Coraz większy problem mają ostatnio podmioty nabywające polisy ubezpieczeniowe od zagranicznych ubezpieczycieli. Skarbówka domaga się w takim przypadku zapłaty podatku u źródła (WHT) w Polsce. Traktuje bowiem ubezpieczenia podobnie jak gwarancje. Takie podejście jest jednak trudne do zaakceptowania.

Na szczęście, po stronie podatników stają sądy administracyjne. W orzecznictwie wprost wskazuje się, że odmienności między gwarancjami a ubezpieczeniem nie pozwalają na uznanie, że świadczenia dokonywane w wykonaniu tych umów mogą być uznane za "podobne" w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT. Problem jednak w tym, że dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej tego nie widzi.

Zobacz procedury w LEX:

Pobór zryczałtowanego CIT (tzw. podatku u źródła) >

Pobór zryczałtowanego PIT (tzw. podatku u źródła) >

 

Ubezpieczenie to nie to samo co gwarancja

Na szczęście dla podatników WSA w Gorzowie Wielkopolskim w niedawnym wyroku (sygn. akt I SA/Go 395/20) dostrzegł błędnie dokonaną przez organ podatkowy wykładnię prawa. Orzeczenie sądu dotyczyło interpretacji dyrektora KIS nr 0111-KDIB1-3.4010.269.2020.2.IZ. Skarbówka uznała w niej, że usługi ubezpieczenia to usługi o podobnym charakterze do usług gwarancji i kazała firmie płacić podatek u źródła w Polsce. Sąd natomiast zwrócił uwagę, że organ w gruncie rzeczy uchylił się od porównania cech umowy ubezpieczenia z cechami stosunków prawnych wprost wskazanych w treści art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT.

Czytaj w LEX: Obowiązki dokumentacyjne związane z poborem podatku u źródła >

Posługując się wyłącznie słownikową definicją wyrażenia "gwarancja", organ podatkowy stwierdził tylko, że podobieństwo pomiędzy umową ubezpieczenia a gwarancją wyraża się w tym, że w obu przypadkach celem obu umów jest spełnienie świadczenia w miejsce zobowiązanego. Fiskus wskazał również, że aby potwierdzić podobieństwo jednej usługi do drugiej wymagane jest wszechstronne porównanie charakterystycznych cech świadczeń z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia ze świadczeniami z tytułów prawnych nazwanych w przepisie. Problem jednak w tym, że nie podjął próby takiego porównania. Nie ocenił też cech prawnie wyróżniających gwarancję. Nie wskazał również kwalifikacji prawnej świadczenia z tytułu gwarancji, ani nie sprecyzował, jakiego typu gwarancję przyjął do porównania z umową ubezpieczenia. Tymczasem porównanie stosunków prawnych umowy ubezpieczenia oraz umowy gwarancji (np. ubezpieczeniowej), wskazuje na istniejące liczne różnice cechujące oba stosunki prawne.

Do takiego samego wniosku prowadzą też inne wyroki WSA, m.in. sygn. akt I SA/Bd 655/19, I SA/Bd 249/20, III SA/Wa 2694/19, III SA/Wa 2621/19, III SA/Wa 2361/19.

Czytaj w LEX i Przeglądzie Podatkowym: Zastosowanie tzw. look-through approach przez polskiego płatnika podatku u źródła (WHT) >

 

Różnice między gwarancją a ubezpieczeniem ważne dla podatku

Zdaniem Jakuba Sobieskiego, konsultanta w Dziale Doradztwa Podatkowego ALTO, taka interpretacja jest trudna do zaakceptowania przez podmioty nabywające polisy ubezpieczeniowe od zagranicznych ubezpieczycieli.

Skutkuje bowiem nałożeniem na ubezpieczających obowiązków płatnika WHT w związku z płatnością składki ubezpieczeniowej oraz wynikających z tego obowiązków raportowych. Również dla zagranicznych zakładów ubezpieczeń będą to zupełnie niezrozumiałe przepisy, a już  potrącanie 20 proc.  od należnych im składek wywoła poważne zamieszanie.

Czytaj w LEX i Przeglądzie Podatkowym: Nowy system poboru podatku u źródła: suma wszystkich błędów, czyli o "uszczelnianiu" systemu podatkowego "dziurawymi" przepisami >

- W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej wyroków WSA uchylających negatywne dla płatników i podatników interpretacje. Sądy, odmiennie od dyrektora KIS, stawiają nacisk na różnice konstrukcyjne pomiędzy gwarancją a ubezpieczeniem, które wykluczają możliwość uznania tych usług za podobne w rozumieniu przepisów o WHT. WSA odwołują się również do literalnej treści art. 15e ustawy o CIT, który odróżnia gwarancje i poręczenia od ubezpieczeń – podkreśla Jakub Sobieski.

Dodaje także, że seria pozytywnych wyroków WSA jest dobrym prognostykiem, chociaż podatnicy muszą jeszcze poczekać, jakie stanowisko dotyczące opodatkowania WHT ubezpieczeń zajmie NSA.

Zobacz procedurę w LEX: Wyłączenie możliwości zaliczania do KUP niektórych kosztów ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych >

 

Międzynarodowe prawo podatkowe

Hanna Litwińczuk

Sprawdź  

 

Interpretacje podatkowe wymagają zmiany

- Zastanawiający może być swoisty opór dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej przed respektowaniem też płynących z tak silnie utrwalonej już linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Wydaje się, że obecna sytuacja powinna skłonić szefa Krajowej Administracji Skarbowej, by na podstawie art. 14e par. 1 ordynacji podatkowej, powołując się na jednolite orzecznictwo sądów, zmieniać z urzędu wszystkie interpretacje, które uznają usługi ubezpieczenia i gwarancji za usługi podobne – wskazuje z kolei Daniel Więckowski, doradca podatkowy, partner w LTCA.

Czytaj w LEX: Zmiana interpretacji indywidualnej wydanej na skutek prawomocnego orzeczenia sądu - analiza orzecznictwa sądów administracyjnych >

Ekspert podkreśla, że analiza wydanych do tej pory orzeczeń wskazuje przecież, że zarówno wyniki wykładni językowej, jak też systemowej wewnętrznej nie pozostawiają żadnych wątpliwości – czym innym są usługi ubezpieczeniowe, a czym innym – usługi gwarancji. Stąd też – na co zwracał uwagę m. in. WSA w Bydgoszczy – uzasadnione jest wyodrębnienie tych rodzajów świadczeń w art. 15e ust. 1 ustawy o CIT.

Zobacz również: Dokumentowanie transakcji z firmami z rajów podatkowych pełne niejasności >>

- Niestety, doświadczenie uczy, że w takich okolicznościach, gdzie sądy administracyjne skutecznie temperują zapędy fiskusa, prędzej, czy później miast doczekać się zmiany praktyki orzeczniczej – podatnicy są świadkami zmiany odpowiednich przepisów ustawowych – zaznacza Daniel Więckowski.

Jako przykład takiego przebiegu zdarzeń wskazać można chociażby regulacje dotyczące ustalenia wyniku podatkowego na zbyciu wierzytelności własnych. Trwający wiele lat swoisty spór pomiędzy resortem finansów a sądami administracyjnymi w zakresie tego, czy do wyliczenia straty powinna być brana pod uwagę wartość netto czy brutto wierzytelności, zakończył się w 2018 r. „odpowiednią” nowelizacją art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT – by po trzech latach obowiązywania zmienionej regulacji, minister finansów kolejny raz wracał do tej samej tematyki, wydając interpretację ogólną.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.