Biorąc pod uwagę panujące „trendy” w kontrolach z zakresu cen transferowych, o których pisaliśmy w artykule pt. Skarbówka chętnie kontroluje ceny transferowe i podmioty powiązane, największy niepokój ekspertów budzi sporządzenie dokumentacji za rok 2020. Panująca pandemia oraz ewidentne spowolnienie gospodarcze, które nie ustaje w zasadzie od początku roku, z całą pewnością wpłynie na wyniki transakcji realizowanych również pomiędzy podmiotami powiązanymi. Ryzyko kontroli w tym zakresie jest spore. Analizując statystyki skarbówki, trudno jest się oprzeć wrażeniu, że ceny transferowe nadal traktowane są przez organy podatkowe jako główne narzędzie przeprowadzania optymalizacji podatkowych.
Jak wskazuje Beata Rawa, transfer pricing manager w Instytucie Cen Transferowych, przedsiębiorstwa znajdujące się w trudniej sytuacji gospodarczej, zmagając się w czasie pandemii ze zmniejszeniem wolumenu sprzedaży towarów lub świadczenia usług, najprawdopodobniej generować będą straty. Ekspertka podkreśla, że w następstwie pandemii prawdopodobnie wystąpi zmiana warunków ekonomicznych, na którą podatnik nie będzie miał wpływu. Negatywny wpływ pandemii na rentowność wielu firm wymusi zaś na przedsiębiorstwach konieczność przeprowadzenia korekt cen transferowych za 2020 r., których przeprowadzenie powinno być udokumentowane i odzwierciedlone w dokumentacji cen transferowych za 2020 r. i kolejne lata.
Sprawdź w LEX: Jak rozpoznać, czy mamy do czynienia z podmiotami powiązanymi? >
Marcin Zarzycki, doradca podatkowy, partner zarządzający w kancelarii LTCA zwraca uwagę, że skutki dla transakcji wewnątrzgrupowych mogą być różne. W szczególności wskazuje jednak na konieczność obniżania rentowności w transakcjach, zmiany w łańcuchach dotychczas realizowanych dostaw, zmiany profili funkcjonalnych podmiotów powiązanych, w tym w szczególności w zakresie podmiotów, które dotychczas działały jako podmioty o ograniczonych funkcjach i ryzykach.
Czytaj w LEX: Identyfikacja powiązań pomiędzy podatnikami a ich kontrahentami w nowym JPK_VAT >
Niejasne zasady dokumentowania transakcji
Dokumentację za okres pandemii, w tym w szczególności analizy benchamarkingowe (porównawcze), sporządzane będą już w 2021 r. Jednak jak zauważa Anna Kubicz, doradca podatkowy, partner zarządzający w kancelarii LTCA, jeżeli rząd nie przygotuje wytycznych dotyczących postępowania z cenami transferowymi w okresie pandemii, podatnicy będą mierzyć się z nie lada wyzwaniem, którego celem będzie udowodnienie warunków rynkowych transakcji za okres w którym nie będzie dostępnych danych z okresu pandemii.
Sprawdź w LEX: Czy transakcje pomiędzy spółkami, w których jedna osoba posiada po 50% udziałów stanowią transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi? >
- Dane dostępne w komercyjnych bazach danych, które pozwalają na badanie warunków transakcji realizowanych przez podmioty niepowiązane obejmować bowiem będą rok 2019 i lata wcześniejsze. Brak danych wpłynie na konieczność dokonywania licznych korekt analiz benchmarkingowych, sporządzania uzasadnień ekonomicznych i zupełnej zmiany podejścia podatników do sporządzenia dokumentacji i uzasadnienia ceny rynkowej – dodaje Marcin Zarzycki.
Duże ryzyko kontroli rozliczeń
Jak w takim razie firmy powinny przygotować się do kontroli? Jak twierdzi Anna Kubicza, najważniejsze jest posiadanie przez podatników prawidłowo sporządzonej analizy benchmarkingowej. Podatnicy, których wynik nie jest rynkowy, powinny rozważyć korektę rozliczeń podatkowych lub zgromadzić dowody uprawniające je do stosowania określonych cen.
Gromadzenie dowodów szczególnie ważne będzie dla transakcji realizowanych w okresie pandemii. Warto więc już teraz przyjrzeć się rozliczeniom dokonywanych w 2020 r., przeanalizować, czy nastąpiła zmiana warunków realizacji transakcji w związku z pandemią i w razie konieczności gromadzić dokumenty, które staną się podstawą do sporządzenia pomocnej dokumentacji.
- Należy pamiętać o posiadaniu dowodów przeprowadzonej analizy i wniosków z niej płynących, w tym w szczególności, na jakiej podstawie określone podmioty zostały przyjęte do próby lub z niej odrzucone. Te dane muszą być przechowywane do upływu okresu przedawnienia – podpowiada Marcin Zarzycki.
Oczywiście nie można zapomnieć o samym sporządzeniu dokumentacji cen transferowych.
Czytaj w LEX: Ceny transferowe a analiza biznesu >
TP-R pomoże w typowaniu do kontroli
Trzeba też pamiętać, że organy podatkowe zyskują właśnie istotne narzędzie do typowania podmiotów do skontrolowania. Chodzi tu o formularz TP-R. Dane w nim zawarte pozwolą skarbówce na typowanie firm nie tylko po ich wynikach finansowych i ogólnym obrazie transakcji wewnątrzgrupowych, ale przede wszystkim po konkretnym rodzaju transakcji, jej wartości, zgodności wyniku transakcji ze sporządzonymi analizami benchmarkingowymi. Niewątpliwie więc liczba dokonywanych kontroli zwiększy się w sposób diametralny, przede wszystkim ze względu na łatwość wytypowania podmiotów.
Sprawdź w LEX: Czy małżonkowie są podmiotami powiązanymi? >
Niezłożenie TP-R, podanie w nim nieprawdy lub złożenie go po terminie, zagrożone jest odpowiedzialnością karną skarbową do 720 stawek dziennych. Pierwszy TP-R przedsiębiorcy złożą już 31 grudnia 2020 roku.
Zobacz w LEX: Raportowanie TPR - nowy formularz dotyczący cen transferowych - szkolenie online >
Skarbówka sprawdzi analizy benchmarkingowe
W ewentualnych sporach z fiskusem pomocne mogą okazać rzetelnie przygotowane analizy benchmarkingowe. - Obowiązek ich posiadania dla każdej transakcji objętej obowiązkiem dokumentacyjnym istnieje już od 2019 roku. Od zeszłego roku zarząd firmy ma też obowiązek składania oświadczenia, że warunki (w tym cena) transakcji ustalona została na warunkach, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane. Brak takiego oświadczenia lub złożenie oświadczenia niezgodnego z prawdą także zagrożone jest odpowiedzialnością karną skarbową – podkreśla Marcin Zarzycki.
Ryzyko jest duże. Nierynkowe ustalenie warunków w transakcjach wewnątrzgrupowych, brak analiz benchmarkingowych i niezgodność transakcji z wynikami analizy, mogą bowiem doprowadzić nie tylko do doszacowania dochodu i kwestionowania straty podatnika, ale również do odpowiedzialności osobistej członków zarządu podmiotu, który takich transakcji dokonuje.
Zobacz procedury w LEX:
Narzędzia podatkowe tarczy antykryzysowej 4.0 wpierające zwalczanie pandemii koronawirusa >
Narzędzia podatkowe tarczy antykryzysowej 5.0 wpierające zwalczanie pandemii koronawirusa >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
