W opinii prawników postanowienie o zabezpieczeniu to jedyny sposób na zgodne z prawem wstrzymanie płatności rat kredytu. Natomiast nieuznawanie przez Getin Noble Bank S.A. tego rodzaju postanowień jest działaniem wątpliwym prawnie, stojącym w opozycji wobec decyzji sądów udzielających takich zabezpieczeń.
- Bank co prawda nie uznaje takiego orzeczenia, ale działanie podjęte przez bank wbrew treści postanowienia jest bezprawne – a wszelkie wezwania do zapłaty czy oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu – nieskuteczne - uważa Maciej Wojciechowski, radca prawny w Xaltum Barczak Rozpara Kancelaria Radców Prawnych.
- Jeżeli postanowienie jest prawomocne, to nie można się powoływać na to, że przepisy stanowią inaczej. Takie orzeczenie po prostu wiąże, bez dalszych dyskusji - twierdzi Karolina Pilawska, adwokat, wspólnik w kancelarii Pilawska Zorski Adwokaci.
Sprawdź w LEX: Jakie będę obowiązki podatkowe po przewalutowaniu kredytu frankowego na mocy ugody z bankiem? >
Przypomina, że postępowania zabezpieczające udzielane w tzw. sprawach frankowych nie są typowymi zabezpieczeniami na majątku podmiotu w restrukturyzacji, do których odnosi się art. 135 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. - Dlatego też uważam, że sądy mogą i powinny takich zabezpieczeń udzielać, natomiast kredytobiorcy, którzy wpłacali do banku co najmniej tyle, ile bank im wypłacił jako kwotę kredytu, powinni takie wnioski składać.
Czytaj też:
Getin Noble Bank zaczyna wypowiadać frankowiczom umowy - mimo sądowego zabezpieczenia>>
Konieczny: Hipoteki Getin Noble Bank w restrukturyzacji mogą nadal być usuwane>>
Upadły Getin Noble Bank windykuje frankowiczów, a ci skarżą się do UOKiK i UODO>>
Prawnicy tłumaczą również, że uzyskanie zabezpieczenia wiąże się z koniecznością spełniania łącznie dwóch przesłanek: uprawdopodobnienia roszczenia i wykazania interesu prawnego. W ich opinii w przypadku Getin Noble Bank S.A. zmaterializowanie się obu przesłanek jest oczywiste niemal w każdej sprawie. Problemem zawsze jest jednak wykazanie interesu prawnego. Sądy często uważają, że nie ma ryzyka, że bank nie rozliczy się z kredytobiorca po zakończonym procesie skoro nie jest prowadzona restrukturyzacja ani upadłość. - Teraz okazuje się, że Getin Noble Bank S.A. jest w procesie restrukturyzacji, dlatego istnieje interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia - uważa mec. Pilawska.
Zobacz procedurę w LEX: Złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia >
Ile trzeba zapłacić za wniosek?
Okazuje się też, że koszty sądowe nie są duże. Opłata sądowa za wniosek wynosi 100 zł. Natomiast jeżeli ze złożeniem wniosku wiąże się zmiana powództwa, do opłaty dolicza się jeszcze 30 zł opłaty podstawowej od pisma modyfikującego powództwo. W niektórych przypadkach nie trzeba wnosić żadnej opłaty.
- Wniosek zawarty w pozwie nie podlega już żadnej opłacie (o ile powództwo nie jest tylko o zapłatę). Natomiast składany w trakcie postępowania wiąże się z opłatą sądową w wysokości 100 zł. Nawet w razie jego oddalenia, sąd nie rozstrzyga o kosztach zastępstwa procesowego, lecz będzie je ustalał dopiero na koniec postępowania, więc nawet jeśli postępowanie zabezpieczające okaże się dla kredytobiorcy przegrane, ale wyrok będzie pozytywny, to i tak koszty takiego postępowania wpadkowego spoczywać będą na stronie przegrywającej, czyli najczęściej na banku - tłumaczy Tomasz Konieczny, radca prawny i partner w Konieczny, Polak Partnerzy.
Czytaj w LEX: Przymusowa restrukturyzacja banku a roszczenia frankowiczów >
Ruletka, nie każdy sąd udzieli zabezpieczenia
Trzeba też liczyć się z tym, że nie każdy kredytobiorca otrzyma postanowienie zabezpieczające. Sądy orzekają bowiem różnie. Wszystko zależy od rodzaju wykładni, jaką stosują: literalną czy celowościową. Dużo też zależy od tego, do jakiego sądu i sędziego trafił wniosek.
