Zgodnie z art. 6 c ust. 2c dodanym ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: „ustawa zmieniająca”), przystąpienie właściciela nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, z wyłączeniem właściciela nieruchomości, o której mowa w art. 6j ust. 3b, do zorganizowanego przez gminę systemu gospodarowania odpadami komunalnymi jest dobrowolne i następuje na podstawie zgody właściciela nieruchomości wyrażonej w formie pisemnej – pisze dr Artur K. Modrzejewski z Zakładu Prawa Ochrony Środowiska i Nauki Administracji Publicznej Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku.
Czytaj też: Przepis przejściowy pozwala na odbiór śmieci z firm na starych zasadach>>
Powstaje jednak wątpliwość, w jaki sposób po wejściu w życie nowelizacji postępować w przypadku, jeśli gmina na podstawie art. 6c ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2018 r., poz.1454 tj., dalej jako: „u.c.p.g.”) objęła systemem nieruchomości niezamieszkałe. Wątpliwości tych nie rozwiewa lektura uzasadnienia do projektu ustawy, która w pierwotnej wersji zakładała zupełnie inną konstrukcję przywołanych norm.
Różne interpretacje przepisów
Można zaprezentować kilka dopuszczalnych interpretacji przepisów, przy tym każda z nich obarczona będzie pewnym ryzykiem błędu.
Pierwsza z możliwych interpretacji zakładać może, że zgodnie z art. 6c ust. 2c ustawy zmieniającej - z dniem wejścia w życie nowelizacji, każdy właściciel nieruchomości niezamieszkałej automatycznie znajduje się poza gminnym systemem gospodarki odpadami i konieczne jest złożenie stosownego oświadczenia o przystąpieniu do tego systemu, ewentualnie zawarcie stosownej umowy na odbiór odpadów.
W takim przypadku powstaje pytanie o byt prawny złożonych wcześniej deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami, oraz o ewentualne podstawy wygaszenia tych deklaracji. Tego rodzaju interpretacja może w sposób istotny wpłynąć na zawarte przez gminę umowy na odbiór odpadów (i ich ewentualne zagospodarowanie). Pomimo tego, że jest to rezultat wykładni literalnej, to zdaje się nie uwzględniać rozwiązań systemowych funkcjonujących w gminach, które objęły systemem nieruchomości niezamieszkałe (szczególnie w kontekście złożonych deklaracji oraz zawartych gminnych umów na odbiór odpadów).
Brak możliwości wystąpienia z systemu?
Druga możliwa interpretacja art. 6c ust. 2c ustawy zmieniającej pozwala przyjąć, że treść normy pozostaje bez wpływu na złożone wcześniej deklaracje o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (przepisy nie odnoszą się do norm powiązanych z deklaracjami) i gmina zobowiązana jest realizować usługi odbioru od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, którzy takie deklaracje złożyli, ci zaś z kolei nie mają możliwości wystąpienia z systemu. Dodana treść art. 6c ust. 2c nie przewiduje bowiem możliwości rezygnacji z uczestnictwa w systemie, a jedynie przystąpienie do systemu – co z kolei prowadzić może do wniosku, że przepis ten skierowany jest tylko do tych właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, którzy do tej pory systemem objęci nie byli – np. nowo powstałe działalności gospodarcze.
Tego rodzaju interpretacja może być zmodyfikowana o możliwość złożenia przez właściciela rezygnacji z uczestnictwa w gminnym systemie gospodarki odpadami – poprzez np. wycofanie deklaracji – co z ustawy wprost nie wynika, ale jest przecież dopuszczalne. Tu jednak pojawia się pytanie o to, czy jest to możliwe w każdym okresie, kiedy tylko właściciel nieruchomości niezamieszkałej uzna to za stosowne, czy tylko po zakończeniu obowiązujących gminnych umów na odbiór odpadów (ew. ich zagospodarowanie)?
Czy właściciel może wyjść z systemu podczas trwania umowy?
Kolejny dopuszczalny sposób wykładni art. 6c ust. 2c zakłada jego interpretację przez pryzmat art. 11ust. 1 ustawy zmieniającej , zgodnie z którym umowy o udzielenie zamówienia publicznego na odbieranie oraz na odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, a także umowy na prowadzenie punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, zawarte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zachowują ważność przez okres, na jaki zostały zawarte. Co z kolei prowadzić może do wniosku, że właściciele nieruchomości objęci systemem poprzez fakt podjęcia uchwały i złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami, nie mogą zrezygnować z funkcjonowania w tym systemie do momentu obowiązywania umowy o udzielenie zamówienia publicznego na odbieranie oraz na odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, co wiązać należy z koniecznością zapewnienia trwałości tych umów, oraz zapewniania poszanowania praw nabytych podmiotu odbierającego odpady na zlecenie gminy?
Tutaj jednak pojawia się wątpliwość, czy właściciel nieruchomości niezamieszkałej ma jakikolwiek związek z zawartą przez gminę umową na odbiór odpadów. To obowiązkiem gminy jest taka konstrukcja umowy, by założyć w niej możliwość zmiany otoczenia prawnego, a przywołany art. 11 ustawy zmieniającej ma znaczenie np. w kontekście zapisów umownych dotyczących sposobu rozliczenia za odpady, innych elementów powiązanych ze stronami tej umowy.
Wycofanie deklaracji kluczowe
Jednoznaczny sposób interpretacji przywołanych norm budzi poważne trudności. W moim przekonaniu dopuścić należy drugi z przedstawionych wariantów wykładni. Fakt wprowadzenia przez ustawodawcę oświadczenia o przystąpieniu do systemu nie wpływa na złożone deklaracje o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami. Dopóki taka deklaracja nie zostanie wycofana, gmina nie może przestać świadczyć usługi, a właściciel nieruchomości ma obowiązek uiszczać opłatę (która podlega egzekucji).
Przyjąć można, że właściciel nieruchomości ma jednak możliwość wycofania deklaracji - rezygnacji z gminnego systemu. Oświadczenie zaś o przystąpieniu do systemu składać powinni każdorazowo właściciele nowo powstałych nieruchomości niezamieszkałych - tego rodzaju oświadczenie nie będzie tożsame ze złożeniem deklaracji, tzn. powinno poprzedzać złożenie deklaracji. Z punktu widzenia interesów gminy korzystne jest założenie, że rezygnacja z sytemu może odbyć się dopiero po zakończeniu obowiązujących umów (art. 11 ust. 1 ustawy zamienianej), tu jednak odwołać się należy do przedstawionych już wątpliwości.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
