Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że na koniec 2019 roku w Polsce funkcjonowało 521 tys. spółek prawa handlowego. Spółek komandytowych było 40 576 a jawnych 35 tys. Na podstawie danych z Krajowego Rejestru Sądowego można powiedzieć, że spółka komandytowa oraz spółka jawna stanowią odpowiednio trzecią i czwartą najczęściej wybieraną formę prawną. Omawiana przez nas zmiana przepisów podatkowych może sprawić, że mniej przedsiębiorców zdecyduje się na jedną z tych dwóch form prawnych.
Czytaj w LEX: PODATKI 2021 - przewodnik po zmianach >
Obecne opodatkowanie spółek komandytowych i jawnych
Aktualnie, dochody wspólników spółki komandytowej i jawnej mogą być opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych oraz fizycznych. Osoby fizyczne płaca podatek według liniowej stawki 19 proc. lub według skali podatkowej 17 i 32 proc. Wspólnicy działający jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna lub spółka komandytowo-akcyjna płacą CIT według stawki 19 proc., bądź po spełnieniu odpowiednich warunków – 9 proc. Ponadto, wspólnicy których dochód przekracza w skali roku 1 mln zł, będą zobowiązani do zapłacenia tzw. daniny solidarnościowej. Powstaje w tym przypadku obowiązek zapłaty, jeżeli dochód przekroczy 1 mln zł, według 4 proc. stawki
Zobacz również:
W przyszłym roku więcej możliwości skorzystania z ryczałtu, ale trzeba uważać na pułapki >>
Rząd wkrótce ograniczy możliwość amortyzowania samochodów >>
Zalety spółki komandytowej do końca 2020 roku
Zgodnie z stanem prawnym obowiązującym do końca 2020 roku, przychód w spółkach komandytowych jest opodatkowany wyłącznie na poziomie wspólników.
Zobacz procedurę w LEX: Dochód stanowiący przedmiot opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych >
Spółka komandytowa nie bez powodu była dotychczas tak popularną formą funkcjonowania wśród polskich przedsiębiorców. Jako jej podstawową zaletę należy wskazać możliwość ograniczenia odpowiedzialności wspólników do minimum. Zgodnie z przepisami ustawy z 15 września 2020 roku. Kodeksu spółek handlowych, w spółce tej wyróżniamy dwa rodzaje wspólników – komandytariuszy oraz komplementariuszy. Komandytariusze ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki jedynie do wysokości sumy komandytowej. Co więcej, w przypadku wniesienia przez tego wspólnika wkładu co najmniej w równej wysokości sumy komandytowej, będzie on całkowicie zwolniony od odpowiedzialności osobistej za zobowiązania. Komplementariusz natomiast ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, dlatego w praktyce przyjęło się ustanawianie komplementariuszem spółek z ograniczoną odpowiedzialności lub spółek akcyjnych, dzięki czemu osoby fizyczne są zwolnione od odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Zobacz procedurę w LEX: Podstawa opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych >
Kolejną istotną zaletą spółki komandytowej, jest możliwość wypłaty zaliczki na poczet zysku dla wspólników w trakcie trwania roku obrotowego. Dzięki czemu wspólnicy mogą pokryć swoje zobowiązania podatkowe oraz składki na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Rozwiązanie jest to o tyle korzystne, że zgodnie z polskim prawem podatkowym, taka wypłata nie stanowi przychodu u wspólnika. Wynika to z faktu, iż wypracowany i proporcjonalnie przypadający na wspólnika dochód jest opodatkowany na bieżąco poprzez konieczność wpłacania zaliczek na podatek.
Sprawdź w LEX: W którym momencie spółka komandytowa, która stanie się podatnikiem CIT w maju 2021 r., powinna zamknąć rok podatkowy? >
Zasady opodatkowania od 1 stycznia 2021 roku
Dla spółek komandytowych oraz jawnych wprowadzone zmiany oznaczają podwójne opodatkowanie zysku – podatkiem CIT na poziomie spółki oraz na poziomie wspólników podatkiem PIT lub CIT.
Od 1 stycznia 2021 roku wszystkie spółki komandytowe będą podatnikiem podatku CIT. Spółki jawne natomiast będą podatnikiem CIT wyłącznie, gdy wspólnikami tego podmiotu są podmioty niebędące osobami fizycznymi oraz gdy nie złoży ona odpowiedniego oświadczenia.
Zobacz procedurę w LEX: Wysokość ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych >
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, komplementariusz jest uprawniony do dokonania pomniejszenia wysokości podatku o kwotę odpowiadającą ilorazowi wysokości udziału w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki.
Czytaj w LEX: Objęcie spółek komandytowych podatkiem CIT od 2021 r. >
Przepisy ustawy wprowadzającej zmiany przewidują zwolnienie części przychodu komandytariusza z podatku. Mowa o 50 proc. zwolnieniu przychodu, jednakże nie większym niż 60 tys. zł.
W przypadku spółek komandytowych ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie warunków, które muszą zostać spełnione przez daną spółkę, aby podlegać (lub nie podlegać) podatkowi CIT. Oznacza to, że status podatnika CIT zyskają wszystkie spółki komandytowe.
