W niepewnej ostatnio i pełnej ryzyk rzeczywistości gospodarczej i prawnej ważne są wszelkie informacje korzystne dla przedsiębiorców i podatników. Taką informacją będzie z pewnością niedawny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który może skutecznie ułatwić skorzystanie z ulgi na złe długi.
Warunki skorzystania z tej ulgi określa ustawa o podatku od towarów i usług. Zgodnie z jej przepisami, podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.
Ulga na złe długi a postępowanie upadłościowe wobec dłużnika - LINIA ORZECZNICZA >
W stanie prawnym do 15 października 2020 r., aby skorzystać z prawa do obniżenia VAT należnego z tytułu nieściągalnych wierzytelności spełnione musiały być dodatkowe przesłanki. Były nimi:
- rejestracja dłużnika i wierzyciela jako podatników VAT
- brak objęcia dłużnika postępowaniem upadłościowym lub restrukturyzacyjnym,
- od daty wystawienia faktury dokumentującej nieściągalną wierzytelność nie upłynęły dwa lata (licząc od końca roku jej wystawienia).
PROCEDURA w LEX: Ulga na złe długi - prawo do skorzystania >
TSUE o niezgodności z prawem unijnym dodatkowych przesłanek
Sytuacja zmieniła się jednak wraz z wydaniem przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyroku z 15 października 2020 r., C-335-19, który orzekł o niezgodności z prawem unijnym dodatkowych przesłanek.
- Trybunał orzekł, że dyrektywa VAT stoi na przeszkodzie przepisom krajowym, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania VAT m.in. od warunku, by dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego – stwierdza Dominik Niewadzi, doradca podatkowy i manager w zespole Tax Litigation w ALTO.
Ekspert dodaje, że z orzeczenia tego wynika więc, że warunki, jakie mają spełnić podatnicy, by móc skorzystać z ulgi na złe długi, muszą ograniczać się jedynie do formalności umożliwiających wykazanie, że po zawarciu transakcji zapłata części lub całości wynagrodzenia ostatecznie nie zostanie otrzymana.
Krywan Tomasz: Korzystanie z ulgi na złe długi krok po kroku - PORADNIK >
Wątpliwa przesłanka braku upływu dwóch lat od wystawienia faktury
Jak możemy zauważyć, wśród wymienionych wcześniej przesłanek jest ta, że od daty wystawienia faktury dokumentującej nieściągalną wierzytelność nie upłynęły dwa lata (licząc od końca roku jej wystawienia).
Co wyrok TSUE zmienia w tej sprawie?
- TSUE nie odniósł się wprost do przesłanki, zgodnie z którą, aby obniżyć VAT należny od daty wystawienia faktury dokumentującej nieściągalną wierzytelność nie upłynęły dwa lata. Pojawiła się więc wątpliwość czy z powyższego, pozytywnego dla podatników wyroku TSUE, korzystać można również w odniesieniu do starszych faktur – podkreśla Maciej Matłok, aplikant adwokacki i konsultant w zespole Tax Litigation w ALTO.
Jego zdaniem, brak możliwości takiej korekty oznaczałby, że podatnicy, którzy powinni byli mieć możliwość dokonania korekty podatku w przeszłości, efektywnie zostaliby pozbawieni tego prawa z uwagi na upływ dwuletniego terminu. Sprawa ta nie była oczywista.
Zobacz również:
Przepisy o odliczaniu w VAT nieściągalnych wierzytelności zbyt restrykcyjne >>
Ostatnie dni na wniosek o zwrot VAT w ramach ulgi na złe długi >>
Problem został dostrzeżony przez WSA w Gdańsku, który w wyroku z 15 lutego 2022 r., sygn. I SA/Gd 1240/21, wskazał, że skoro przesłanka niepozostawania dłużnika w stanie upadłości była niezgodna z przepisami unijnymi i w sposób skuteczny uniemożliwiała złożenie podatnikowi w przeszłości korekty, to dwuletni termin należy pominąć i przyjąć obecnie dopuszczalność takiej korekty.
Zdaniem WSA, inny wniosek powodowałby, że wykonanie uprawnień przyznanych na mocy prawa UE (powołanie się na wyrok TSUE) byłoby dla podatnika praktycznie niemożliwe, mimo działania przez niego w dobrej wierze.
- Wyrok WSA w Gdańsku otwiera więc drogę do szerszego korzystania z ulgi na złe długi. Podatnicy powinni mieć prawo do obniżenia swojego podatku należnego nawet po upływie dwóch lat od daty wystawienia faktury dokumentującej nieściągalność wierzytelność, jeśli do tej pory nie zrobili tego z uwagi na pozostające w sprzeczności z prawem unijnym, rygorystyczne przesłanki nałożone przez polskiego ustawodawcę – stwierdza Maciej Matłok.
Praktyczne skutki wyroku
Wydaje się więc, że wyrok może mieć zasadnicze znaczenie w kwestii możliwości skorzystania z ulgi na złe długi. - W mojej ocenie należy w pełni zgodzić się z rozstrzygnięciem WSA w Gdańsku. Prawo krajowe nie może stać na przeszkodzie wykonywaniu prawa unijnego („korzystaniu” z orzeczenia TSUE) – podkreśla Dominik Niewadzi.
Ekspert dodaje, że w analizowanej sytuacji – jeśli zaakceptowałoby się podejście organów - dochodziłoby do takiej właśnie kolizji. Z tego względu w przypadkach, gdy podatnicy w przeszłości nie korzystali z ulgi na złe długi – z uwagi na brak spełniania wymogów, które następnie zostały zakwestionowane przez TSUE (np. pozostawanie dłużnika w trakcie postępowania upadłościowego) - przesłanka zachowania dwuletniego terminu powinna zostać pominięta.
- Stwarza to więc obecnie szansę dla podatników na obniżenie VAT należnego z nieopłaconych faktur z przeszłości – stwierdza Dominik Niewadzi.
Wyrok ten może mieć swoje bezpośrednie przełożenie przede wszystkim na przeszłe okresy – m.in. z uwagi na zmiany wprowadzone w ramach pakietu SLIM VAT.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
