Wójt gminy wszczął wobec spółki postępowanie podatkowe w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2009 i 2010 rok i określił jej wysokość podatku za te lata. Spółka złożyła odwołanie od decyzji wójta.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze, prowadząc postępowanie odwoławcze, wezwało spółkę do złożenia pewnych wyjaśnień i pouczył ją, że strona, która mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego bezzasadnie odmówiła złożenia wyjaśnień, może zostać ukarana karą porządkową, na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa.
Wyjaśnienia muszą być wyczerpujące
Spółka złożyła pewne wyjaśnienia, jednak organ uznał je za niewystarczające. Nałożył na spółkę karę porządkową w kwocie 2.800 zł. W uzasadnieniu organ wskazał, że spółka nie wywiązała się z obowiązku złożenia wyjaśnień, do których wezwano ją pismami z 7 lipca i 18 sierpnia 2016 r. Zdaniem SKO, treść pism pełnomocnika podatnika nie pozwala na uznanie, że udzielono szczegółowych wyjaśnień na konkretne pytania zadane w wezwaniach, a na wiele pytań nie udzielono żadnych odpowiedzi.
Spółka złożyła skargę do WSA w Gdańsku. Sąd wyrokiem I SA/Gd 520/17 uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Kara porządkowa jest sankcją administracyjną
Sąd nie stwierdził naruszeń prawa przez wójta gminy i SKO. Stwierdził, że zgodnie z treścią art. 262 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, strona, pełnomocnik strony, świadek lub biegły, którzy mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego bezzasadnie odmówili lub nie dokonali w terminie wyznaczonym w wezwaniu złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin, przedłożenia tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej lub udziału w innej czynności, mogą zostać ukarani karą porządkową do 2.800 zł.
Podstawową przesłanką nałożenia kary porządkowej jest skierowanie do strony przez organ podatkowy prawidłowego wezwania do określonego zachowania się, z którego powinno wynikać w sposób jasny i precyzyjny, jakiego zachowania, spośród wymienionych w art. 262 § 1 Ordynacji podatkowej oczekuje organ podatkowy.
Kara porządkowa nakładana na podstawie tego przepisu jest sankcją administracyjną, nie jest karą w znaczeniu przepisów prawa karnego.
Zobacz również: Kary porządkowe w 2020 roku bez zmian >>
Zdaniem WSA, słusznie w związku z powyższym uznały organy podatkowe, iż w takiej sytuacji zaistniała bezzasadna odmowa złożenia wyjaśnień uzasadniająca nałożenie kary porządkowej. Nie tylko bowiem brak złożenia wyjaśnień, ale również złożenie wyjaśnień o treści niezgodnej z wezwaniem wypełnia znamiona przesłanki "odmowy złożenia wyjaśnień".
Środek egzekucyjny na podstawie nieostatecznej decyzji
W skardze kasacyjnej obok zarzutów merytorycznych skarżąca spółka podniosła zarzuty związane z przedawnieniem, gdyż w jej ocenie organ I instancji nałożył karę porządkową po upływie terminu określonego art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, a organ odwoławczy nie podjął postępowania wyjaśniającego w tym zakresie, w sytuacji, w której przerwania biegu terminu przedawnienia nie można było uznać za skuteczne, gdyż zastosowanie środka egzekucyjnego nastąpiło na podstawie decyzji nieostatecznej, która nie została doręczona do upływu terminu przedawnienia.
Na rozprawie pod przewodnictwem sędzi Grażyny Nasierowskiej NSA oddalił skargę kasacyjną. NSA stwierdził, że postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego jest prawidłowe. Do kar porządkowych nakładanych na podstawie art. 262 § 1 Ordynacji podatkowej zastosowanie ma art. 68 Ordynacji podatkowej i dlatego też w ocenie NSA, bez znaczenia jest to, że w innym orzeczeniu NSA (wyrok o sygn. akt II FSK 1032/16) bezpośrednio związanym z ta sprawą, stwierdzono, że egzekucja jest nieskuteczna i nie miała wpływu na bieg terminu przedawnienia. Zdaniem NSA, bez znaczenia jest to, że w postępowaniu odnoszącym się do przedmiotowej sprawy w przedmiocie zarzutów dotyczących prowadzonego postępowania egzekucyjnego, uznano, że doręczenie spółce decyzji organu pierwszej instancji nastąpiło po upływie terminu przedawnienia, co powoduje, że nie został spełniony zasadniczy wstępny warunek umożliwiający przerwanie biegu tego terminu. Zdaniem NSA, jeżeli skarżąca spółka uważa, że kara porządkowa została nałożona po upływie terminu przedawnienia to należało kary tej nie uiszczać i w odrębnym postępowaniu bronić słuszności swoich poglądów.
Adwokat Kamil Szczęsny z GWW, pełnomocnik spółki, stwierdził, że wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego jest bardzo kontrowersyjny, gdyż sankcjonuje nakładanie kar porządkowych po upływie terminu przedawnienia. Jego zdaniem, kara porządkowa może zostać nałożona tylko w postępowaniu podatkowym, ale tylko w postępowaniu, które nie uległo jeszcze przedawnieniu. Natomiast skoro w sprawie, w której tę karę nałożono, we wcześniej wydanym wyroku o sygn. akt II FSK 1032/16 w przedmiocie zarzutów dotyczących prowadzonego postępowania egzekucyjnego, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że zastosowanie środka egzekucyjnego nie przerwało biegu terminu przedawnienia, to brak było możliwości wydania postanowienia o nałożeniu kary porządkowej, gdyż de facto nastąpiło to po upływie terminu przedawnienia.
- W tej sprawie, zarówno postanowienie organu I instancji, jak również organu odwoławczego, zostało wydane i doręczone po upływie terminu przedawnienia i dlatego też powinno zostać wyeliminowane z obrotu prawnego – stwierdził Kamil Szczęsny. Jego zdaniem, możliwość ukarania podatnika ograniczona jest czasem trwania postępowania.
- Gdyby chociaż organ I instancji wydał postanowienie o nałożeniu kary porządkowej przed upływem terminu przedawnienia to stanowisko NSA nie budziłoby tak dużych kontrowersji. Co więcej brak płatności kary porządkowej skutkowałby wszczęciem postępowania egzekucyjnego, co z kolei naraziłoby podatnika na dodatkowe koszty oraz konieczność uczestnictwa w kolejnym i niełatwym postępowaniu. Wobec tego należy mieć tylko nadzieję, że pogląd ten nie znajdzie odzwierciedlenia w innych orzeczeniach sądów administracyjnych, ponieważ zachęci organy podatkowe do nakładania kar porządkowych jeszcze przez długi czas po przedawnieniu zobowiązania podatkowego – skomentował Kamil Szczęsny.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 grudnia 2019 r., sygn. akt II FSK 3749/17
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
