Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, publikując wyniki postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej w 2025 r. podała, że tegoroczne postępowanie zakończyło się wynikiem zdawalności na poziomie 46,6 proc. I choć w br. egzamin na urzędnika mianowanego cieszył się wyjątkowo wysokim zainteresowaniem - zgłosiło się 1013 osób, z czego 1004 przystąpiły do postępowania (czyli o 25 proc. więcej niż rok wcześniej), to pozytywny rezultat uzyskało 468 kandydatów. - To wzrost w porównaniu z dwoma poprzednimi latami (26,6 proc. w 2023 r. i 28,5 proc. w 2024 r.) i poziom porównywalny z 2019 r., gdy odsetek ten przekroczył 50 proc. (jednak wówczas nie wszyscy kandydaci zmieścili się w limicie mianowań). Ten wynik może pozwolić na wypełnienie limitu na 2025 r. w ok. 94 proc. (ustalonego na poziomie 500 osób). Jest to najwyższy rezultat od lat, porównywalny z poziomem sprzed pandemii (w 2019 r. – 98,8 proc.) - twierdzi KSAP.
Czytaj również: Rząd przyjął trzyletni plan limitu mianowań urzędników w służbie cywilnej na lata 2026-2028 >>
Postępowania a mianowania
Z informacji, jakie przekazał serwisowi Prawo.pl Departament Służby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wynika, że w latach 2017-2025 (z wyjątkiem roku 2020 i 2021, kiedy nie przeprowadzano postępowań kwalifikacyjnych z uwagi na pandemię COVID-19) ani razu liczba osób uprawnionych do mianowania nie wyczerpała limitu mianowań na dany rok (patrz tabelka poniżej).
Źródło: Departament Służby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tymczasem według danych KSAP, w 2025 r. egzaminem na urzędnika mianowanego byli zainteresowani przede wszystkim pracownicy służby cywilnej zatrudnieni na samodzielnych stanowiskach - stanowili oni 67 proc. uczestników (dla porównania, w 2022 r. odsetek ten wynosił 42 proc., a w 2024 r. - 64 proc..). Wśród osób przystępujących do postępowania kwalifikacyjnego w 2025 r. największą grupę stanowili pracownicy administracji skarbowej - 41 proc. wszystkich uczestników, co oznacza wzrost w porównaniu do lat poprzednich, kiedy ich udział utrzymywał się na poziomie 34-35 proc. Z kolei spadek odnotowano w przypadku ministerstw wraz z KPRM - ich łączny udział zmniejszył się z 36–38 proc. w latach 2022–2024 do 30 proc. w 2025 r. Stabilny, choć nieco niższy niż rok wcześniej, pozostał udział urzędów centralnych (9,8 proc.), a wyraźny wzrost zanotowały urzędy wojewódzkie – 7 proc., dwukrotnie więcej niż w 2024 r.
Czytaj też w LEX: Standardy zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej >
- Najliczniejszą grupę wśród tych, którzy z powodzeniem zdali egzamin, stanowili pracownicy administracji skarbowej, co wynika z ich największej reprezentacji wśród uczestników. Najwyższą skuteczność osiągnęli jednak urzędnicy z urzędów wojewódzkich (63 proc.), pracownicy urzędów centralnych (58 proc.) oraz ministerstw i KPRM (56 proc.). Mimo że kandydaci z administracji skarbowej stanowili najliczniejszą grupę zdających, pozytywny wynik uzyskało jedynie 38 proc. z nich, co plasuje ich poniżej średniej – podkreśla KSAP. Jak się bowiem okazuje, na 414 pracowników KAS, którzy przystąpili do postępowania kwalifikacyjnego w 2025 r., tylko 160 z nich zakończyło egzamin z wynikiem pozytywnym. - Liczba pracowników Krajowej Administracji Skarbowej, którzy uzyskali w toku postępowania kwalifikacyjnego miejsce, które uprawia do mianowania w ramach limitu mianowań na 2025 r. to 160 osób – przekazał w ramach informacji publicznej KSAP (patrz tabelka poniżej).
Cena promocyjna: 119.7 zł
|Cena regularna: 399 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 119.7 zł
Skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle?