- Niektóre sądy, dając prymat wykładni literalnej (językowej) tego przepisu – oddalają takie wnioski o zabezpieczenie uznając, że przepis zakazuje wszczynania wszelkiego rodzaju nowych postępowań zabezpieczających. Inne zaś – stosując wykładnię celowościową – udzielają zabezpieczeń, które normują prawa i obowiązki stron na czas trwania postępowania, a nie są skierowane do majątku banku (zajęcie rachunku bankowego czy hipoteka przymusowa byłyby przykładami takich zabezpieczeń skierowanych do majątku, ale nie np. zawieszenie rat) - tłumaczy Tomasz Konieczny.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Niedozwolone postanowienia umowne w orzecznictwie TSUE ze szczególnym uwzględnieniem kredytów frankowych - nagranie ze szkolenia >
Karolina Pilawska nie ma złudzeń, że skuteczność wniosku zależy głównie od sądu i sędziego, który daną sprawę rozpoznaje. - Co istotne, gdy wejdą w życie zmiany w procedurze cywilnej, zażalenie na postanowienia o udzieleniu lub odmowie zabezpieczenia będzie rozpoznawał sąd wyższej instancji, a nie jak obecnie – ten sam sąd w innym składzie. Zobaczymy zatem, jak poszczególne sądy apelacyjne będą podchodziły do tej kwestii - zastanawia się.
Zdarza się również , że sąd najpierw oddala wniosek, po czym na skutek zażalenia w innym składzie takiego zabezpieczenia udziela, i odwrotnie.
Czytaj w LEX: Teoria dwóch kondykcji – konsekwencje prawne i praktyczne uchwały SN III CZP 11/20 >
Gorzej sprawa się ma z nowymi wnioskami o udzielenie tego typu zabezpieczeń, które są obecnie składane w sądach, czy to wraz z pozwami, czy w już toczących się postępowaniach. - Wnioski takie, aby miały w ogóle szanse powodzenia, muszą towarzyszyć żądaniu ustalenia nieważności umowy kredytu, a nie żądaniu pieniężnemu (o zwrot nienależnie uiszczonych rat). W przypadku bowiem nowych postępowań natrafiamy formalnie na zakaz wszczynania postępowań zabezpieczających wyrażony w art. 135 ust. 4 ustawy o BFG. Problem polega na tym, że w tym przepisie ustawodawca nie dodał, że chodzi o zabezpieczenia skierowane do majątku podmiotu w restrukturyzacji - wyjaśnia Tomasz konieczny.
Zobacz procedurę w LEX: Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowanie egzekucyjne toczące się przeciwko upadłemu >
Interpretacja banków jest inna
Część sądów interpretuje przepisy podobnie jak banki. - W pełni podzielam stanowisko banku. Zgodnie z art. 135 art. 4 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji w czasie trwania przymusowej restrukturyzacji w stosunku do podmiotu w restrukturyzacji niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego i postępowania zabezpieczającego - uważa Tadeusz Białek, wiceprezes Związku Banków Polskich.
Dziwi go, że zdarzają się pojedyncze przypadki takich sądowych zabezpieczeń. - Przepis bezwzględnie obowiązujący, posługuje się wprost formułą ,,niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania zabezpieczającego''. Zgodnie natomiast z art. 135 ust. 1 tej ustawy już wszczęte postępowanie zabezpieczające podlega umorzeniu z mocy prawa. Tu nie ma sfery uznania sądu. Działania kancelarii prawnych w tym zakresie obiecujące uzyskanie postanowienia zabezpieczającego w takim przypadku to nieuczciwe postępowanie - podkreśla.
Zobacz procedurę w LEX: Wybór podstawy prawnej złożenia reklamacji >
Zobacz wzory dokumentów:
- Pozew o ustalenie nieistnienia stosunku kredytu indeksowanego do CHF i o zapłatę (pozew frankowy - teoria salda) >
- Pozew dotyczący kredytu indeksowanego (pozew frankowy - teoria dwóch kondykcji) >
- Pozew dotyczący kredytu denominowanego (pozew frankowy - teoria dwóch kondykcji) >
