Projekt obejmujący zmiany w kodeksie rodzinnym i w cywilnym zakładał również postępowanie informacyjne w przypadku par, które chcą się rozwieść ale mają małoletnie dzieci i nieobowiązkowe mediacje rodzinne. Miał również wprowadzić alimenty natychmiastowe.
Czytaj: Ministerstwo Sprawiedliwości zmienia prawo dotyczące alimentów>>
Czym jest obowiązek alimentacyjny?
Obowiązek alimentacyjny polega na zapewnieniu środków utrzymania członkom swojej rodziny. Najczęściej o alimentach mówi się w kontekście alimentów na dzieci bądź ewentualnie byłego małżonka po rozwodzie. Obowiązek ten nie jest jednak ściśle określony tylko co do tych osób. Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Czytaj w LEX: Wpływ epidemii Covid-19 (koronawirusa) na toczące się cywilne postępowania sądowe >
I tak zgodnie z art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest to: Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Z kolei art. 129 określa kolejność: par. 1. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi, par. 2. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.
Do kiedy należą się alimenty?
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym obowiązek ten nie wygasa z chwilą osiągnięcia konkretnego wieku przez dziecko ani ukończenia przez niego określonego stopnia edukacji.
W myśl art. 133 par. 1.: Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Prawo do alimentów dla osoby odbywającej aplikację prawniczą >
Par. 2 określa, że poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
Z kolei na mocy par. 3 rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Czytaj: "Alimenciarze" nadal wykreślani z rejestrów - mimo długu>>
Sąd ocenia, czy można nie płacić
Obecnie rodzic pełnoletniego dziecka, by zaprzestać płacenia alimentów musi wystąpić do sądu z pozwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Należy go złożyć do sądu rejonowego wydziału rodzinnego i nieletnich. Właściwy jest sąd w którego okręgu pozwany - dziecko, mieszka. Musi być w nim zaznaczone na rzecz jakiej osoby płacone są alimenty, jak również aktualna kwota płaconych alimentów, sygnatura akt oraz organ, który wydał orzeczenie.
Zobacz procedurę w LEX: Uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka pełnoletniego (art. 133 § 3 k.r.o.) >
Do akt należy dołączyć prawomocny wyrok zasądzający alimenty. Dopuszczalne jest także zabezpieczenie powództwa w przedmiocie zmniejszenia wysokości alimentów przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego - ale wymaga wysokiego stopnia uwiarygodnienia powództwa.
Czytaj w LEX: Sposoby egzekucji oraz wyjawienie majątku przed komornikiem >
Ważne jest też uzasadnienie - konieczne jest wskazanie okoliczności faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a także dowodów na poparcie zgłoszonego żądania.
Czytaj: Podwyżka pensji minimalnej odbierze wielu dzieciom alimenty>>
Ministerstwo Sprawiedliwości chciało zmian
Resort sprawiedliwości wskazywał, że właśnie dlatego konieczne jest wprowadzenie granicy wygasania obowiązku alimentacyjnego. I zaproponował 25 lat.
- Bardzo częste są sytuacje, w których osoba zobowiązana do płacenia alimentów, popadła w niedostatek, a jej dziecko - już pełnoletnie zmieniło miejsce zamieszkania w Polsce lub wyjechało za granicę, nie podając nowego adresu. To często pokłosie konfliktu między dzieckiem a rodzicem. Żeby zainicjować każdy proces - w tym ten o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego - trzeba wskazać adres pozwanego. W takich relacjach, zwłaszcza gdy dziecko wyjechało za granicę, jest to trudne, a często niemożliwe - wyjaśniał w rozmowie z Prawo.pl ówczesny wiceminister Łukasz Piebiak.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Dopuszczalność obniżenia alimentów w procesie o uchylenie alimentów >
Początkowo automatyzmu miało nie być jedynie w przypadku osób, ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Ostatecznie planowano objąć nim dorosłe dzieci z każdą orzeczoną niepełnosprawnością.
Projekt trafił do Sejmu, ale do końca poprzedniej kadencji nie został uchwalony, więc dotknęła go zasada dyskontynuacji. Gdyby resort sprawiedliwości chciał wrócić do prac nad nim, rząd musiałby go ponownie wnieść do Sejmu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