Sprawdź w LEX: Czy spółka komandytowa powinna wykazać w bilansie należne, ale niewniesione wkłady? >
Limit przychodu dla zastosowania obniżonej stawki CIT
Spółki komandytowe zostaną objęte większością regulacji, które dotychczas regulowały kwestie opodatkowania wyłącznie spółek kapitałowych. Oznacza to, że jeżeli spółka komandytowa uzyska roczny przychód nie wyższy niż 2 mln euro, to co do zasady będzie mogła stosować obniżoną – 9-proc. stawkę podatku. Podwyższenie limitu do 2 mln euro to pozytywny efekt nowelizacji. Dotychczas limit ten obowiązywał w wysokości 1,2 mln euro.
Odroczenie opodatkowania do 1 maja 2021 roku
Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia, jednak zgodnie z art. 12 ustawy zmieniającej, spółki komandytowe mogą postanowić, że nowe zasady w zakresie przychodów i kosztów związanych z uczestnictwem w tej spółce, będą stosowane od 1 maja 2021 roku. Takie ukształtowanie kwestii terminu, jest niewątpliwie korzystne dla podatników – daje możliwość przygotowania się na zmianę formy opodatkowania.
Sprawdź w LEX: Jak w 2021 r. opodatkowana będzie spółka jawna, która zostanie przekształcona ze spółki komandytowej? >
Należy zwrócić uwagę, że w chwili obecnej przepisy nie wskazują w jaki sposób należy rozumieć sformułowanie „postanowić”. Brak jest informacji dotyczącej sformalizowania tej czynności. Być może w najbliższych tygodniach Ministerstwo Finansów przygotuje wyjaśnienia, które rozwieją wątpliwości dotyczące tego tematu. Obecnie, z ostrożności, należałoby przyjąć, że aby skorzystać z tego odroczenia powinno dołożyć się wszelkich starań, aby wykazać chęć skorzystania z tej instytucji, np. poprzez działania faktyczne w postaci niedokonania zamknięcia ksiąg rachunkowych na koniec 2020 roku i kontynuowanie roku obrachunkowego do 30 kwietnia 2021 roku.
Sprawdź w LEX: Jakich czynności musi dopilnować spółka komandytowa, aby stać się podatnikiem CIT dopiero od 1.05.2021 r.? >
Co mogą zrobić przedsiębiorcy?
Najprostszym rozwiązaniem dla przedsiębiorców byłaby zmiana formy prawnej ze spółki komandytowej na inną spółkę prawa handlowego, tj. spółkę partnerską oraz jawną.
Aby przeprowadzić skutecznie procedurę przekształcenia przedsiębiorca powinien:
- przygotować plan przekształcenia
- zawiadomić wspólników o zamiarze przekształcenia,
- podjąć uchwałę w tym zakresie oraz
- złożyć odpowiedni wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego.
Dzięki wprowadzonej w projekcie zmian możliwości odroczenia, przedsiębiorcy będą mieli czas na przekształcenie do 30 kwietnia 2021 roku.
Trzeba mieć świadomość, że w obecnej sytuacji związanej z pandemią Covid-19 oraz przewidywaną wzmożoną ilością wniosków przekształceniowych, procedura przekształcenia spółki handlowej może trwać dłużej niż dotychczas, tj. 2-3 miesiące.
Zobacz procedurę w LEX: Przekształcenie spółki handlowej w inny typ spółki handlowej - reguły ogólne >
Zmiana statusu wspólnika
Kolejnym rozwiązaniem jest zmiana statusu wspólnika będącego osoba fizyczna, z komandytariusza na komplementariusza. Takie rozwiązanie pozwoli podatnikowi odliczyć od własnego podatku kwotę podatku zapłaconego przez spółkę. Rozwiązanie to rozwiązuje problem podwójnego opodatkowania zysku, należy jednak mieć świadomość, że zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wysokość odliczenia jest uzależniona w sposób proporcjonalny od udziału wspólnika w zysku spółki. W obecnym stanie prawnym, rozwiązanie ma zastosowanie do opodatkowania zysku komplementariuszy spółek komandytowo-akcyjnych.
Jednakże rozwiązanie to ma swoje wady. Przede wszystkim, komplementariusz zgodnie z przepisami KSH odpowiada wobec wierzycieli za zobowiązania spółki osobności, tzn. całym swym majątkiem bez ograniczeń.
Czytaj w LEX: Przewodnik po zmianach na 2021 r. >
Kolejnym negatywnym aspektem jest możliwość zastosowania przez organ podatkowy klauzuli generalnej z Ordynacji podatkowej w postaci klauzuli obejścia prawa podatkowego. Na jej podstawie organy podatkowe mają prawo podważyć czynności, które skutkują osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści jest sprzeczne z celem przepisów prawa podatkowego, a sposób działania podatnika zostanie uznany za sztuczny.
Mariusz Tkaczyk, doradca podatkowy, opiekun zespołu podatki dochodowe, partner GWW Tax
Maciej Siejbik, asystent prawnika
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
