Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) przedstawiła informacje, z których wynika, że wykryte przez skarbówkę nieprawidłowości najczęściej dotyczą: korzystania z wartości niematerialnych i prawnych (ponad 33 proc.), restrukturyzacji działalności gospodarczej (20 proc.), sprzedaży towarów (18 proc.) i usług 15 proc.).
Pomimo istniejącego spowolnienia gospodarczego oraz ograniczeń związanych z pandemią, wciąż rośnie ilość kontroli przeprowadzanych z zakresu cen transferowych. Zgodnie z publikowanymi przez Ministerstwo Finansów danymi, w I półroczu 2020 roku do objęcia czynnościami kontrolnymi wytypowane zostały 102 podmioty (dla porównania za cały zeszły rok było ich 175 natomiast w 2018 wytypowano łącznie 166 podmiotów).
Zobacz w LEX: Raportowanie TPR - nowy formularz dotyczący cen transferowych - szkolenie online >
- Analizując statystyki kontroli, trudno jest się oprzeć wrażeniu, że ceny transferowe nadal traktowane są przez organy podatkowe jako główne narzędzie przeprowadzania optymalizacji podatkowych – zauważa Anna Kubicz, doradca podatkowy, partner zarządzająca w kancelarii LTCA. Potwierdza to także Beata Rawa, menadżer cen transferowych w Instytucie Cen Transferowych. Ekspertka wskazuje, że pomimo niegasnącej pandemii organy podatkowe nie pozostają w bezczynności i aktywnie przeprowadzają kontrole podatkowe, nieustannie uznając, iż pojęcie cen transferowych należy traktować na równi z optymalizacją podatkową.
Zobacz również: Skarbówka chce sprawdzać ceny transferowe >>
Przekwalifikowanie transakcji dużym problemem
Jak z kolei zauważa Anna Kubicz, zmiany w obszarze cen transferowych z roku 2019, uposażenie organów podatkowych w nowe instrumenty kontroli, w tym w szczególności w zakresie możliwości dokonywania przekwalifikowania transakcji oraz liczne zmiany w definicjach funkcjonujących dotychczas w obszarze cen transferowych, wpłynęły na znacznie agresywniejsze kwestionowanie przez organy podatkowe warunków rynkowych transakcji oraz skupiły uwagę organów podatkowych na transakcjach, które dotychczas nie stanowiły przedmioty głównego zainteresowania kontrolujących.
- Z statystyk dotyczących kontroli w obszarze cen transferowych wysnuć można jeden wniosek, pandemia i spowolnienie gospodarcze nie wpływa na wyhamowanie kontroli z zakresu cen transferowych, a w przyszłości może być ich tyko więcej – wskazuje Marcin Zarzycki, doradca podatkowy, partner zarządzający w kancelarii LTCA.
Kontroli będzie coraz więcej
Dlaczego będzie rosła liczba kontroli? Okazuje się, że jest kilka powodów.
Zdaniem Marcina Zarzyckiego, dotychczas organy podatkowe, typując podmioty do kontroli, korzystały przede wszystkich z danych zgromadzonych w formularzu CIT-TP. Formularz ten dawał dużą wiedzę kontrolującym, niemniej jednak nie pozwalał on na zbytnie "szaleństwa". Organy podatkowe typowały więc do kontroli przede wszystkim podmioty generujące straty podatkowe oraz podmioty dokonujące transakcji, wykazanych w CIT-TP jako transakcje dotyczące wartości niematerialnych i prawnych, usług finansowych, restrukturyzacji. Teraz, typując podmioty do kontroli, poczynając od roku 2019 w rękach organów podatkowych będzie potężne narzędzie w postaci formularza TP-R. Dane zawarte w tym formularzu pozwolą organom podatkowym na wytypowanie podmiotów nie tylko po ich wynikach finansowych i ogólnym obrazie transakcji wewnątrzgrupowych, ale przede wszystkim na typowanie po konkretnym rodzaju transakcji, jej wartości, zgodności wyniku transakcji ze sporządzonymi analizami benchmarkingowymi.
- Niewątpliwie więc liczba dokonywanych kontroli zwiększy się w sposób diametralny, przede wszystkim ze względu na łatwość wytypowania podmiotów – podkreśla Marcin Zarzycki.
