Warunkiem skorzystania z ulgi jest poniesienie wydatków w terminie trzech lat liczonych od końca roku podatkowego, w którym doszło do sprzedaży nieruchomości. Jeśli zatem nieruchomość sprzedano w marcu 2020 r., to okres trzech lat zacznie biec dopiero od stycznia 2021 r. i zakończy się z dniem 31 grudnia 2023 r.
Ulga mieszkaniowa – problemy praktyczne
Nakładem na własne cele mieszkaniowe jest przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości na poczet zapewnienia sobie warunków mieszkaniowych – zakup nowej nieruchomości, remont bądź przebudowę już posiadanych nieruchomości, spłatę zaciągniętych na poczet zbywanej nieruchomości kredytów lub pożyczek. Pomimo dokonanego przez ustawodawcę wyliczenia, nie udało się uniknąć problemów praktycznych, co można zakwalifikować do nakładów własne cele mieszkaniowe.
Zobacz procedurę w LEX: Zwolnienie od podatku dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i niektórych praw majątkowych przeznaczonego na własne cele mieszkaniowe >
Zobacz również:
Garaż a własne cele mieszkaniowe w PIT >>
Własne cele mieszkaniowe po sprzedaży mieszkania >>
Własne cele mieszkaniowe ciągle problematyczne >>
Czy zakup dwóch nieruchomości (zwłaszcza w tej samej miejscowości) to wydatek na własne cele mieszkaniowe
Niejednokrotnie zdarza się, że zbywając nieruchomość, sprzedający decyduje się przeznaczyć uzyskane środki na zakup dwóch mniejszych nieruchomości lub na remont swojego dotychczasowego miejsca zamieszkania i zakup drugiej nieruchomości. Czy w takiej sytuacji, podatnik ma prawo zaliczyć całość wydanych środków do wydatków na własne cele mieszkaniowe, czy ograniczone jest to tylko do nakładów poczynionych w nieruchomości, w której podatnik mieszka?
Interpretacje podatkowe, jak i orzecznictwo Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, sprowadzało się do ścisłego rozumienia pojęcia wydatków na własne cele mieszkaniowe, ograniczając je do miejsca, w którym podatnik mieszka. Tym samym uznawano, że wynajmowanie zakupionej lub wyremontowanej nieruchomości innym osobom, jak również czasowe przebywanie podatnika w nieruchomości (np. nocleg w związku z pracą oddaloną od głównego miejsca zamieszkania) nie stanowi wykorzystywania tej nieruchomości na własne cele mieszkaniowe. Podkreślano przy tym, że własny cel mieszkaniowy realizowany jest poprzez zapewnienie sobie „dachu nad głową” – zakupiona lub wyremontowana nieruchomość ma służyć podatnikowi do zamieszkania (tak m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 11 maja 2016 r., sygn. akt I SA/Bk 1379/15).
Sprawdź w LEX: Jakie podatki i koszty występują w przypadku sprzedaży działki budowlanej? >
Odmiennie na sprawę patrzy Naczelny Sąd Administracyjny, który w swoich orzeczeniach wyraźnie wskazuje na to, że zwrotu „własne cele mieszkaniowe” nie można rozumieć wąsko. Bez znaczenia powinno być to, że kupując nową nieruchomość podatnik ma gdzie mieszkać, że jedna z nieruchomości jest czasowo wynajmowana innym osobom, czy też fakt zakupu drugiej nieruchomości w związku z tym, że podatnik koncentruje swoje życie rodzinne i zawodowe w dwóch oddalonych od siebie miejscach (np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 sierpnia 2018 r., sygn. akt II FSK 2413/16).
Zobacz procedurę w LEX: Odpłatne zbycie nieruchomości lub jej części - opodatkowanie PIT >
Ewentualne ustalenie, że wydatki poczynione na drugą nieruchomość nie stanowią nakładów na własne cele mieszkaniowe może nastąpić jedynie w toku przeprowadzonego postępowania kontrolnego, ale nie z samego faktu, że podatnik posiada już inną nieruchomość lub kupił dwie nieruchomości. Praktyka pokazuje, że tego typu postępowania są prowadzone, więc warto uprzednio zadbać o swoje interesy.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Najem mieszkania a ulga mieszkaniowa w PIT >
Czy spłata kredytu zaciągniętego przez spadkodawcę sprzedawanej nieruchomości to wydatek na własne cele mieszkaniowe
Obecne przepisy wprost wskazują na to, że wydatkiem na własne cele mieszkaniowe będzie zarówno spłata kredytów lub pożyczek zaciągniętych na nabycie nowej nieruchomości, jak również tych zaciągniętych na sprzedaną nieruchomość. Przepisy w takim kształcie obowiązują jednak dopiero od 1 stycznia 2022 r. – poprzednio nie precyzowano, czy wydatkami na własne cele mieszkaniowe jest również spłata zobowiązań zaciągniętych na zbywaną nieruchomość. Wobec tego istniały i nadal istnieją wątpliwości w tym zakresie w przypadku nieruchomości sprzedanych przed dniem 1 stycznia 2022 r. – czy w przypadku takiej nieruchomości spłata zaciągniętego na nią kredytu stanowi wydatek na własne cele mieszkaniowe?
