W piątek, w Dzienniku Ustaw opublikowana została nowelizacja ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (poz. 1535).
Zmiany w ustawie zmierzają m.in. do odebrania premierowi prawa do przenoszenia wydatków między działami budżetu i przekazania go całej Radzie Ministrów. Głównym celem ustawy jest wydłużenie na 2022 rok klauzuli stabilizującej reguły wydatkowej (SRW).
Nowe przepisy przewidują, że w roku budżetowym, w którym określone kryteria przestają być spełniane, zostaje automatycznie uruchomiona tzw. klauzula powrotu, która umożliwi stopniowy powrót do kwoty wydatków wynikającej z pierwotnej formuły SRW w okresie od 2-4 lat.
Zgodnie z nowymi przepisami klauzula powrotu do stosowania standardowej stabilizującej reguły wydatkowej (SRW) zostanie wydłużona na rok 2022 r. Zmiany mają pozwolić na dodatkowe wsparcie gospodarki w 2022 r., zapowiedziane w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2021-24.
W nowelizacji znalazły się zapisy, które oddają w ręce premiera prawo do przenoszenia wydatków budżetu i ich blokowania. To właśnie m.in. poprawienia tych przepisów chce Senat. Izba zaproponowała zmiany, które prawo do przenoszenia wydatków oddają całej Radzie Ministrów, zaś decyzje o blokadzie środków ma podejmować minister finansów. W przypadku niektórych jednostek – według poprawek przyjętych przez Senat – blokowanie wydatków będzie możliwe wyłącznie po uzyskaniu zgody tych jednostek. Chodzi m.in. o Kancelarię Senatu czy Sejmu czy też Kancelarię Prezydenta.
Zmiany w klauzuli wyjścia i klauzuli powrotu SRW
Ustawa wprowadza zmiany w zakresie klauzuli wyjścia i klauzuli powrotu SRW. Nowe kryteria określające długość trwania klauzuli powrotu do SRW będą oparte o porównanie realnego tempa wzrostu gospodarczego ze średnią sprzed pandemii. Zdaniem rządu, rozwiązanie to pozwoli wydłużyć klauzulę powrotu przy zachowaniu spójności z ogólną klauzulą wyjścia w UE.
Nowela zakłada też oczyszczenie wskaźnika średniookresowej dynamiki PKB, określającego kwotę wydatków SRW, z zakłóceń wywołanych przez skutki pandemii. Tempo wzrostu gospodarczego w latach obowiązywania klauzuli wyjścia i klauzuli powrotu będzie zastąpione przez średnią wzrostu gospodarczego sprzed zawieszenia SRW.
Zobacz również: Samorządy jeszcze walczą o większy wpływ na Krajowy Plan Odbudowy >>
W okresie stosowania klauzuli wyjścia i klauzuli powrotu do SRW nie będą uwzględnianie korekty mające na celu konsolidację finansów publicznych.
Zakres reguły wydatkowej będzie poszerzony o pozostałe państwowe fundusze celowe. Według MF, zmiana zakresu SRW stanowi zobowiązanie zawarte w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności.
Ustawa zakłada też wyłączenie z limitu wydatków SRW wydatków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Fundusz będzie wchodził w zakres SRW, jednak nie będzie objęty nieprzekraczalnym limitem ze względu na „ratunkowy” charakter.
Wydatki inwestycyjne po zmianach
Resort finansów podkreśla, że podobnie jak w 2021 r., na rok 2022 zakłada się wyłączenie z limitu wydatków SRW wydatków inwestycyjnych jednostek samorządu terytorialnego, budżetu państwa oraz funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego.
Nowelizacja ustawy zakłada również włączenie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) do sektora finansów publicznych. Ma to na celu m.in. zmniejszenie różnic w zakresie metodologii unijnej i polskiej dotyczących sektora finansów publicznych. Wprowadzona zostanie też zmiana kadencji Zarządu BFG z 3 na 5 lat. Dookreślone będą zasady nadzoru Rady BFG nad Zarządem. Ma to na celu zapewnienie większej stabilizacji BFG.
Nowe możliwości wydatkowania
Co istotne, nowelizacja przewiduje także możliwość wydania rozporządzenia Rady Ministrów, w ramach którego wydatki z roku 2021 będą mogły być realizowane również w kolejnym roku - do 30 listopada 2022 r. Prezes Rady Ministrów będzie mógł też w drodze rozporządzenia przenieść planowane wydatki budżetowe między częściami i działami budżetu państwa. Dodatkowo, prezes Rady Ministrów będzie mógł też podjąć decyzję o zablokowaniu planowanych wydatków w zakresie całego budżetu państwa, określając część budżetu państwa oraz łączną kwotę wydatków, która podlega blokowaniu. Z zablokowanych środków minister finansów będzie mógł utworzyć nową rezerwę celową z przeznaczeniem na przeciwdziałanie COVID-19. Minister właściwy do spraw budżetu, w latach 2021-2022, będzie mógł na wniosek prezesa Rady Ministrów przekazać skarbowe papiery wartościowe Funduszowi Reprywatyzacji na podwyższenie kapitału zakładowego spółek. Zdaniem rządu, rozwiązanie to ma służyć pobudzeniu aktywności inwestycyjnej w okresie popandemicznego odbicia gospodarczego.
(PAP/KK)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
