Do końca 2020 roku z ryczałtu mogły korzystać osoby fizyczne, które osiągały przychody z działalności gospodarczej prowadzonej indywidualnie, jeżeli ich wysokość w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła kwoty 250 tys. euro lub uzyskały przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej lub jawnej, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 250 tys. euro. Od 1 stycznia 2021 r. limit ten został znacząco podwyższony do kwoty 2 mln euro.
Cały czas jednak w niektórych branżach nadal nie można stosować opodatkowania ryczałtem. Chodzi tu m.in. o prowadzenie aptek, działalność w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych, w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych czy działalność w zakresie wytwarzania wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.
Zobacz również: W 2021 roku więcej osób skorzysta z ryczałtu, ale trzeba uważać na pułapki >>
Wolne zawody z ryczałtem w wysokości 17 proc.
Z aktualnego brzmienia art. 4 ust. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne wynika, że do wolnych zawodów uprawnionych do ryczałtowej stawki podatku zalicza się lekarzy, lekarzy dentystów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położnych, pielęgniarek, psychologów, fizjoterapeutów, tłumaczy, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, architektów, inżynierów budownictwa, rzeczoznawców budowlanych, biegłych rewidentów, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych, rzeczników patentowych, oraz nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny. Ustawa wskazuje też, że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.
Zobacz procedurę w LEX: Wolny zawód w rozumieniu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym >
Przedstawiciele wolnych zawodów, ale tylko tych wskazanych wyżej, mają prawo do skorzystania ze zryczałtowanego podatku od przychodów. Jego stawka wynosi 17 proc. Wcześniej było to 20 proc.
Czytaj w LEX: Podatnicy wykonujący wolne zawody - opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych >
Ryczałt płaci się od przychodów
Co jednak z pozostałymi wolnymi zawodami? Artystami, dziennikarzami, pisarzami? Zdaniem Sylwii Loręckiej, głównego księgowego w firmie Podatki i Rachunkowość Rusek Sp. z o.o, mogą oni skorzystać ze stawki 8,5 proc. Do końca zeszłego roku przepisy zakazywały skorzystania z ryczałtu przedstawicielom wolnych zawodów niewymienionych w ustawie. W tym roku tego zakazu jednak nie ma. Przepis art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. d został wykreślony.
- Przedstawiciele pozostałych wolnych zawodów muszą jednak sprawdzić, czy ich usługi nie są wymienione przy innych stawkach podatku – podkreśla Sylwia Loręcka. Potwierdza to także uzasadnienie do ustawy. Resort finansów wskazał w nim, że utrzymana zostanie zasada, zgodnie z którą według stawki 8,5 proc. opodatkowane będą przychody ze świadczenia usług, które nie zostały przyporządkowane do innych stawek ryczałtu.
Zobacz procedurę w LEX: Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych >
W 2021 roku więcej stawek ryczałtu
W tym roku zwiększyła się liczba stawek ryczałtu, z siedmiu do ośmiu. Zwraca na to uwagę Aneta Skowron, adwokat w zespole doradztwa podatkowego GWW, ekspert w obszarze podatków dochodowych.
Stawki zryczałtowanego podatku dochodowego w 2021 r. wynoszą:
- 17 proc. dla wolnych zawodów – tylko tych wymienionych wyżej,
- 15 proc. dla świadczenia niektórych usług,
- 10 proc. dla świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek,
- 8,5 proc. do kwoty przychodu 100 tys. zł w zakresie najmu prywatnego,
- 5,5 proc. m.in. dla działalności wytwórczej, robót budowlanych,
- 3 proc. dla działalności gastronomicznej (z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc.) oraz
- 2 proc. dla sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.
- Warto w tym miejscu również wskazać, że stawka zryczałtowanego podatku dochodowego dla podatników świadczących usługi prawne, rachunkowo-księgowe i doradztwa podatkowego nie w ramach wolnych zawodów, wynosi 15 proc., czyli odmiennie niż w przypadku wolnych zawodów, gdzie stawka wynosi 17 proc – przypomina Aneta Skowron.
Zobacz procedurę w LEX: Zakres opodatkowania ryczałtem według stawek 8,5% i 12,5% >
Zgłoszenie ryczałtu do 20 lutego
Termin na zmianę formy opodatkowania na ryczałt w przypadku podatników kontynuujących działalność przypada 20 lutego. W tym roku jest to sobota, oznacza to więc, że oświadczenie o zmianie formy opodatkowania trzeba złożyć do poniedziałku, 22 lutego. Można to zrobić elektronicznie przez CEIDG. Trzeba w tym celu wypełnić wniosek CEIDG-1. W takim przypadku podatek za styczeń trzeba już będzie rozliczyć w oparciu o ryczałt.
- Przed przejściem na ryczałt należy jednak dokładnie przeliczyć, czy na pewno będzie to opłacalne. Co do zasady, stawki ryczałtu są niższe niż chociażby stawka podatku liniowego (19 proc.), jednakże należy pamiętać, że podatek w przypadku ryczałtu, obliczany jest od przychodu, a nie od dochodu, jak w przypadku rozliczania na zasadach ogólnych bądź według stawki 19-proc. - dodaje Jacek Olczyk, prawnik w GWW. Ekspert podkreśla, że opodatkowanie w formie ryczałtu z pewnością będzie korzystne dla przedsiębiorców, którzy mają bardzo niskie koszty działalności i zarabiają głównie na własnej pracy i wiedzy. Należy bowiem pamiętać, iż w przypadku wyboru opodatkowania w formie ryczałtu, nie będzie możliwe rozliczenie kosztów uzyskania przychodu. Odliczyć od przychodu można wyłącznie składki na ZUS. Dlatego też ewentualna decyzja o przejściu na ryczałt powinna być poprzedzona dokładnymi kalkulacjami.
Zobacz procedurę w LEX: Zakres stosowania jednolitej stawki ryczałtu 8,5% >
Zasady ogólne mogą okazać się korzystniejsze niż ryczałt
Sylwia Loręcka zaznacza, że chociaż stawki ryczałtu obniżono z 20 do 17 proc. i z 17 do 15 proc., nie są one jeszcze tak atrakcyjne jak 17-proc. stawka ze skali podatkowej czy nawet 19-proc. stawka podatku liniowego. Dla tych, którzy ponoszą stosunkowo wysokie bieżące koszty, rozwijają swoje działalności, dokonują zakupu wyposażenia, rozliczają odpisy amortyzacyjne, a poza tym chcą skorzystać z ulg (np. rozliczenie z małżonkiem, ulga na dziecko, ulga IP Box) ryczałt nie jest atrakcyjny, a niekiedy niemożliwy do zastosowania.
- Nie możemy powiedzieć, że wykonywanie określonych usług lepiej opodatkować ryczałtem a innych według np. skali podatkowej. Zawsze należy przeprowadzić głębszą analizę wysokości osiąganych przychodów i ponoszonych kosztów. Dla przykładu księgowy, który pracuje przy biurku we własnym mieszkaniu, wykorzystując do pracy włącznie laptop i dostęp do internetu, wybierze zapewne ryczałt, a tenże sam księgowy, który wynajmuje lokal na działalność, planuje zakup wyposażenia, ponosi comiesięczne koszty z tytułu leasingu samochodu, korzysta ze specjalistycznego oprogramowania, wybierze inną formę opodatkowania swoich dochodów – podkreśla ekspertka.
Zobacz procedury w LEX:
Zakres stosowania stawki ryczałtu 3% >
Zakres stosowania stawki ryczałtu 5,5% >
Zakres stosowania stawki ryczałtu 15% >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