Restrukturyzacja firmy na cenzurowanym
Jednym ze sposobów na zmniejszenie skutków gospodarczych pandemii jest przeprowadzenie restrukturyzacji działalności, która może skutkować efektywniejszym prowadzeniem biznesu. Jak podkreśla Beata Rawa, należy zwrócić tu szczególną uwagę na uzasadnienie ekonomiczne oraz podatkowe planowanych działań, ponieważ wdrożenie procesów restrukturyzacyjnych bez uzasadnienia ekonomicznego może skutkować narażeniem się na sankcje ze strony organów podatkowych. Ekspertka podkreśla, że restrukturyzację działalności niewątpliwie można uznać, za narzędzie optymalizacyjne z punktu widzenia biznesu przedsiębiorstwa, jednocześnie powinna być przeprowadzana ostrożnie w kontekście prawidłowych rozliczeń podatkowych.
Zainteresowanie tym tematem potwierdzają przedstawione dane KAS. Restrukturyzacja działalności gospodarczej obok transakcji w zakresie korzystania z wartości niematerialnych i prawnych, transakcji sprzedaży dóbr oraz transakcji świadczenia usług należy do najczęściej kontrolowanych rodzajów transakcji w przedsiębiorstwach.
MF ostrzega przed optymalizacjami
Okazuje się, że obszary objęte kontrolą cen transferowych w dużej mierze pokrywają się z zagadnieniami, które w ostatnim czasie budzą duże zainteresowanie organów podatkowych. Zarówno transakcje w przedmiocie wartości niematerialnych i prawnych, jak i czynności restrukturyzacyjne, są postrzegane przez fiskusa jako obszary licznych optymalizacji podatkowych. - Potwierdzają to chociażby opublikowane przez Ministerstwo Finansów ostrzeżenia przed optymalizacjami, jak również fakt, iż kontrole podatkowe coraz częściej dotyczą tych obszarów. Jednocześnie podatnicy czasami zapominają, że tego rodzaju czynności mogą podlegać przepisom o cenach transferowych – przypomina dr Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG.
To jednak nie koniec. Ekspert zwraca bowiem uwagę, że istotnym zagadnieniem, o którym należy pamiętać w kontekście relacji pomiędzy podmiotami powiązanymi, są również usługi niematerialne, będące także przedmiotem kontroli w zakresie podatku dochodowego i VAT. Fiskus jest zainteresowany zarówno warunkami transakcji, jak i ich rzeczywistym charakterem. Dlatego istotne jest, aby podatnicy zachowywali ostrożność nie tylko na etapie ustalania warunków świadczenia usług pomiędzy podmiotami powiązanymi, ale również w trakcie ich wykonywania, pamiętając o konieczności ich rzetelnego dokumentowania. Warto dodać, że fiskus uzyskał dodatkowe narzędzie pozwalające mu na identyfikację usług niematerialnych. Będą one bowiem oznaczane przez podatników w nowym JPK.
Czytaj w LEX: Nowy plik JPK_VAT zamiast deklaracji VAT >
Kontrole coraz bardziej celne
Dr Grzegorz Keler zaznacza, że organy podatkowe nie działają po omacku, dzięki dostępowi do wielu źródeł o transakcjach. Pozwala to na wszczynanie kontroli nakierowanych na konkretne obszary. Jeszcze kilka lat temu kontrole w zakresie cen transferowych były rzadkością - obecnie sytuacja jest już jednak zupełnie inna. Ważnym źródłem wiedzy fiskusa o czynnościach restrukturyzacyjnych są informacje o schematach podatkowych. Zwykle bowiem tego rodzaju czynności podlegają raportowaniu. Często dotyczy to również transakcji dotyczących wartości niematerialnych i prawnych. Organy podatkowe mogą ponadto czerpać wiedzę z dostępnych rejestrów publicznych, np. Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Jeszcze większe możliwości typowania podmiotów i transakcji do kontroli da fiskusowi nowy formularz TPR. Powinno to skłaniać podatników do szczególnej ostrożności przy dokonywaniu transakcji z podmiotami powiązanymi.
Czytaj w LEX: Identyfikacja powiązań pomiędzy podatnikami a ich kontrahentami w nowym JPK_VAT >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
