Osoba prawna może domagać się finansowego zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych od osoby prywatnej, która zamieściła opinię w Internecie – wynika z wtorkowej uchwały Sądu Najwyższego.
Sąd Okręgowy w Gdańsku powziął wątpliwość, którą przedstawił Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego: czy osoba prawna może domagać się od osoby, która naruszyła jej dobra osobiste, zapłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z naruszeniem dóbr osobistych? Orzecznictwo w tym zakresie nie jest bowiem jednolite.
Czytaj też w LEX: Rozpowszechnianie fałszywych informacji o przedsiębiorstwie jako wykroczenie pozwalające na walkę z dezinformacją >
Spółka obrażona na klienta
Kanwą całego problemu była opinia wpisana na portalu Google Maps. Niezadowolony użytkownik zamieścił negatywną opinię firmie i jej produktom, czyli pompom ciepła. Spółka domagała się przeprosin, usunięcia opinii i zasądzenia 22 tys. zł zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z 26 maja 2022 r. przychylił się prawie do wszystkich żądań spółki i zasądził na jej rzecz zaledwie 5 tys. zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 kc.
Apelację od tego wyroku złożył pozwany klient, a Sąd Apelacyjny w Gdańsku powziął jednak poważne wątpliwości, czy zasądzenie zadośćuczynienia na rzecz osoby prawnej jest dopuszczalne.
Czytaj: Dowody i sformułowanie żądania ważne w procesie o dobra osobiste>>
Wprawdzie – jak zaznacza sąd II instancji – przepisy o ochronie dóbr osobistych stosuje się też do osób prawnych ( art. 43 kc), ale orzecznictwo nie jest jednolite.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Przesłanki odpowiedzialności naruszyciela dóbr osobistych >
W przypadku dóbr osobistych osób prawnych należy mówić o pewnych wartościach niemajątkowych, nierozerwalnie związanych z osobą prawną (niezbywalne), dzięki którym ta osoba może funkcjonować zgodnie ze swoim zakresem działania, czyli po prostu spokojne, w sposób niezakłócony działać na rynku.
Czytaj w LEX: Założenia konstrukcyjne cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych jednostek samorządu terytorialnego >
Krzywda osoby prawnej?
Z kolei art. 448 kc stanowi, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.
Jednak jak zauważa sąd II instancji spółka nie doznaje krzywdy w postaci cierpienia psychicznego czy fizycznego. I dlatego nie można jej stosować do osoby prawnej.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Wizerunek osoby prawnej jako jej dobro osobiste >
Takie stanowisko przyjął SN w uchwale z 9 listopada 2017 r. ( III CZP 43/17). Czytamy w niej, że skoro system ochrony dóbr osobistych osób fizycznych pozostaje punktem odniesienia dla ochrony analogicznych interesów osób prawnych, to trafne wydaje się przyjęcie, że odesłanie do art. 445 par. 3 k.c. obejmuje wszystkie przypadki roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie dóbr osobistych i roszczenia takie mogą przysługiwać także osobom prawnym.
Czytaj glosy w LEX:
- Kowalski Marek, Funkcje i wysokość zadośćuczynienia pieniężnego w przypadku tzw. kalkulowanego deliktu prasowego. Glosa do wyroku SN z dnia 21 lutego 2020 r., I CSK 565/18 >
- Sekuła-Leleno Małgorzata, Dochodzenie roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie dóbr osobistych osób prawnych przez następców prawnych osoby prawnej. Glosa do uchwały SN z dnia 9 listopada 2017 r., III CZP 43/17 >
Sąd Apelacyjny w Gdańsku, który zadał pytanie opowiedział się za odmiennym poglądem, wyrażonym przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 28 września 1999 r. ( I ACa 464/99). To znaczy – osobom prawnym nie przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne.
Sygnatura akt III CZP 22/23
Czytaj w LEX: Firma jako dobro osobiste spółek prawa handlowego oraz problematyka jego naruszenia w Internecie >
Chcesz zapisać ten artykuł i wrócić do niego w przyszłości? Skorzystaj z nowych możliwości na Moje Prawo.pl
