Podatnik jest właścicielem mieszkania, w którym nie mieszka. Ponieważ jego kolega z rodziną znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej, udostępnił im to mieszkanie podpisując umowę użyczenia. Kolega pokrywa jedynie comiesięczne koszty, tj. czynsz do spółdzielni i media (energia elektryczna, gaz, woda).

Podatnik wystąpił o interpretację. Spytał, czy musi zapłacić podatek z tytułu użyczenia lokalu. Wyliczył we wniosku, co wchodzi w skład czynszu i wyjaśnił, że nie otrzymywał od kolegi innych opłat. W jego ocenie, nie osiągnął on żadnego przychodu i nie musi płacić podatku.

W interpretacji z 28 marca br. dyrektor KIS stwierdził, że stanowisko podatnika jest tylko w części prawidłowe (nr 0113-KDIPT2-2.4011.1201.2021.2.ACZ).

WZORY DOKUMENTÓW:

 

Użyczenie w przepisach prawa cywilnego

Pytający wskazał, że użyczenie zostało uregulowane w art. 710-719 ustawy - Kodeks cywilny. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy, w zakresie przewidzianym umową i przepisami prawa.

Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność. Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej i nie może żądać zwrotu kosztów od użyczającego. Zwykłe koszty utrzymania to np. koszty konserwacji, bieżących remontów, drobnych napraw itp.

Nie są nimi koszty obciążające dłużnika niezależnie od istnienia stosunku użyczenia (np. podatków, kosztów ubezpieczenia, opłat i innych ciężarów).

Dyrektor KIS stwierdził, że jeżeli biorący w użyczenie ponosi dodatkowe opłaty za użyczającego tytułem opłat czynszowych, które to opłaty użyczający musiałby ponieść bez względu na fakt zawarcia przedmiotowej umowy, to wywoła to określone skutki podatkowe.

Charakter prawny umowy użyczenia - LINIA ORZECZNICZA >

Samo użyczenie nie powoduje przychodu u użyczającego

Podkreślił, że opodatkowaniu PIT podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym.

W związku z nieodpłatnym przekazaniem lokalu do używania po stronie podatnika – jako osoby użyczającej, nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o PIT. Użyczający nie osiągnął z tego tytułu dochodu skutkującego powstaniem obowiązku podatkowego w PIT.

Również wydatki ponoszone przez biorącego w użyczenie tytułem zapłaty za media (energia elektryczna, gaz, woda) oraz pozostałe opłaty licznikowe (rozliczane na podstawie liczników) wchodzące w skład czynszu, nie stanowią po stronie podatnika jakiegokolwiek przychodu. Podatnik nie poniósłby tych kosztów, gdyby nie to, że korzystał z tego lokalu biorący w użyczenie (kolega).

PROCEDURA Postępowania w sprawie z powództwa o eksmisję z lokalu mieszkalnego >

Natomiast zapłata przez biorącego w użyczenie (kolegi) świadczenia pieniężnego w postaci opłat za czynsz, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników, jest swoistym zwolnieniem podatnika z długu w postaci zapłaty za niego należności, którą i tak musiałby zapłacić w związku z własnością rzeczy, nawet w sytuacji, gdyby podatnik z tego lokalu nie korzystał.

W konsekwencji, kwota czynszu, która była ponoszona przez biorącego w użyczenie, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników, stanowi dla właściciela przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu PIT na zasadach ogólnych, stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

Reasumując, bezpłatne użyczenie przez podatnika lokalu mieszkalnego koledze nie stanowi źródła przychodu, a zatem podatnik nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Również wydatki ponoszone przez biorącego w użyczenie tytułem zapłaty za media (energia elektryczna, gaz, woda) oraz pozostałe opłaty rozliczane na podstawie wskazań liczników, wchodzące w skład czynszu uiszczanego na rzecz spółdzielni, nie stanowią dla podatnika przysporzenia majątkowego i tym samym nie skutkują powstaniem po jego stronie przychodu do opodatkowania.

Natomiast kwota czynszu, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników – dokonywana przez biorącego w użytkowanie lokal, tj. kolegę, stanowi dla podatnika przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu PIT.