Sądy administracyjne jednoznacznie wskazywały na to, że „własne cele mieszkaniowe” realizuje się poprzez zakup nieruchomości, w której podatnik ma zamiar zamieszkać. Dlatego też uznawano, że spłata kredytu zaciągniętego na sprzedaną nieruchomość to tylko uregulowanie zobowiązania wobec banku, a nie realizacja własnego celu mieszkaniowego.
Sprawdź w LEX: Czy można złożyć zaległy PIT-39 w celu skorzystania z ulgi na własne cele mieszkaniowe? >
Zapatrywanie na tę kwestię zmieniła jednak interpretacja ogólna nr DD2.8202.5.2020 ministra finansów z 1 kwietnia 2022 r., gdzie wprost podniesiono, biorąc pod uwagę samą wprowadzoną 1 stycznia 2022 r. zmianę przepisów, ale i wcześniejsze działania Sejmu i Senatu, że „wyraźną intencją ustawodawcy było zwolnienie od podatku dochodowego przychodu przeznaczonego na spłatę kredytu (pożyczki) zaciągniętego na zbywaną nieruchomość” i w związku z tym w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2021 r., należy uznać, że wydatek na spłatę kredytu (pożyczki), w tym kredytu konsolidacyjnego i refinansowego, oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki), zaciągniętego na sfinansowanie wydatków związanych z nieruchomością będącą przedmiotem odpłatnego zbycia, mieści się w pojęciu wydatków na własne cele mieszkaniowe.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Wydatki na spłatę kredytu jako podstawa zastosowania ulgi mieszkaniowej >
Jakie wydatki kwalifikują się do wydatków na cele mieszkaniowe w związku z remontem, budową, rozbudową, nadbudową lub przebudową nieruchomości
Ustawa o PIT nie definiuje pojęć „remont” oraz „budowa”, ani w żadnym miejscu nie wymienia jakiego rodzaju wydatki można zakwalifikować do tych pojęć. Prowadziło to do odmiennego rozumienia przepisów przez fiskusa oraz podatników, którzy chcieli skorzystać z ulgi mieszkaniowej.
Sprawdź w LEX: Czy spłata byłego małżonka stanowi wydatek na własny cel mieszkaniowy? >
Problem został dostrzeżony przez ministra finansów, który w interpretacji ogólnej nr DD2.8202.4.2020 z 13 października 2021 r. zdecydował się doprecyzować zakres prac zaliczanych do remontu i budowy oraz uznawanych za nakłady na własne cele mieszkaniowe. Przede wszystkim zwrócono uwagę na konieczność szerokiego spojrzenia na pojęcie „celu mieszkaniowego”, realizowanego m.in. w drodze „zabezpieczenia i realizacji w nim podstawowych potrzeb życiowych człowieka”. Zwrócono również uwagę na to, że nie chodzi o doprowadzenie nieruchomości do stanu surowego, gdyż „własny cel mieszkaniowy polegać ma bowiem na możliwości zamieszkiwania i funkcjonowania w budynku (lokalu), czyli normalnej ludzkiej egzystencji”.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Prawo do skorzystania z ulgi mieszkaniowej, gdy do przeniesienia własności nieruchomości nabytego lokalu mieszkalnego doszło po upływie ustawowego terminu >
Nakładami na własne cele mieszkaniowe w ramach remontu i budowy będzie zatem nie tylko wymiana lub montaż instalacji wodno-kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania czy gazu, ale także wydatki poniesione na zakup kuchenki gazowej, kuchenki elektrycznej lub gazowo-elektrycznej, płyty indukcyjnej, płyty ceramicznej, piekarnika, zmywarki, pralki, oświetlenia sufitowego i ściennego wewnętrznego, w tym taśm LED i oczek halogenowych, okapów kuchennych.
Czytaj w LEX: Sprzedaż nieruchomości przez przedsiębiorcę - sposoby optymalnego rozliczenia PIT >
Michał Rulewicz, radca prawny w Business Law House Lenczewski, Szlawski, Godyń Adwokaci i Radcowie Prawni Spółka Partnerska
Sprawdź odpowiedzi ekspertów w LEX:
- Czy ulgę na własne cele mieszkaniowe można zastosować do nieruchomości, która stanowi majątek odrębny małżonka >
- Czy zakup kampera można zaliczyć jako wydatek ze środków ze sprzedaży nieruchomości na cele mieszkaniowe? >
- Jak opodatkować odpłatne zbycie mieszkania otrzymanego w darowiźnie? >
- Czy nierezydent może skorzystać z ulgi na własne cele mieszkaniowe? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
