Ministerstwo Finansów podało właśnie, że od stycznia do listopada 2022 roku wpływy z tzw. podatku Belki wyniosły prawie 5,5 mld zł. Chodzi o 19-proc. daninę od zysku z oszczędności, np. z lokat bankowych czy ze sprzedaży papierów wartościowych. To o 31,8 proc. więcej niż w całym 2021 roku (wówczas to było ponad 4,2 mld zł). Natomiast porównując wyniki z pierwszych jedenastu miesięcy ub.r. i z pełnego 2020 roku (3,1 mld zł), widać wzrost aż o 80 proc. Dane za grudzień nie są jeszcze policzone. Nie wiadomo zatem ostatecznie, ile pieniędzy z podatku Belki trafi do budżetu państwa za cały 2022 rok. Pewne jest już jednak to, że poprzedni rok będzie pod tym względem rekordowy.
Wpływy z podatku Belki coraz wyższe
– To może zaskakiwać ze względu na bardzo słabą kondycję polskiej giełdy oraz niskie stopy procentowe lokat bankowych w pierwszej połowie roku. Wygląda na to, że po raz pierwszy od 2016 r. wpływy te przekroczą 1 proc. wszystkich dochodów podatkowych budżetu państwa. W ubiegłym roku wyniosły 0,83 proc. Oczywiście to jest dobrą informacją dla budżetu, ale złą – dla inwestorów indywidualnych, którzy prawie 20 proc. swoich zysków kapitałowych oddają fiskusowi – mówi prof. Paweł Wojciechowski, były minister finansów, cytowany przez Monday News.
Zobacz procedurę w LEX: Opodatkowanie dochodów z obrotu walutami wirtualnymi >
Dane jednak nie dla wszystkich są zaskakujące. Według niektórych ekspertów, wynikają ze zmieniających się tendencji i koniunktury rynkowej. – W mojej ocenie, o wzroście wpływów z tego podatku mogło zdecydować kilka czynników. Po pierwsze, wśród Polaków widać większą chęć oszczędzania na rachunkach oszczędnościowych czy też lokatach. Po drugie, w miarę wzrostu stóp procentowych zwiększało się oprocentowanie lokat i rachunków oszczędnościowych. W ub.r. sięgało 6-8 proc., a w roku 2021 było na poziomie około 1 proc. – wskazuje doradca podatkowy Natalia Stoch-Mika.
Czytaj w LEX: Opodatkowanie odsetek od oszczędności zgromadzonych na rachunkach bankowych >
Zbycie papierów wartościowych i odsetki od lokat
Z danych resortu wynika, że w ciągu 11 miesięcy ub.r. we wskazanej wyżej łącznej sumie wpływów ponad 3,5 mld zł wyniosły wpłaty z podatku dochodowego od dochodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw z nich wynikających, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Z kolei 1,9 mld zł to dochód ze zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów z odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych, zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, a także od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Odliczanie przez spadkobiercę poniesionych przez spadkodawcę wydatków na pozyskanie kapitałów pieniężnych >
Analizując strukturę wpływów z podatku Belki, prof. Wojciechowski dostrzega, że od dwóch lat wzrasta zainteresowanie inwestorów papierami wartościowymi, w tym instrumentami pochodnymi, od których pobierany jest podatek od zbycia. Jednocześnie nastąpił spadek popularności lokat bankowych i funduszy inwestycyjnych, od których ściągany jest podatek zryczałtowany. Były minister finansów zauważa też, że w ubiegłym roku część oszczędnościowa (lokaty i fundusze) wyniosła 1/3 całego podatku Belki, a w okresie pierwszych 15 lat jego funkcjonowania było dokładnie odwrotnie.
Czytaj w LEX: Wypłaty przychodów ze zbycia lokat na rzecz uczestników funduszy inwestycyjnych aktywów niepublicznych >
– Inwestowanie w akcje jest bardziej opłacalne niż przechowywanie swoich oszczędności na lokatach. Oczywiście wiąże się to z większym ryzykiem, ale jednak zysk ze sprzedaży dobrze dobranych papierów wartościowych może być wielokrotnie większy w porównaniu z odsetkami uzyskanymi z lokat. Dlatego właśnie wpływy z podatku od sprzedaży papierów wartościowych powinny być wyższe – uważa Natalia Stoch-Mika.
Czytaj w LEX: Opodatkowanie dochodów z giełdy >
Potrzebna debata o likwidacji podatku Belki
Dr Sławomir Dudek, główny ekonomista Instytutu Finansów Publicznych, a także były dyrektor Departamentu Polityki Makroekonomicznej Ministerstwa Finansów, przekonuje z kolei, że podatek Belki jest mało istotny z perspektywy całego budżetu. Wzrost od 2020 roku wyniósł niecałe 2,5 mld zł. I ta kwota, choć jest imponująca, to jednak stanowi tylko nieco ponad 1 proc. dochodów z VAT.
Jego zdaniem, potrzebna jest zatem pilna i rzetelna debata i analiza ze strony resortu finansów na temat podatku Belki.
Głosy o likwidacji tej daniny pojawiają się co jakiś czas. Ostatnio, głośno na temat było jesienią ubiegłego roku. W tekście pt. Polacy chcą zniesienia podatku Belki. Na razie nie ma na to szans pisaliśmy, że 67,5 proc. badanych uważa, że przez rosnącą inflację rząd powinien zlikwidować tzw. podatek Belki. Z kolei 4 proc. uczestników sondażu stwierdza, że ten podatek powinien być tylko czasowo zawieszony. Ministerstwo Finansów zapewnia jednak, że obecnie nie prowadzi prac nad uchyleniem lub czasowym zawieszeniem podatku od zysków kapitałowych. W niedawnej korespondencji z Rzecznikiem Praw Obywatelskich wiceminister Artur Soboń poinformował wprost, że podatek Belki nie zostanie zlikwidowany. Stwierdził wówczas, że zniesienie tej daniny spowodowałoby szereg niekorzystnych skutków, nie tylko ubytek w dochodach budżetu. Wiceminister zwracał też uwagę, że podatek ten dotyczy nie tylko przeciętnych obywateli i ich oszczędności w bankach, ale też znacznie większych operacji finansowych, dokonywanych przez profesjonalnych graczy rynku finansowego. Sugerował, ze zniesienie tego podatku mogłoby mieć dla tego rynku niekorzystne skutki w postaci nieuchronnego napływu kapitału spekulacyjnego, zachęconego zerowym opodatkowaniem. Resort finansów rozważa jednak wprowadzenie takich zmian w przepisach, którego mogłyby zachęcać do oszczędzania i inwestowania. Muszą być one jednak neutralne podatkowo.
Zobacz również: MF: Nie zniesiemy podatku Belki >>
Zobacz procedury w LEX:
- Opodatkowanie przychodów z kapitałów pieniężnych >
- Koszty uzyskania przychodów w przypadku sprzedaży akcji (udziałów) >
- Opodatkowanie zysków kapitałowych >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
