Zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) jak i ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Wyjątkiem są wydatki wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 ustawy o PIT. Oczywiście w przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych kosztem uzyskania przychodów będą dokonywane według szczegółowych zasad odpisy amortyzacyjne. Pamiętać jednak należy o tym, że w niektórych przypadkach i w tym zakresie ustawodawca przewidział istotne ograniczenia w możliwości uznawania odpisów amortyzacyjnych za koszt podatkowy.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Przesłanki uznawania odpisów aktualizujących za koszt podatkowy >
Limity w amortyzacji samochodów firmowych
Pierwsze z omawianych ograniczeń dotyczy kosztów występujących niemal w każdej firmie. Nie stanowią kosztów uzyskania przychodu odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego dokonywane według zasad określonych w ustawie o PIT bądź CIT, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2019 r):
- 225 000 zł – w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (ustawo o EiPA);
- 150 000 zł – w przypadku pozostałych samochodów osobowych.
Zobacz procedurę w LEX: Ograniczenie wysokości zaliczanych do podatkowych KUP odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od pojazdów samochodowych >
Ograniczenia w kosztach amortyzacji samochodów o wartości większej niż opisane powyżej limity nie stosuje się do odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego dokonywanych przez podatnika, jeżeli ten samochód został oddany przez tego podatnika do używania na podstawie umowy leasingu operacyjnego najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, pod warunkiem że wyłącznym lub głównym przedmiotem działalności podatnika jest oddawanie w odpłatne używanie samochodów osobowych.
Zobacz również: Rząd wkrótce ograniczy możliwość amortyzowania samochodów >>
Istnienie ograniczeń, o których mowa oznacza dla podatników nic innego jak to, że rachunkową amortyzację samochodu osobowego o wartości początkowej przewyższającej 150 000 zł (225 000 zł) należy podzielić na część, która może stanowić koszt oraz tę, która takiego kosztu stanowić nie będzie.
Wydatki sfinansowane dotacją albo dofinansowaniem a rozliczenie kosztów
Kolejnym przypadkiem, w którym odpisy amortyzacyjne nie będą mogły stanowić kosztu uzyskania przychodu są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie (przykładowo: sfinansowanie zakupu środka trwałego dotacją czy bezzwrotnym dofinansowaniem).
Zobacz procedurę w LEX: Odpisy amortyzacyjne jako koszty uzyskania przychodów >
Nabycie nieodpłatne to nie jest koszt
Ustawy o podatkach dochodowych nie uznają również za koszt uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie jeżeli:
- nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw, lub
- dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub
- nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.
Zobacz procedurę w LEX: Odpisy amortyzacyjne dotyczące środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie >
Kolejne ograniczenie możliwości ujęcia w rachunku podatkowym odpisów amortyzacyjnych dotyczy odpisów od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oddanych do nieodpłatnego używania. Co istotne wskazane ograniczenie będzie dotyczyło tylko miesięcy, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania.
Czytaj w LEX: Jednorazowy odpis amortyzacyjny >
Inne wyjątki
Również odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych wniesionych do spółki albo spółki niebędącej osobą prawną, w postaci wkładu niepieniężnego, stanowiących równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how) podatnicy nie zaliczą do kosztów podatkowych.
Kolejne ograniczenie uznawania za koszt odpisów amortyzacyjnych dotyczy amortyzacji dokonywanej od wartości początkowej następujących wartości niematerialnych i prawnych:
- autorskich lub pokrewnych praw majątkowych;
- licencji;
- praw określonych w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej;
- wartości stanowiącej równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how).
Wskazane ograniczenie będzie miało zastosowanie, jeżeli uprzednio te prawa lub wartości były przez podatnika lub spółkę niebędącą osobą prawną, której jest wspólnikiem, nabyte lub wytworzone a następnie zbyte - w części przekraczającej przychód uzyskany przez podatnika z ich uprzedniego zbycia.
Czytaj w LEX: Odpisy amortyzacyjne - czy stawki podatkowe mogą być stosowane dla celów bilansowych? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
