Jeśli więc jeden z małżonków spełnia te warunki w stosunku do swoich trojga dzieci, a czwarte dziecko jest żony, małżonek z ulgi nie skorzysta.
Od 2022 r. pojawiło się rozwiązanie wspierające rodziny 4+, czyli zerowy PIT dla rodzin z co najmniej czwórką dzieci. Na temat tej ulgi wypowiedziały się już organy skarbowe. Wątpliwości miała pewna rodzina, czy może skorzystać z tego rozwiązania. Skierowała więc wniosek o interpretację, podkreślając w nim, że nikt z księgowych, a nawet urzędników nie był w stanie odpowiedzieć na pytanie co z rodzinami, w których małżonkowie po raz kolejny weszli w związek małżeński i mają dzieci z pierwszych małżeństw lub związków.
W przypadku tych podatników troje dzieci jest dziećmi biologicznymi małżonka, pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym i są na jego utrzymaniu, a dziecko żony pochodzi z jej pierwszego związku. Łącznie mają oni czworo dzieci we wspólnym gospodarstwie domowym. Ojciec dziecka ma ograniczoną władzę rodzicielską i w sposób faktyczny to obecny małżonek z żoną sprawuje opiekę, troszczy się o wychowanie i utrzymanie całej czwórki dzieci. Z żoną rozlicza się wspólnie uwzględniając wszystkie dzieci.
Czytaj też: Ulga na dzieci na przykładach >
Małżonkowie powzięli jednak wątpliwość, czy ulga im przysługuje, ich zdaniem tak, skoro sprawują opiekę faktyczną i dzieci pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym.
W rozmowie telefonicznej z urzędnikami mąż uzyskał informację, że jest to raczej zasadne, ale nikt nie potrafił tego potwierdzić, ponieważ jest to nowe rozwiązanie i nie ma jeszcze do niego wytycznych. W ocenie małżonków, skoro obciążenie podatkowe jest formą odzwierciedlenia zarobków i zobowiązań podatnika względem państwa które w bezpośredniej korelacji powiązane jest z wielkością gospodarstwa domowego wydaje się to być naturalne i sprawiedliwe. Wyznacznikiem powinno być wspólne gospodarstwo domowe i powinowactwo rodzicielskie równocześnie.
Negatywna interpretacja w sprawie ulgi 4+
Tymczasem, dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 23 marca (nr 0115-KDIT2.4011.900.2021.1.RS) stwierdził, że stanowisko podatnika jest nieprawidłowe.
Wyjaśnił, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), wolne od podatku dochodowego są: przychody podatnika do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł, osiągnięte:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy,
- z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8,
- z pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30c albo art. 30ca albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
- który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci, o których mowa w art. 27ea ust. 1 pkt 2, wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą, a w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci - wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo sprawował funkcję rodziny zastępczej, z zastrzeżeniem ust. 39 i 44-48.
Czasem potrzebne zaświadczenia
Na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do omawianej ulgi, w szczególności: odpis aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka, odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą i zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Dyrektor KIS wskazał, że obowiązująca od 1 stycznia 2022 r. tzw. ulga dla rodzin 4+, przysługuje podatnikowi, który po spełnieniu warunków dotyczących uzyskania przychodów z określonych źródeł przychodów – w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci:
- wykonywał władzę rodzicielską,
- pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub
- sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,
a w przypadku pełnoletnich, uczących się dzieci:
- wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo
- sprawował funkcję rodziny zastępczej.
Zobacz również: Bezpłatne udostępnienie mieszkania rodzi skutki podatkowe >>
Stan cywilny nieważny
Ulga dotyczy rodziców, w tym rodziców zastępczych, oraz opiekunów prawnych, bez względu na ich stan cywilny. Mogą z niej korzystać zarówno samotni rodzice (opiekunowie prawni), jak i małżonkowie oraz rodzice pozostający w związkach nieformalnych.
Dyrektor KIS stwierdził, że podatnik (mąż) nie spełnia warunku uprawniającego do skorzystania z tzw. ulgi dla rodzin 4+, ponieważ nie jest on rodzicem czworga dzieci, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT. Z wniosku nie wynika bowiem, aby w 2022 r. w stosunku do co najmniej czworga dzieci podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego lub sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą lub też, jak w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci – wykonywał ciążący obowiązek alimentacyjny albo sprawował funkcję rodziny zastępczej.
Czytaj też: Polski Ład: Zmiany w zasadach wspólnego rozliczania małżonków oraz osób samotnie wychowujących dzieci >
Eksperci: Ulga różnicuje rodziny
- Dyrektor KIS słusznie wskazał, że na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tzw. ulga dla rodzin 4+ nie przysługuje osobom, które sprawują jedynie faktyczną opiekę nad dzieckiem swojego małżonka i jednocześnie nie przysługuje im władza rodzicielska względem dziecka, nie są opiekunem dziecka lub nie sprawują względem niego funkcji rodzinny zastępczej – stwierdziła Paulina Biskup, radca prawny w Kancelarii JKP.Legal.
Wskazała, że przepisy Polskiego Ładu nie precyzują, czy zwolnienie przychodów z podatku dotyczy jednego rodzica, czy też obu, dlatego przyjmuje się, że zwolnieni są obydwoje rodzice.
Ekspertka zauważa jednak to, co jest dla pytającej fiskusa rodziny najważniejsze – czy będzie mogła skorzystać z uli 4+. - W analizowanym stanie faktycznym z tzw. ulgi dla rodzin 4+ będzie mogła skorzystać żona wnioskodawcy, ponieważ jej przysługuje władza rodzicielska nad czworgiem dzieci. Dodać należy, że tzw. ulga dla rodzin 4+ łączy się z innymi ulgami oraz kwotą wolną od podatku, co oznacza, że naliczana jest od dochodu ponad kwotę wolną od opodatkowania – podkreśla Paulina Biskup.
Kolejna ekspertka wskazuje na fakt, że ulga w sposób nieuzasadniony różnicuje sytuację rodzin. - Stanowisko dyrektora KIS w zakresie wydanej interpretacji indywidualnej zasługuje na aprobatę. Z literalnego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT wynika wprost, że przesłankami skorzystania z ulgi 4+ jest wykonywanie nad dzieckiem władzy rodzicielskiej bądź posiadanie statusu opiekuna prawnego dziecka – podkreśla adwokat, doradca podatkowy Aleksandra Medlarska.
Ekspertka zauważa, że nie jest zatem możliwe skorzystanie ze wspomnianej ulgi, jeżeli wprawdzie w gospodarstwie domowym na utrzymaniu pozostaje czworo lub więcej małoletnich dzieci, niemniej żaden z partnerów czy małżonków nie wykonuje władzy rodzicielskiej nad minimum czworgiem z nich (lub nie ma statusu ich prawnego opiekuna).
- Powołane przepisy w rzeczywistości różnicują status rodzin tzw. „patchworkowych”, mimo iż sytuacja faktyczna takich rodzin (finansowa, gospodarcza, rodzinna), nie odbiega od sytuacji faktycznej rodzin, które z tej ulgi skorzystać mogą. Nie budzi wątpliwości, że problem omówiony w interpretacji powinien zostać nagłośniony i przedyskutowany na poziomie ustawodawczym – stwierdza Aleksandra Medlarska.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