 

Zasiedzenie nieruchomości w praktyce

Antoni Górski

Sprawdź  

Eksperci: Rozbieżność w przypadku najmu i użyczenia

- Interpretacja jest zgodna z przepisami prawa materialnego, jednak prawdopodobnie nie spełni swojej funkcji ochronnej dla wnioskodawcy z uwagi na brak wyczerpującego przedstawienia przez niego stanu faktycznego – podkreśla Stefan Kowalski, radca prawny, partner w Kowalski & Wisła Attorneys. Ekspert zauważa, że podatnik nie wskazał, czy opłata za gaz i energię elektryczną obejmuje też opłaty stałe czy tylko zapłatę za faktyczne zużycie gazu i prądu – kwota opłat stałych w tym przypadku będzie dla podatnika źródłem przychodu.

- Tak samo niedokładnie opisane składniki opłat na rzecz spółdzielni mieszkaniowej mogą spowodować inne skutki podatkowe niż w wydanej interpretacji. Odpowiedź organu jest prawidłowa, ale opis stanu faktycznego może być nieprawidłowy – podkreśla Stefan Kowalski.

Z kolei, inna ekspertka zwraca uwagę na fakt, że interpretacja ma bardzo istotne znaczenie w świetle obecnych wydarzeń i przybywających z Ukrainy uchodźców.  - Wielu Polaków zdecydowało się na nieodpłatne użyczeniem obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną własnych mieszkań. Stanowisko przyjęte w wydanej interpretacji budzić musi jednak wątpliwości – podkreśla Paulina Biskup, radca prawny w JKP. Legal.

Zobacz również: Ukraińcy jednak bez zwolnienia z podatku od spadków i darowizn >>

 

 

Ekspertka zwraca uwagę, że dyrektor KIS przyjął, że kwota czynszu, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników – dokonywana przez biorącego w użytkowanie lokal, stanowi dla podatnika przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu PIT. Jednak zwrócić należy uwagę, że do tej kwestii inaczej organy podatkowe podchodzą w przypadku umów najmu.

- W interpretacji z 24 grudnia 2020 r. Dyrektor KIS przyjął, że przychodem podatniczki w przypadku najmu będzie wyłącznie kwota uzyskiwanego przez nią czynszu najmu bez opłat na rzecz wspólnoty i mediów (nr 0112-KDIL2-2.4011.653.2020.2.MC) – podkreśla Paulina Biskup.

 Ekspertka wskazuje, że dyrektor KIS uznał, że aby przychód ten po stronie wynajmującego powstał, muszą zaistnieć przesłanki określone w art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wpłacane przez najemcę kwoty powinny zatem zostać otrzymane przez wynajmującego lub postawione do jego dyspozycji.

- Składnikiem przychodu osiąganego z najmu przez wynajmującego nie będą natomiast wnoszone przez najemcę opłaty związane z przedmiotem najmu, jeżeli z umowy wynika, że to najemca jest zobowiązany do ich ponoszenia. Dodatkowe opłaty ponoszone przez najemcę w związku z użytkowaniem lokalu nie mieszczą się w pojęciu świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, jak również nie powodują przysporzenia majątkowego po stronie wynajmującego – podkreśla Paulina Biskup.

Ekspertka dodaje, że zarówno na podstawie art. 6 ust. 1a ww. ustawy jak i art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychód czy podstawę opodatkowania stanowią pieniądze, wartości pieniężne, wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń jeżeli zostały otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w danych roku kalendarzowym.

- Zatem, dyrektor KIS uznał, że w przypadku umów odpłatnych kwota czynszu do wspólnoty nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu ryczałtem, a w przypadku bezpłatnej umowy użyczenia kwota przekazywanego do wspólnoty czynszu (z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań licznikowych) przychód już stanowi i podlega opodatkowaniem podatkiem dochodowym. Zaprezentowane przez dyrektora KIS stanowisko jest zatem wewnętrznie sprzeczne – podkreśla Paulina Biskup.

Jej zdaniem, niesłusznie przyjął organ, że świadczenie pieniężne w postaci opłat za czynsz, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników, jest swoistym zwolnieniem podatnika z długu w postaci zapłaty na jego rzecz należności, którą i tak musiałby zapłacić w związku z własnością (posiadaniem) rzeczy – nawet w sytuacji, gdyby z tego lokalu nie korzystał.

- Dyrektor KIS pominął, że użyczający oddając lokal w użyczenie traci władztwo na rzeczą i dlatego obowiązek zapłaty czynszu przechodzi na osobę korzystającą bezpłatnie z lokalu. Przyjęte przez dyrektora KIS stanowisko, prowadzi do absurdalnego wniosku, że oddając lokal do użytkowania wykazujemy przychód, który nie występuje w przypadku zawarcia odpłatnej umowy najmu – podkreśla Paulina Biskup.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.