Wysyp wydanych w ostatnim czasie interpretacji podatkowych potwierdza, że pracodawcy cały czas mają wątpliwości dotyczące rozliczania świadczeń pozapłacowych. Pytania podatników w dużej mierze odnoszą się do programów motywacyjnych. Mają one motywować pracowników zarówno do zwiększania efektywności (premie związane ze sprzedażą lub spełnieniem innych parametrów), jak również do innych „działań”, jak na przykład do zgłaszania pomysłów do usprawnienia pracy. Tego dotyczy właśnie wydana kilka dni temu interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB1-3.4010.158.2020.5.PC.
Motywowanie pracowników może przybierać różne formy - od bardzo prostych po bardziej skomplikowane, wielopoziomowe z wieloma różnymi zależnościami i relacjami. Dodatkowo, premie mogą być zarówno pieniężne jak i rzeczowe. Najnowsza interpretacja dotyczyła natomiast sytuacji, w której firma przekazywała pracownikom specjalne punkty, które później mogli oni zamieniać na nagrody.
Zobacz również: Pracownicza wycieczka czasami bez podatku >>
Premia dla pracownika kosztem pracodawcy
Dyrektor KIS w interpretacji przypomniał podstawową zasadę rozliczania wynagrodzeń i świadczeń dodatkowych. Wskazał, że wynagrodzenia, premie i nagrody oraz inne świadczenia pieniężne ponoszone na rzecz pracownika mogą stanowić koszt uzyskania przychodu w okresie, za który są należne, jednak pod warunkiem, że zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji pracownika w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy o pracę lub innego stosunku prawnego łączącego strony.
Zobacz procedurę w LEX: Moment zaliczenia wynagrodzeń ze stosunku pracy do kosztów uzyskania przychodów >
Fiskus zwrócił uwagę, że wydatki na nagrody przyznawane pracownikom w ramach programu motywacyjnego będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie, gdy przedmiotowe świadczenia są należne, tj. w momencie wydania nagrody w zamian za przyznane punkty, gdyż dopiero w tym momencie pracodawca będzie realnie znał wartość świadczenia przysługującego pracownikowi - pod warunkiem, że zostanie wypłacona lub postawiona do dyspozycji w terminie wynikającym z uregulowań obowiązujących w firmie.
Czytaj w LEX: Nagrody i premie w księgach rachunkowych na przykładach >
Kłopotliwy moment powstania kosztu uzyskania przychodu
- W związku z tym, że programy mogą być bardzo różne, czasami pojawiają się wątpliwości dotyczące podatkowego rozliczenia takich premii. Jednym z problemów może być moment zaliczenia ich w koszty podatkowe takich premii. Konieczne jest bowiem ustalenie momentu postawienia do dyspozycji pracownikowi danego przychodu (przysporzenia) – zwraca uwagę Grzegorz Symotiuk, doradca podatkowy w kancelarii TAX PFK. Zauważa jednak, że w zależności od poziomu skomplikowania programu motywacyjnego, moment ten może być łatwiejszy lub trudniejszy do ustalenia. W omawianej interpretacji, w której pracownicy zbierali punkty, które mogły być wymieniane na nagrody rzeczowe, takim momentem była wymiana punktów na nagrody rzeczowe.
- Biorąc jednak pod uwagę, że pracownicy mieli możliwość zdobywania punktów wielokrotnie i sami podejmowali decyzję o wymianie punktów na nagrody rzeczowe (o różnej wartości), wydaje się, że tylko ten moment może stanowić postawienie przychodu do dyspozycji pracownika, a wartość nagrody rzeczowej w momencie tego wyboru, stanowi dla pracodawcy koszt podatkowy – podkreśla ekspert.
Nie zmienia to jednak faktu, że każdy program motywacyjny, czy też inny system przyznawania nagród i premii dla pracowników musi być przeanalizowany pod względem podatkowym. Wbrew pozorom, może to być dość skomplikowane zagadnienie, które może wywołać skutki podatkowe na gruncie różnych podatków (w tym, w przypadku nagród rzeczowych również w podatku VAT).
Nagroda dla pracownika jako przychód do opodatkowania
Z przepisów wynika, że wypłacona pracownikowi premia jest jego przychodem, który trzeba opodatkować identycznie jak inne dochody ze stosunku pracy. Artykuł 12 ustawy o PIT wskazuje bowiem, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Opłacenie przez spółkę ubezpieczenia OC osób należących do organów spółki jako przychód tych osób >
Co do zasady świadczenia nieodpłatne, m.in. nagrody, są przychodem, który trzeba opodatkować. Podatek płaci się od ich wartości. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji nr 0113-KDIPT2-3.4011.313.2019.2.ID wyjaśnił, że aby świadczenie nieodpłatne w ogóle miało miejsce, podmiot, na rzecz którego jest ono dokonywane musi odnieść korzyść finansową. Co więcej, konieczna jest także możliwość ustalenia, kto ją sfinansował. Ważny jest także nieodpłatny charakter świadczenia. Nie może ono zatem wiązać się z jakimkolwiek ekwiwalentem ze strony podatnika. Świadczenia, które pracownicy otrzymują od pracodawców są traktowane szczególnie. Przypomniał o tym już Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13. Wynika z niego, że za przychody pracownika mogą być uznane takie świadczenia, które:
- po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
- po trzecie, korzyść ta jest wymierna (również w postaci zaoszczędzenia wydatku) i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
