Zgodnie z najnowszą wersją projektu nowelizacji ustaw podatkowych w ramach Polskiego Ładu, która trafiła już do Sejmu, do ustawy o CIT ma zostać wprowadzony nowy art. 24ca. Zakłada on tzw. „minimalny podatek CIT” - jest to ten rewolucyjny „podatek przychodowy”, który był wspominany w wypowiedziach Ministerstwa Finansów od kilku tygodni, a o którym szczególnie głośno zrobiło się w ostatnich dniach, kiedy nowe przepisy nabrały konkretnego wymiaru. Nowa regulacja zostanie umiejscowiona tuż za przepisami dotyczącymi podatku od przychodów z budynków (tzw. podatek od nieruchomości komercyjnych), co, jak się wydaje, ma być swego rodzaju kontynuacją trendów. Ustawodawca już od kilku lat dąży bowiem do nałożenia pewnego minimalnego poziomu opodatkowania, niezależnie od osiąganych przez podatnika dochodów.

Zobacz również: Nowy podatek przychodowy obejmie także mniejsze firmy >>

Jak się właśnie okazało przeciwne wprowadzeniu podatku w proponowanym kształcie jest Ministerstwo Aktywów Państwowych (MAP).

 

Legislacja przy Polskim Ładzie do poprawy

Z listu, jaki wysłał MAP do Łukasza Schreibera, ministra, członka Rady Ministrów, wynika, że resort ma poważne zastrzeżenia co do nowego pomysłu rządu.

Po pierwsze, MAP ma zastrzeżenia co do sposobu procedowania na przedmiotowym projektem. Podkreśla, że dokument ten, liczący pierwotnie 226 stron oraz zawierający kilkadziesiąt istotnych propozycji zmian legislacyjnych, został przekazany do konsultacji międzyresortowych w dniu 26 lipca 2021 r. Następnie po zakończeniu pięciotygodniowego okresu tych konsultacji projekt w wersji z dnia 5 września br. (niedziela), liczący już 257 stron został rozesłany w 6 września br. (poniedziałek) do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów (SKRM). Zdaniem MAP, taki krótki czas, zaledwie kilka godzin roboczych, wyznaczonych na analizę nowej, rozbudowanej wersji projektu, uniemożliwił przeprowadzenie jego pogłębionej weryfikacji oraz przedstawienie ewentualnych uwag na SKRM.

 

Nowy podatek uderzy w spółki Skarbu Państwa

Po drugie, jak zauważa MAP, projekt w wersji przedłożonej do rozpatrzenia na Radzie Ministrów przewiduje nową, alternatywną formę opodatkowania, tj. minimalny podatek dochodowy w wysokości 10 proc. podstawy opodatkowania, obejmującej w szczególności 4 proc. wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym (przede wszystkim zyski operacyjne), dedykowanej spółkom, a także podatkowym grupom kapitałowym, które ponoszą straty ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe albo wykazują określony niski wskaźnik dochodowości w ramach działalności operacyjnej (rozumiany jako udział dochodów do przychodów stanowiący nie więcej niż 1 proc.). MAP podkreśla, że jest to zupełnie nowe rozwiązanie, które nie było przewidziane w pierwotnej wersji projektu. Zwraca uwagę, że  pojawiło się ono dopiero w projekcie w wersji z 5 września br., a przez to nie było poddane konsultacjom publicznym. Z analizy przeprowadzonej w Ministerstwie Aktywów Państwowych wynika, że ta nowa alternatywna forma opodatkowania może mieć negatywny wpływ na stabilność finansową spółek z udziałem Skarbu Państwa. Zgodnie z opublikowanymi na stronie Ministerstwa Finansów według stanu na dzień 1 czerwca 2021 r. danymi podatników podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) za 2019 r. (dalej: Zestawienie MF) wśród podatników rozliczających się indywidualnie (tj. bez uwzględnienia podatkowych grup kapitałowych) należny podatek CIT od spółek z domeny Skarbu Państwa wyniósł 3,2 mld zł, wobec 24,3 mld zł podatku należnego od wszystkich podatników wymienionych w Zestawieniu MF. Do wyliczenia ewentualnego dodatkowego obciążenia z tytułu minimalnego podatku dochodowego wytypowano z Zestawienia MF podmioty spełniające następujące kryteria, tj. (1) udział dochodów z innych źródeł przychodów w przychodach z innych źródeł przychodów poniżej 1 proc. lub strata podatkowa z tych źródeł, (2) status inny niż bank, zakład ubezpieczeń lub fundusz inwestycyjny, oraz (3) podatek należny CIT niższy niż 0,4 proc. przychodów z innych źródeł (10 proc. stawka * 4 proc. podstawy opodatkowania zgodnie z proponowanym art. 24ca). Wśród 95 podatników z domeny Skarbu Państwa zidentyfikowanych w Zestawieniu MF, powyższe kryteria spełniło 17 podmiotów (18 proc). Zdaniem MAP, łączna kwota dopłaty ze strony spółek z domeny Skarbu Państwa według powyższych założeń to szacunkowo 379 mln zł. MAP podkreśla, że oznaczałoby to wzrost łącznego obciążenia CIT spółek z domeny Skarbu Państwa umieszczonych w analizowanej bazie o 12 proc., podczas gdy średni wzrost obciążenia CIT w całej bazie to 9 proc. Oznacza to, że proponowane rozwiązanie może proporcjonalnie mocniej dotknąć spółki Skarbu Państwa niż podmioty prywatne, w tym te z kapitałem zagranicznym. Powyższa symulacja została przeprowadzona na danych za 2019 r. udostępnionych w Zestawieniu MF. Jak podkreśla MAP, uwzględniwszy powyższe szacunki, zachodzi potrzeba przemodelowania propozycji nowej alternatywnej formy opodatkowania, tj. minimalnego podatku dochodowego, tak by realizował on przewidziany w uzasadnieniu cel regulacji polegający na „wyeliminowani[u] zagranicznej luki CIT, której redukcja stanowi istotne wyzwanie dla organów skarbowych”, a nie uderzał w podmioty o trudnej sytuacji finansowej lub działające w branżach o niskich poziomach rentowności, w tym w część spółek z udziałem Skarbu Państwa.

 

Kilka godzin na konsultacje

Rządowe Centrum Legislacji (RCL) dostało z kolei kilka godzin na przedstawienie opinii do projektu Polskiego Ładu. Z treści pisma, do którego dotarł serwis Prawo.pl wynika, że RCL odcina się od projektu Polskiego Ładu. RCL napisał, że w związku z przekazaniem projektu 6 września i wyznaczonym terminem przedstawienia opinii także 6 września, z uwagi na objętość projektowanej ustawy (256 stron) oraz skomplikowanym charakterem rozwiązań w nim zawartych, nie jest możliwe dokonanie jej oceny prawno-legislacyjnej, w tym również w zakresie sposobu uwzględnienia bądź odniesienia się do uwag w tak krótkim czasie. Mimo to, projekt, bez opinii RCL, został przyjęty przez rząd i skierowany do Sejmu.