencji. Jest to kolejne wyjście naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, którzy do uwolnienia płatności nie będą potrzebować oryginałów. W rezultacie znikną spory w tym zakresie, dotyczące m.in. tego czy należy przekładać papierową wersję czy może wystarczająca jest forma elektroniczna. Co więcej, spowoduje to dodatkowe oszczędności po obu stronach transakcji.
W ramach reformy WHT przewidziano ponadto rozwiązania, które mogą mieć wpływ na podmioty dokonujące wypłat należności za pośrednictwem rachunków papierów wartościowych albo rachunków zbiorczych, jak również wdrożono przepisy stanowiące realizację celu 4.4.4 Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego, przyjętej uchwałą 114 Rady Ministrów z dnia 1 października 2019 r., w której zapisano: ,,Usunięcie różnic w traktowaniu podatkowym obligacji wyemitowanych przed i po 2015 r. dla podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych i rachunki zbiorcze w celu zapewnienia administracyjnej wydajności”.
Dyrektor Szymczyk poinformował też, że zakładane jest wydanie objaśnień podatkowych dotyczących nowego systemu poboru podatku u źródła (tax refund), zaktualizowanych o modyfikacje, którym te przepisy uległy, z uwzględnieniem uwag zgłoszonych w toku konsultacji do projektu objaśnień. Dodał, że aktualnie w Ministerstwie Finansów trwają prace w tym zakresie i ich finalizacja powinna nastąpić wkrótce po rozpoczęciu obowiązywania nowych przepisów.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
