Z przyjętej przez Sejm ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 249), wynika, że od 1 stycznia 2021 r. część firm będzie musiała prezentować publicznie realizowane strategie podatkowe.

Nowy obowiązek dotknie podatkowe grupy kapitałowe, bez względu na wysokość osiągniętych przychodów, a także innych podatników CIT, u których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym zakończonym przed 30 września danego roku przekroczyła równowartość 50 mln euro. Problem jednak w tym, że przyjęte przez Sejm przepisy nie określają, strategie dotyczące którego roku trzeba będzie upublicznić jako pierwsze. Może się więc okazać, że konieczne będzie raportowanie realizacji strategii podatkowej już za 2020 rok.

Czytaj w LEX: Kalendarz najważniejszych zmian w podatkach w 2021 r. >

Strategia tak, ale nie wiadomo, za który rok

- Zabrakło przepisu przejściowego, który wyraźnie wskazywałby, za który rok podatkowy po raz pierwszy powinna zostać opublikowana informacja o realizowanej strategii podatkowej – potwierdza Piotr Prokocki, doradca podatkowy i radca prawny z firmy VISTRA Poland.

Zobacz również: Od stycznia duże zmiany w rozliczaniu cen transferowych >>

Sprawdźmy zatem, jak brzmi przyjęty przez Sejm przepis. Artykuł 27c ust. 1 ustawy o CIT przewiduje obowiązek sporządzenia i podania do publicznej wiadomości informacji o realizowanej strategii podatkowej za rok podatkowy. Wypełnienie tego obowiązku powinno zostać zrealizowane w terminie do końca dwunastego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego. Natomiast art. 24 projektowanej ustawy nowelizującej przewiduje, że ustawa ta wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.

Czytaj w LEX: Strategie wykorzystania orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w postępowaniu podatkowym i sądowoadministracyjnym >

Jak podkreśla Piotr Prokocki, z literalnego brzmienia wymienionych przepisów wynika zatem, że podatnicy, których rok podatkowy jest zgodny z rokiem kalendarzowym, na koniec 2021 roku będą musieli opublikować informację o realizowanej strategii podatkowej za rok 2020. Pomimo tego, że przepis regulujący obowiązek publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej w 2020 roku nie obowiązywał. Taki będzie skutek braku zawarcia w ustawie nowelizującej przepisu przejściowego, który wyraźnie wskazywałby, że obowiązek publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej powinien zostać wypełniony po raz pierwszy za rok podatkowy zakończony po 31 grudnia 2020 roku.

 

Prawo nie może działać wstecz

Brak zawarcia w ustawie nowelizującej odpowiedniego przepisu przejściowego prowadzi do naruszenia zasady niedziałania prawa wstecz. - Art. 27c ustawy o CIT nie obowiązywał bowiem w 2020 roku. Na chwilę obecną podatnicy nadal nie mają pewności, czy będzie obowiązywał w roku 2021. Jeżeli jednak wejdzie w życie, to zgodnie z jego treścią podatnicy będą musieli opublikować informację o realizowanej strategii podatkowej za cały rok 2020. Będą musieli zatem zrealizować nowo wprowadzony obowiązek za okres, w którym obowiązek ten jeszcze nie występował – twierdzi Piotr Prokocki.

Czytaj w LEX: Nowy plik JPK_VAT zamiast deklaracji VAT >

Dominik Niewadzi, doradca podatkowy, senior w zespole tax litigation kancelarii Alto, zauważa z kolei, że ustawodawca zakłada, że każda firma ma wdrożoną „jakąś formę” strategii podatkowej właściwie od zawsze. Zatem podatnicy realizowali ją także w ciągu 2020 r. Zdaniem eksperta, założenie to może się jednak okazać błędne, mając na uwadze fakt co powinno składać się na strategię lub po prostu patrząc na zakres informacji, które podatnicy będą zobowiązani publikować (m.in. informacje o stosowanych przez podatnika procesach oraz procedurach dotyczących zarządzania wykonywaniem obowiązków podatkowych).

- Wydaje się, że bardziej logicznym byłoby wymaganie od podatników w pierwszej kolejności opracowania i wdrożenia strategii podatkowej do swoich organizacji, a dopiero później publikowania informacji z jej realizacji. Obecna treść przepisów wskazuje jednak coś przeciwnego, tj. że pierwsza informacja będzie musiała dotyczyć już 2020 r – podkreśla Dominik Niewadzi. Dodaje również, że w związku z tym pamiętać należy, aby sformułować ją w sposób prawidłowy. Jej treść nie powinna być zbyt lakoniczna, a z drugiej strony musi obejmować jedynie opisy faktycznie wdrożonych w organizacji procedur, na które składa się funkcja podatkowa danego przedsiębiorstwa.

Uzasadnienie do publikowania strategii

Z uzasadnienia do nowelizacji wynika, że obowiązek publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej to instrument mający się przyczynić do rozwiązania globalnego problemu unikania opodatkowania i erozji bazy podatkowej państw, w których dany dochód jest generowany. Publikowanie strategii ma mieć też pozytywny wpływ tego obowiązku na społeczną odpowiedzialność biznesu.

 


- Nałożony na podatników obowiązek publikacji strategii podatkowej za rok podatkowy zakończony przed wejściem w życie ustawy nowelizującej będzie miał bardzo nienaturalny charakter. Opracowywanie strategii polega bowiem zazwyczaj na wyznaczaniu długoterminowych celów i ze swej natury odnosi się wyłącznie do okresów przyszłych. Nie ma większego sensu tworzenie strategii dla okresów przeszłych – zwraca uwagę Piotr Prokocki.

Pozostaje mieć nadzieję, że ustawa zostanie poprawiona w Senacie. Najbliższe posiedzenie planowane jest na 25-27 listopada.