Ustawa DRM przewiduje trzy procedury rozstrzygania międzynarodowych sporów o podwójne opodatkowanie. Pierwsza procedura wynika z zapisów unijnej dyrektywy 2017/1852 z 10 października 2017 r. Dotyczy ona sporów powstałych w związku z interpretowaniem, stosowaniem umów i konwencji w zakresie eliminowania podwójnego opodatkowania dochodu lub majątku, których stroną jest Polska i inne państwa członkowskie Unii Europejskiej. Zgodnie z tą procedurą państwa członkowskie w tym Polska będą miały dwa lata (z możliwością przedłużenia o rok) na wyjaśnienie wątpliwości i rozstrzygnięcie postępowania. Procedura przewiduje szereg środków odwoławczych w sytuacji gdy procedura nie przyniesie rezultatu, w tym możliwość powołania przez podatnika niezależnej komisji składającej się z grupy od trzech do pięciu arbitrów. Nowe przepisy mają zasadniczo dotyczyć sporów powstałych po 2017 r.

Druga i trzecia procedura już istnieją. Jedna z nich bazuje na konwencji arbitrażowej, natomiast druga na postanowieniach umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.  

Uprzednie Porozumienia Cenowe (APA)

Ustawa DRM nie zmienia samej koncepcji uprzednich porozumień cenowych, a jedynie wprowadza, zdaniem resortu finansów, zmiany mające na celu zwiększenie efektywności postępowania, jak również ujednolicenie regulacji z przepisami w zakresie cen transferowych obowiązującymi od 1 stycznia 2019 r. Stąd m.in. przeniesienie w całości przepisów w tym zakresie z Działu IIA ordynacji podatkowej „Porozumienia w sprawach ustalania cen transferowych” do nowej ustawy DRM.

Uprzednie porozumienia cenowe będą nadal zawierane na wniosek podatnika, natomiast zakres wniosku został zbliżony do treści dokumentacji cen transferowych. 

Nowa ustawa DRM przewiduje również możliwość wniesienia wniosku przez zagranicznego inwestora zainteresowanego utworzeniem w Polsce podmiotu powiązanego, przy czym w takim wypadku uprzednie porozumienie zostanie wydane dla krajowego podmiotu powiązanego. Doprecyzowano również, że zakres wniosku składanego przez zagranicznego inwestora zawierać będzie m.in. informacje na temat planowanej działalności nowego podmiotu, struktury zarządczej, czy też planowanych zasad rachunkowości podmiotu krajowego.  

 

Ważną zmianą jest fakt wprowadzenia ustawą DRM możliwości obowiązywania APA od początku roku podatkowego w którym wniosek został złożony. Dodatkowo, doprecyzowano, że w przypadku wniosków złożonych do końca grudnia 2019 r. istnieje możliwość pełnego odliczenia kosztów z art. 15e ustawy o CIT również dla roku poprzedzającego rok złożenia wniosku, czyli dla 2018 r. Jest to korzystne rozwiązanie dla tych podatników którzy chcieliby mieć pewność co do możliwości pełnego odliczenia kosztów z art. 15e ustawy o CIT powstałych w tym okresie. Osoby te mają zatem niecałe trzy miesiące na podjęcie odpowiednich kroków i złożenie wniosku APA.

Zobacz również: Iluzoryczna dwuinstancyjność postępowania podatkowego >>

Wyjaśnienia MF to pułapka na podatnika >>

Podatnicy wnioskujący o uprzednie porozumienia cenowe muszą liczyć się również ze zmianą zasad w zakresie weryfikacji stosowania uprzednich porozumień cenowych. Weryfikacja ma przebiegać zasadniczo w ramach czynności sprawdzających prowadzonych przez Szefa KAS (z zastrzeżeniami m.in. dotyczącymi możliwości przeprowadzenia kontroli podatkowej w przypadku uzasadnionych podejrzeń nie stosowania się do warunków APA). Niezależnie od powyższego obowiązek składania corocznych sprawozdań o realizacji uzyskanych porozumień jest nadal w mocy, przy czym zakres informacji składanych w sprawozdaniu został dostosowany do indywidualnej sytuacji podatnika wskazanej w porozumieniu.  

Ustawa DRM zakłada również, że jej przepisy będą miały zastosowanie do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie tychże regulacji.

Umowa o współdziałanie 

W ustawie DRM pojawiła się propozycja wprowadzenia w ordynacji podatkowej regulacji w zakresie programu współdziałania pomiędzy fiskusem a największymi podatnikami (o przychodach powyżej 50 mln euro). Dotychczas funkcjonująca pod pojęciem „monitoring horyzontalny”.

 


Program ten polega na zawarciu przez Szefa KAS umowy o współdziałanie na wniosek podatnika. Umowa o współdziałanie ma służyć zapewnieniu przestrzegania przez podatników prawa podatkowego w warunkach przejrzystości podejmowanych działań oraz wzajemnego zaufania i zrozumienia między organem podatkowym a podatnikiem. Umowa zawierana jest na czas nieokreślony i może być wypowiedziana przez podatnika w każdym czasie. Podatnicy którzy zdecydowaliby się na współdziałanie z fiskusem muszą przejść pozytywnie wstępny audyt swoich rozliczeń, co oznacza, ze ich działalność musi być transparentna. W ramach umowy o współdziałanie Szef KAS będzie mógł zawrzeć z podatnikiem porozumienie podatkowe w zakresie m.in:

  • interpretacji podatkowej;
  • ustalania cen transferowych;
  • braku zasadności stosowania przepisów o klauzuli przeciwko unikaniu podwójnego opodatkowania;
  • wysokości prognozowanego zobowiązania podatkowego w CIT na przyszły rok.

Korzyścią w zamian za zawarcie umowy o współudziale jest m.in. zwolnienie z obowiązków raportowania schematów podatkowych (MDR), ponoszenie o połowę mniejszej opłaty od wniosków o uzyskanie uprzednich porozumień cenowych, jak również jej pobranie po zawarciu porozumienia, czy też ograniczenia w zakresie przekazywanych na etapie postępowania APA dokumentów i materiałów.  

Zdaniem Ministerstwa Finansów największą korzyścią dla podatnika z tytułu udziału w programie jest „zwiększenie pewności prawa podatkowego i planowania wydatków, co w konsekwencji wpływa na minimalizację ryzyka podatkowego i zmniejszenie kosztów dyscypliny podatkowej”. Z szacunków Ministerstwa Finansów wynika, że z programu mogłoby skorzystać ok. 2,5 tys. podatników.

Katarzyna Darska, starszy menedżer w zespole ds. cen transferowych w KPMG w Polsce