Parlament zakończył w tym tygodniu prace nad uchwaloną 21 listopada br. nowelizacją ustawy o podatku od spadków i darowizny (druk sejmowy 1837). Senat nie wprowadził do niej zmian, co oznacza, że teraz zostanie skierowana do podpisu prezydenta. Ustawa ma wejść w życie 14 dnia od ogłoszenia.
Ministerstwo Finansów, uzasadniając potrzebę nowelizacji, wyjaśniało, że dotychczas prawo do zwolnienia z podatku zależy m.in. od zgłoszenia nabycia majątku w terminie sześciu miesięcy. Jest to termin prawa materialnego, który obecnie nie podlega przywróceniu. Konsekwencją jest utrata zwolnienia i opodatkowanie spadku czy darowizny na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Zmiana korzystna dla podatników
Jak wyjaśnia Katarzyna Siwiec, radca prawny, obecnie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn gwarantuje członkom najbliższej rodziny zwolnienie z podatku, jeżeli zgłoszą oni naczelnikowi urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 nabycie rzeczy i praw majątkowych w drodze dziedziczenia - w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku (analogiczne rozwiązanie przewiduje art. 4b w odniesieniu do przedsiębiorstwa).
- Problemem jest jednak to, że termin ten charakter materialnoprawny, co oznacza, że niezłożenie w jego trakcie zgłoszenia SD-Z2 skutkuje utratą zwolnienia podmiotowego. Termin ten nie podlega przywróceniu. Osoby, które dziedziczą duży majątek i mogłyby z tego zwolnienia skorzystać, ale nie dopełniły formalności, muszą w rezultacie zostać opodatkowane na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Nie ma przy tym znaczenia, czy nie dopełniły formalności w sposób zawiniony, czy niezawiniony. Jeżeli komentowana ustawa wejdzie w życie, będzie możliwe przywrócenie tego terminu, o ile uchybienie terminowi nie nastąpiło z winy podatnika. Jeżeli zatem spadkobierca nie złoży zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z2 bez swojej winy, bo np. ciężko zachoruje, będzie mógł ubiegać się o przywrócenie terminu. I to jest bardzo pozytywna wiadomość dla wielu podatników. Podanie o przywrócenie terminu będzie trzeba wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi, uprawdopodabniając brak winy w niedotrzymaniu tego terminu i jednocześnie trzeba będzie złożyć także zeznanie na formularzu SD-Z2 - mówi mec. Katarzyna Siwiec.
Sprawdź też w LEX: Jak opodatkować odziedziczone fundusze inwestycyjne? >
Przypomnijmy, że obecnie zgodnie z art. 4a ust. 1, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy oraz
- w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Zgodnie z art. 4b ust. 1 pkt 1 zwalnia się od podatku nabycie w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego własności przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub udziału w nim, pod warunkiem zgłoszenia przez nabywcę nabycia własności przedsiębiorstwa lub udziału w nim właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
Znowelizowana ustawa zakłada, że terminy określone w art. 4a ust. 1 pkt 1 lub ust. 2 oraz w art. 4b ust. 1 pkt 1 przywraca się na wniosek podatnika, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy. W przypadku przywrócenia terminu do złożenia zgłoszenia, w wyniku wniesienia do sądu administracyjnego skargi na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu, organ podatkowy uchyla decyzję w sprawie podatku od spadków i darowizn, o ile ją wydał, oraz umarza postępowanie podatkowe. W przypadku, gdy organ podatkowy wyda decyzję w sprawie podatku od spadków i darowizn, a termin do złożenia zgłoszenia zostanie ostatecznie przywrócony, taka decyzja zostanie uchylona a postępowanie podatkowe umorzone.
Czytaj też w LEX: Umowa podziału majątku, działu spadku oraz zniesienia współwłasności mająca za przedmiot nieruchomość >
Cena promocyjna: 135.2 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 118.29 zł
Podatek zależy od pokrewieństwa
Przypomnijmy, że wysokość podatku zależy od tego, do której grupy podatkowej zalicza się nabywca.
Przynależność do poszczególnych grup zależy od stopnia pokrewieństwa:
- do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
- do grupy II – zstępnych rodzeństwa (np. dzieci siostry), rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,
- do grupy III – innych nabywców.
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
- 36 120 zł – dla nabywców zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej,,
- 27 090 zł – dla nabywców zaliczonych do drugiej grupy,
- 5733 zł – dla nabywców zaliczonych do trzeciej grupy.
Sprawdź też w LEX: Czy comiesięczne darowizny od matki trzeba zgłaszać w SD-Z2 osobno co miesiąc, czy można złożyć kilka deklaracji naraz i wpisać jedną datę ich wypełnienia? >
- Ustawa wychodzi naprzeciw tym osobom, którzy z powodów losowych, niezawinionych przez podatnika, nie zmieścili się w sześciomiesięcznym terminie. Dotyczy to zarówno nabycia majątku w darowiźnie, jak też nabycia w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego własności przedsiębiorstwa lub udziału w nim. Należy zaznaczyć, że w przypadku osobom należącym do najbliższej rodziny przysługuje całkowite zwolnienie z podatku, o ile spełnią ustawowe warunki. Dotychczas brak zgłoszenia nabycia w ciągu sześciu miesięcy sprawiał, że osoby te musiały zapłacić podatek jak I grupa, według progresywnej skali, w której najwyższa stawka wynosi 7 proc. - mówi Agata Malicka, współwłaścicielka biura rachunkowego.
Czytaj też w LEX: Darowizny na rzecz członków rodziny jako sposób unikania opodatkowania >
