Niezbędny jest czytelny, precyzyjny katalog, określający, jak stosować metody naliczania opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych, tak aby każda gmina, w zależności od swojej specyfiki, mogła wybrać najkorzystniejszą. Przykład - w gminach turystycznych najpopularniejsza jest metoda od wody, bo nie trzeba weryfikować, czy ktoś meldował gości – widać, że było zużycie wody, więc jest liczona stosowna opłata za odpady.

Samorządy często stoją przed koniecznością szukania rozwiązań w obszarze gospodarowania odpadami komunalnymi. Uczestnicy seminarium „Gospodarka odpadami – zagrożenie czy szansa dla rozwoju lokalnego”, zorganizowanego przez Związek Miast Polskich, podkreślali, że system musi być elastyczny, bo gminy bardzo różnią się między sobą, i w zależności od tego każda metoda ma swoje plusy i minusy.

Czytaj w LEX: Naliczanie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi >

 


Problem z nieruchomościami niezamieszkałymi

W Ministerstwie Klimatu działa zespół ekspercki, który jest organem pomocniczym ministra i ma funkcjonować do końca roku. Jego zadaniem jest wypracowanie systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami.

Zobacz procedurę w LEX: Uiszczanie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi >

Wśród głównych problemów są opłaty od nieruchomości niezamieszkałych - górne stawki są obecnie bardzo zaniżone. Zespół zaproponuje podniesienie tych stawek. Marzena Berezowska, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Ministerstwo Klimatu i Środowiska mówiła, że zakłada urealnienie, czyli podwyższenie, maksymalnej stawki opłaty dla nieruchomości niezamieszkałych oraz uszczegółowienie procedury wyłączania się właścicieli tych nieruchomości z systemu gminnego.

Sprawdź w LEX: Czy gmina ma obowiązek przyjmować odpady wyłącznie od mieszkańców a odmówić odbioru odpadów właścicielom nieruchomości niezamieszkanych?  >

Metody opłat za śmieci do zmiany

Wiele dyskusji i argumentów dotyczyło tego, jak doprecyzować przepisy dotyczące metod wyliczania opłat za odpady, bo żadna z 4 metod nie jest idealna, każda ma swoje wady i zalety. Jak mówił mec. Maciej Kiełbus, partner w Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna sp. k. w Poznaniu, cechą wspólną obecnych metod jest to, że są oderwane od ilości odebranych odpadów, bo to generowało pozostawianie śmieci w lasach.

- Cztery metody obecnie są i w ministerstwie rozmawiamy, jak wyjść naprzeciw wątpliwościom, które są związane z każdą z nich – mówił. Jak mówił, pojawiły się postulaty, że należy zmienić system naliczania opłat od zużycia wody.

Zobacz procedurę w LEX: Zorganizowanie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości >

Marzena Berezowska podkreśliła też, że wypracowywany w resorcie projekt zakłada indywidulane rozliczanie mieszkańców wielolokalowych i odejście od ponoszenia zbiorowej odpowiedzialności za niesegregowanie odpadów mimo deklaracji.

Eksperci zauważają też, że różne jest podejście regionalnych izb obrachunkowych i sądów administracyjnych do gminnych uchwał w zakresie metod naliczania opłat za śmieci. Wskazane są więc zmiany na poziomie legislacyjnym, aby zastosowanie którejś z metod nie budziło wątpliwości.

Sprawdź w LEX: Czy w czasie pandemii, gdy budynek nie jest użytkowany można nie zawierać umowy na odbiór odpadów? >

Instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych

Jak mówił podczas seminarium dr inż. Aleksander Sobolewski z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu, selektywna zbiórka odpadów nie rozwiązuje problemów recyklingu. Jak wskazywał, odzysk energii z odpadów staje się koniecznością. Frakcji energetycznej (RDF) nie ma obecnie jak zagospodarować, a jedynym szybkim i skutecznym sposobem rozwiązania tego problemu w praktyce jest zagospodarowanie paliw z odpadów w ciepłownictwie.

Pozyskiwanie energii z odpadów napotyka wiele barier. Zdaniem dr inż. Sobolewskiego są to przede wszystkim trudności z przekonaniem, że warto spalać RDF, obawy o opłacalność inwestycji, posiadanie zdolności kredytowej i opór społeczny. – W efekcie spalanie odpadów w Polsce nadal jest kojarzone przede wszystkim z problemami technicznymi, formalno-prawnymi i społecznymi – podkreśla.

Jego zdaniem bez powszechnego wdrożenia procesów odzysku energii z RDF nie rozwiąże się problemu zagospodarowania odpadów komunalnych. Niezbędne będzie uruchomienie sieci lokalnych wielopaliwowych instalacji ciepłowniczych lub dedykowanych spalarni RDF opartych o krajową technologię, a więc gwarantującą akceptowalne nakłady inwestycyjne.

Eksperci są jednak zdania, że powinno się pracować nad nową ustawą o utrzymaniu czystości w gminach, bo ta obecna jest wielokrotnie nowelizowana i nieczytelna - jedna zmiana wpływa na inne przepisy.  

Sprawdź w LEX: Jak naliczyć opłatę w przypadku, gdy mieszkaniec był w więzieniu, a nie złożył deklaracji zmieniającej?  >