- Postępowanie kwalifikacyjne w służbie cywilnej (tzw. egzamin na urzędnika mianowanego) wymaga zmian i chyba wszyscy co do tego są zgodni. Niestety od lat, także w 2025 r., nie zostały wypełnione limity mianowań. Na 1 004 zdających nie osiągnięto limitu 500 miejsc - mówi serwisowi Prawo.pl dr Ireneusz Nowak, adiunkt w Katedrze Prawa Podatkowego WPiA Uniwersytetu Łódzkiego. Jak twierdzi, powodów tego stanu rzeczy jest bardzo wiele. - Po pierwsze, „polityczny nepotyzm”, który od lat demotywuje całą służbę cywilną do angażowania się w pracę i rozwój. Po drugie, formułę egzaminu należałoby sprofilować do poszczególnych grup urzędniczych/resortów w służbie cywilnej. Po trzecie, czy dyrektorzy generalni urzędów właściwie motywują swoich pracowników do przystępowania do egzaminu? A przede wszystkich, czy mają w tym cel? Chyba Szefowa Służby Cywilnej ma rację, że „wszystko zaczyna się i kończy na zarządzających”. Po czwarte, od lat nie osiągnięto w korpusie służby cywilnej nawet 10 proc. urzędników mianowanych. Po piąte, marazm związany z brakiem konkursów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej wciąż – już 2 lata po wyborach - trwa - wylicza dr Ireneusz Nowak.
Czytaj też w LEX: Ślubowanie w służbie cywilnej. Funkcje, charakter i znaczenie prawne >
Jego zdaniem nie ma więc sensu wygłaszać patetycznych deklaracji o apolityczności/neutralności politycznej Służby Cywilnej, ponieważ bezkonkursowe obsadzanie wyższych stanowisk nie daje najmniejszej nadziei, że można liczyć na transparentny awans. - Już dawno temu S. Kisielewski zauważył, że od samego mieszania - tu, co do zasady, od działań wyłącznie PR-owych - herbata nie stanie się słodsza, a ilość nie przekształci się w jakość. M.in. niskie wynagrodzenia w służbie cywilnej, sposób, w jaki obsadza się tam wyższe stanowiska czy brak przejrzystej ścieżki awansu stanowiskowo-płacowego, sprawiają, że chyba już niewielu członków tego korpusu wierzy w rozpowszechniony do granic…. tzw. dobrostan pracowniczy z niezliczoną formułą jego mutacji – mówi dr Nowak. I dodaje: - Po szóste i jako ostatnie pytanie retoryczne: dlaczego pracownicy jednostek organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej od lat tak fatalnie wypadają na egzaminach na urzędnika mianowanego? Zdawalność pracowników KAS w poszczególnych latach: 2025 r. - 38 proc., 2024 r. - 24 proc., 2023 r. - 15 proc., 2022 r. - 36 proc., 2019 r. - 48 proc., 2018 r. - 25 proc., 2017 r. - 48 proc.
Czytaj też w LEX: Konkursy na wyższe stanowiska w służbie cywilnej – między fikcją a transparentnością? >
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Komentarz. Tom I i II >>
Mianowanie etapem rozwoju zawodowego w służbie cywilnej?
- W ocenie Stowarzyszenia naczelną regułą w odniesieniu do wszystkich przepisów regulujących funkcjonowanie służby cywilnej powinna być zgodność z ustawą zasadniczą. W związku z tym przepisy dotyczące instytucji mianowania powinny respektować orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, w szczególności wyrok z 14 czerwca 2011 r., sygn. akt Kp 1/11, wskazujący, że stosunek pracy urzędników służby cywilnej podlega szczególnej ochronie – napisała Joanna Jurkiewicz, prezeska zarządu Stowarzyszenia Absolwentów KSAP w opinii na temat instytucji mianowania w związku z prowadzonymi przez Szefową Służby Cywilnej pracami koncepcyjnymi nad zmianami w tej służbie. - Tak jak instytucja mianowania jest specyficzną formą zatrudnienia, tak również status urzędnika służby cywilnej jest wyjątkowy, ponieważ wiąże się, w imię zasady bezstronności i neutralności politycznej, z ograniczeniem niektórych praw obywatelskich. Status urzędników mianowanych służy budowaniu administracji prawdziwie bezstronnej i neutralnej politycznie, która gwarantuje ciągłość realizacji zadań państwa, bez względu na zmieniające się rządy, i skuteczne wdrażanie polityk publicznych – podkreśla Joanna Jurkiewicz. I podkreśla: - Urzędnicy mianowani to wciąż stosunkowo nieliczna, ale ze względu na potwierdzone w postępowaniu kwalifikacyjnym kompetencje i wiedzę, wyjątkowo cenna zbiorowość w ramach korpusu służby cywilnej. Instytucja mianowania promuje długotrwałe zatrudnienie w służbie cywilnej, wraz z którym zwiększa się wymiar urlopu oraz wysokość wynagrodzenia, co zwiększa atrakcyjność pracy w korpusie, ale również sprawia, że to właśnie urzędnicy mianowani stanowią często główny zasób pamięci instytucjonalnej urzędu. Zdaniem Stowarzyszenia mianowanie powinno być etapem rozwoju zawodowego w służbie cywilnej, a urzędnicy mianowani powinni stanowić fundament korpusu.
Sprawdź też w LEX:
Czy częste nieobecności uzasadniają rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem służby cywilnej? >
Jaki okres wypowiedzenia obowiązuje pracownika służby cywilnej? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
