Zmiana przepisów została uchwalona na ostatnim posiedzeniu Sejmu. Lada moment zajmie się nią Senat. Została skrzętnie ukryta. W art. 26 specustawy zmieniono bowiem art. 122 par. 1 kodeksu karnego skarbowego, poprzez dodanie do wyliczenia art. 232b par. 2 kodeksu postępowania karnego.
W ustawie o tarczy antykryzysowej z 31 marca 2020 r. umożliwiono w okresie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego przekazanie przedmiotów mających znaczenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa publicznego, zajętych w toku postępowania karnego podmiotom leczniczym, niektórym służbom oraz instytucjom państwowym i samorządowym. Postanowienie w tym przedmiocie w postępowaniu przygotowawczym wydaje prokurator, a po wniesieniu aktu oskarżenia - sąd. Zdaniem Grzegorza Kelera, adwokata w kancelarii SPCG, w praktyce pozwala to na zadysponowanie np. gotówką albo pojazdami zabezpieczonymi w toku postępowania karnego, pomimo że nie jest przesądzone, czy sprawa zakończy się skazaniem ani czy zajęte przedmioty będą podlegać przepadkowi.
- Zatem choć z jednej strony przyjęcie takiego rozwiązania można uzasadnić szczególną sytuacją w postaci epidemii, to jednak budzi ono bardzo poważne wątpliwości, gdyż nadmiernie ingeruje w prawo własności. Stąd jeszcze na etapie prac legislacyjnych Rzecznik Praw Obywatelskich kwestionował zgodność tego rozwiązania z art. 46 Konstytucji - zaznacza ekspert.
Zobacz również: MF: Wspieramy podatników podczas epidemii, ale nie pozwolimy na wyłudzenia >>
Nowelizacja jeszcze bardziej restrykcyjna
Okazuje się jednak, że uchwalona przez Sejm ustawa o tarczy antykryzysowej 1.1. idzie w tym zakresie nawet dalej. Przyznaje bowiem uprawnienie do przekazania zajętych przedmiotów w postępowaniu karnym skarbowym finansowym organom postępowania przygotowawczego, np. naczelnikowi urzędu skarbowego. Grzegorz Keler tłumaczy, że na etapie postępowania przygotowawczego w sprawie o przestępstwo skarbowe nie będzie więc konieczne wydanie postanowienia przez prokuratora. - To rozwiązanie budzi wątpliwości. Choć bowiem finansowe organy postępowania przygotowawczego prowadzą postępowania karne skarbowe i dokonują różnego rodzaju czynności procesowych, w tym w zakresie zabezpieczenia majątkowego, to jednak w przypadku rozstrzygnięć tak dalece ingerujących w prawo własności, lepsze z punktu widzenia gwarancji praw i wolności obywatelskich byłoby podejmowanie ich przez sąd, a przynajmniej prokuratora. Niezależnie od różnych zarzutów kierowanych pod adresem prokuratury, niewątpliwie jej kompetencje i doświadczenie w obszarze procedury karnej są większe niż w przypadku fiskusa – ocenia Grzegorz Keler.
Czytaj w LEX: Koronawirus a podatki >
Więcej uprawnień dla naczelników urzędów skarbowych
Robert Smoczyński, radca prawny w kancelarii TLA, zwraca uwagę, że jeżeli przepisy wejdą w życie w tym kształcie to, np. postanowienie o nieodpłatnym przekazaniu przedmiotów mających znaczenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa publicznego, będzie mógł wydać nie tylko prokurator, lecz również naczelnik urzędu celno-skarbowego. Wprawdzie na takie postanowienie przysługuje zażalenie, lecz samo zażalenie nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia. - Należy bowiem pamiętać, że w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanie epidemii zajęte przedmioty mające znaczenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa publicznego, można nieodpłatnie przekazać podmiotom leczniczym, Państwowej Straży Pożarnej, Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej oraz instytucjom państwowym i samorządowym – tłumaczy ekspert.
Czytaj w LEX: Koronawirus w biurze rachunkowym - jak zapewnić sprawną obsługę klientów? >
Cena promocyjna: 161.1 zł
|Cena regularna: 179 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 125.31 zł
Zdaniem Roberta Smoczyńskiego, niepokojące są jednak dwie kwestie. Po pierwsze, sposób, w jaki zmienia się przepisy. - Widać, że są zmieniane „na szybko” zapominając o starym porzekadle „co nagle to po diable”. Coraz bardziej aktualne staje się jednak stwierdzenie, że władza ustawodawcza to „maszynka do bezrefleksyjnego uchwalania przepisów”, w której czasami niektórzy posłowie chcieliby jeszcze podyskutować nad projektem, lecz ku ich zaskoczeniu ustawa jest już podpisana przez prezydenta – wskazuje ekspert. Dodaje również, że - po drugie - taka regulacja na pewno nie przyczyni się do zwiększenia gwarancji o rzetelnym decydowaniu o cudzej własności. - Wiemy, że sytuacja jest nadzwyczajna i liczy się pewne i zdecydowane działanie. Ale dla tej nadzwyczajnej sytuacji przewidziane są tzw. stany nadzwyczajne, w którym znajduje się nasze państwo i w których przepisy mogą być uchwalane i wprowadzane w życie szybciej. Tylko przepisy uchwalone w stanie klęski żywiołowej (który nie jest ogłoszony), charakteryzuje tymczasowość. Prawa odebrane obywatelom wrócą. Czy w naszym przypadku wrócą, kiedy odpuści wirus? – podsumowuje Robert Smoczyński.
Jak jednak podkreśla Ministerstwo Finansów, funkcjonariusze i pracownicy KAS są odpowiednio wyszkoleni w powyższym zakresie i właściwie nadzorowani.
- Nie dotarły do nas jakiekolwiek informacje o nieprawidłowościach w tym zakresie - tłumaczy resort. Dodaje, że w przypadku spraw karnych skarbowych, choć podlegających teoretycznie tej samej procedurze karnej co sprawy w zakresie przestępstw pospolitych, administracja skarbowa posiada duże doświadczenie.
Zdaniem MF, celem zmiany przepisów jest przede wszystkim przyspieszenie i uproszczenie trybu postępowania finansowych organów postępowania przygotowawczego, dzięki braku konieczności każdorazowego występowania do prokuratora o wydanie stosownego postanowienia. - Przyjęta przez Sejm zmiana przepisów pozwoli bowiem na samodzielne przekazywanie przez finansowe organy postępowania przygotowawczego (w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanie epidemii) zajętych przedmiotów mających znaczenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa publicznego, nieodpłatnie podmiotom leczniczym, Państwowej Straży Pożarnej, Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej oraz instytucjom państwowym i samorządowym - wskazuje MF.
Czytaj w LEX: Tarcza antykryzysowa - pakiet zmian w podatkach w związku z koronawirusem >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
