Jeden z podatników, uprawniony do otrzymania akcji w ramach programu motywacyjnego, postanowił uzyskać potwierdzenie od fiskusa, że w jego sytuacji przychód z akcji opodatkowany będzie jednorazowo. Pytał o akcje nabyte po oraz przed 2018 rokiem. Jakie było jego zdziwienie, gdy otrzymał niepomyślną interpretację indywidualną. Organ podatkowy w piśmie nr 0115-KDIT1.4011.149.2020.3.MN doszedł bowiem do wniosku, że wystąpi tu trzykrotne opodatkowanie - w momencie:

  1. otrzymania praw do akcji,
  2. otrzymania akcji,
  3. zbycia akcji.

Na szczęście WSA w Gdańsku w wyroku z 16 grudnia 2020 r., sygn. akt I SA/Gd 819/20, miał inne zdanie niż skarbówka. Uchylił interpretację i wskazał, że przychód do opodatkowania powstanie dopiero w momencie zbycia akcji. Zastosowanie będzie miała 19-proc. stawka podatku.

- Cieszę się, ponieważ miałem okazję prowadzić sprawę i występować jako pełnomocnik – mówi serwisowi Prawo.pl Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy, partner w kancelarii Martini i Wspólnicy.

Zobacz procedurę w LEX: Koszty uzyskania przychodów w przypadku sprzedaży akcji (udziałów) >

 

Przepisy zmieniono dawno, ale problem został

Można było mieć nadzieję, że od 2018 r. kwestie związane z opodatkowaniem przychodu z realizacji tzw. akcyjnych planów motywacyjnych zostały uporządkowane. Wskazano wtedy wyraźnie, że przychód powstaje tylko w momencie odpłatnego zbycia akcji, w ramach źródła „kapitały pieniężne”. Samo nabycie praw do akcji i nabycie akcji jest neutralne podatkowo. Z uzasadnienia zmiany przepisów wynikało, że nowe przepisy mają jedynie charakter doprecyzowujący czyli, że również na gruncie wcześniej obowiązujących przepisów opodatkowanie było jednokrotne. Oczywiście konieczne jest spełnienie pewnych dodatkowych warunków, aby z tego jednokrotnego opodatkowania skorzystać.

- Stanowisko dyrektora KIS było nie tylko sprzeczne z przepisami, ale również z wcześniejszymi wyrokami sądów administracyjnych. Oprócz tego, skarbówka pominęła sens ekonomiczny transakcji. Trudno bowiem mówić o jakimkolwiek przysporzeniu do momentu sprzedaży akcji. Wcześniej nie powstaje wymierna korzyść finansowa – podkreśla Arkadiusz Łagowski.

Na szczęście po stronie podatnika stanął sąd administracyjny.

Zobacz również:
Brexit wpłynie na rozliczenia podatku Polaków pracujących na Wyspach >>
MF przygotowuje się do sezonu rozliczeń PIT >>
 

Wcześniejsze przepisy nie były precyzyjne

Piotr Prokocki, doradca podatkowy i radca prawny przypomina, że przed wejściem w życie art. 24 ust. 11 ustawy o PIT, moment powstania przychodu uczestników programów motywacyjnych nie był precyzyjnie uregulowany. Pomimo tego - jak zostało zauważone w uzasadnieniu analizowanego wyroku – w tym okresie sądy administracyjne (w tym NSA) prezentowały rozwiązanie analogiczne do rozwiązania wprowadzonego przepisem art. 24 ust. 11 ustawy o PIT - przyjmowały, że przychód podatkowy uczestników programów motywacyjnych powstaje dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji otrzymanych w wyniku realizacji programu.

- Takie rozwiązanie nie miało wówczas podstawy w postaci przepisu lex specialis, ale można było je wywieść z podstawowych zasad podatku PIT, zakładających możliwość opodatkowania dochodu z tego samego tytułu tylko raz i możliwość przypisania go wyłącznie do jednego źródła przychodów – zaznacza ekspert.

Sprawdź w LEX: Czy po stronie Spółki wystąpią jakikolwiek obowiązki podatkowe przy nabyciu akcji własnych z kapitału rezerwowego? >

 

Podatki 2021

Sprawdź  

Trzykrotny podatek od tego samego

Dyrektor KIS doszedł do wniosku, że przychód podatkowy powstaje na wszystkich trzech etapach realizacji programu motywacyjnego. Takie rozwiązanie mogłoby prowadzić więc do potrójnego opodatkowania tego samego dochodu.

Piotr Prokocki zwraca jednak uwagę, że organ podatkowy w pewnym sensie ograniczył taką możliwość, wskazując, iż w momencie odpłatnego zbycia akcji podatnik będzie mógł wykazać koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, równy wartości dochodu, który powstał w momencie wymiany praw do akcji (RSU) na akcje. W rozwiązaniu zaproponowanym przez dyrektora KIS teoretycznie nie powinno zatem dojść do kilkukrotnego opodatkowania tego samego dochodu na drugim i trzecim etapie realizacji programu motywacyjnego.

Sprawdź w LEX: Jak opodatkować sprzedaż akcji pracowniczych?  >

- Kilkukrotne opodatkowanie mogło natomiast także wystąpić na pierwszym i drugim etapie tego programu, tj. na etapie otrzymania praw do akcji i ich wymiany na akcje. Dyrektor KIS zauważył wprawdzie, że może zaistnieć sytuacja, w której w momencie nieodpłatnego otrzymania praw nie będzie możliwe określenie wartości rynkowej tych instrumentów (lub wartość ta będzie równa zero). Nie zajął jednak jednoznacznego stanowiska, zgodnie z którym nieodpłatne otrzymanie praw nie skutkuje powstaniem przychodu podatkowego. Przyjmując takie rozwiązanie, ten sam dochód podlegałby opodatkowaniu na dwóch etapach, tj. w momencie nieodpłatnego otrzymania praw i w momencie ich wymiany na akcje – tłumaczy Piotr Prokocki.

Trzeba jednak pamiętać, że zaproponowane przez dyrektora KIS rozwiązanie, zakładające możliwość rozpoznania kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia akcji, w wysokości równej wartości dochodu, który powstał w momencie wymiany praw do akcji na akcje, znajdzie zastosowanie wyłącznie do dochodów uzyskanych po 1 stycznia 2018 r. Podstawą prawną tego rozwiązania jest bowiem art. 22 ust. 1db ustawy o PIT, który znajduje zastosowanie wyłącznie do dochodów uzyskanych po tej dacie. W stanie prawnym przed 1 stycznia 2018 r. – z powodu braku tego przepisu - podatnik nie miał możliwości rozpoznania koszów uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia akcji objętych w wyniku realizacji praw do akcji.

Zdaniem Piotra Prokockiego, w przypadku odpłatnego zbycia akcji przed 1 stycznia 2018 r. kilkukrotne opodatkowanie tego samego dochodu występowałoby zatem na pierwszym i drugim etapie realizacji programu motywacyjnego.

Ekspert podkreśla, że przypadku sprzedaży akcji przed 1 stycznia 2018 r. rozwiązanie zaprezentowane przez dyrektora KIS mogłoby (w skrajnych przypadkach) skutkować nawet trzykrotnym opodatkowaniem tego samego dochodu i przypisaniem go do trzech różnych źródeł przychodów. Takie rozwiązanie naruszałoby zatem podstawowe zasady podatku PIT – zasadę jednokrotnego opodatkowania tego samego dochodu i zasadę przypisania tego samego dochodu wyłącznie do jednego źródła przychodów.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.