Konferencja organizowana była przez Senacki Zespół ds. Monitorowania Modernizacji Systemu Ochrony Zdrowia, Polityki Senioralnej i Wdrażania w Samorządach Holistycznej Gospodarki Komunalnej.

Spotkanie otworzył prof. Tomasz Grodzki, marszałek Senatu. W konferencji wzięli udział m.in. Izabela Leszczyna, poseł, była wiceminister finansów, prof. Adam Mariański, przewodniczący Krajowej Izby Doradców Podatkowych, prof. Konrad Raczkowski, dyrektor Instytutu Ekonomicznego w Społecznej Akademii Nauk, prof. Robert Gwiazdowski z Uczelni Łazarskiego, dr Sławomir Dudek, przedstawiciel Forum Obywatelskiego Rozwoju i dr Jakub Sawulski z Polskiego Instytutu Ekonomicznego i Szkoły Głównej Handlowej.

 

Podstawowe zasady opodatkowania

Prof. Adam Mariański zwracał uwagę, że wszyscy znajdujący się w określonej w ustawie sytuacji powinni płacić podatek. W podatku dochodowym wszystkie osoby fizyczne powinny uiszczać podatek od osiąganego dochodu. Jego zdaniem, zgodnie z zasadą równości, prawo powinno tak samo traktować podmioty należące do tej samej klasy, która została wyróżniona ze względu na istotną cechę. Tym samym podmioty znajdujące się w podobnej sytuacji powinny być traktowane w sposób podobny, a w sytuacji odmiennej w różny sposób.

Podatek dochodowy nie obejmuje jednak wszystkich podatników oraz rodzajów dochodu. Nie są opodatkowane m.in.:

  • Przychody z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów
    z działów specjalnych produkcji rolnej;
  • Przychody z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach.

Zdaniem prof. Mariańskiego, do naruszenia może dochodzić także przez nieuzasadnione zwolnienia podatkowe:

  • Zwolnienie dochodów osób do 26 roku życia (zasada niedyskryminacji ze względu na wiek, rasę i płeć);
  • Zwolnienia określonych rodzajów dochodów np. diet posła, senatora.

 

 

Problematyczne koszty uzyskania przychodu

Problematyczne okazują się również koszty uzyskania przychodu. Uczestnicy konferencji zwracali uwagę, że możliwość odliczania kosztów podatkowych jest ograniczana poprzez wyłączenia. Chodzi tu m.in. o koszty delegacji, używanie samochodów i narzędzi czy rozliczanie amortyzacji środków trwałych. Problematyczne jest także to, że kwalifikacja do źródła przychodów decyduje o kosztach (umowa zlecenia czy prawa autorskie lub dochody z pracy).

Zobacz również: Prof. Kornberger-Sokołowska: Idealny system podatkowy nie istnieje >>

 

Prof. Adam Mariański przypomniał w tym kontekście wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 października 2015 r., w którym zwrócono uwagę, że ustawodawca musi mieć na uwadze aby wysokość kwoty zmniejszającej podatek nie była nieadekwatna do jakichkolwiek parametrów gospodarczych. Zasady sprawiedliwości podatkowej i sprawiedliwości społecznej, a także inne zasady Konstytucji nakazują wprowadzenie mechanizmu korygowania, który zagwarantuje adekwatność tej kwoty do celu, w jakim została ustanowiona. W szczególności ustawodawca powinien określić wskaźniki o charakterze ekonomicznym i społecznym, dzięki którym będzie można określić zobowiązanie podatkowe w taki sposób, by korespondowało to ze zdolnością podatnika do jego wypełnienia. Branie pod uwagę sytuację finansów państwa nie oznacza konstytucyjnego przyzwolenia na kształtowanie systemu podatkowego i jego elementów w sposób arbitralny i niesprawiedliwy. Jego działalność w tym zakresie musi uwzględniać zasady i wartości konstytucyjne, w tym właściwe rozkładanie ciężarów publicznych i indywidualną zdolność do ponoszenia podatków (Sygn. akt K 21/14).

- Wyrok dotyczy, co prawda, kwoty wolnej od opodatkowania, ale może mieć znaczenie także w zakresie braku waloryzacji kosztów podatkowych. TK podkreślił, że ustawodawca musi mieć na uwadze, że wysokość kwoty zmniejszającej podatek jest nieadekwatna do jakichkolwiek parametrów gospodarczych. Podobne wnioski można wyciągnąć w stosunku do powyżej wskazanych ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu – tłumaczył prof. Adam Mariański.